Soyuq qış aylarında orqanizmin immunitetini gücləndirmək və xəstəliklərdən qorunmaq üçün düzgün qidalanma mühüm əhəmiyyət daşıyır. Mütəxəssislər qış aylarında müəyyən qidalara üstünlük verməklə sağlamlığı qorumağın mümkün olduğunu bildirirlər.Foodinfo.az bu barədə olan məqaləni sizə təqdim edir.1. Vitaminlərlə zəngin meyvə-tərəvəzlərQışda immuniteti gücləndirmək üçün C vitamini ilə zəngin olan portağal, mandarin, kivi və qreypfrut kimi meyvələrə üstünlük verilməlidir. Eyni zamanda, brokoli, kələm və ispanaq kimi tərəvəzlər də orqanizmi lazım olan minerallar, vitaminlərlə təmin edir.2. Zülal mənbələriBədəndə enerjini qorumaq üçün qışda zülalla zəngin qidalar, məsələn, balıq, toyuq, yumurta və paxlalı bitkilər menyuda olmalıdır. Xüsusilə yağlı balıqlar omeqa-3 ilə zəngin olduğu üçün immunitetin möhkəmlənməsinə kömək edir.3. İsti və doyurucu şorbalarSoyuq havalarda isti şorbalar orqanizmi qızdırmaqla yanaşı, sağlamlıq üçün də faydalıdır. Toyuq suyu, tərəvəzli və ya mərci şorbası həm doyurucu, həm də qidalandırıcıdır.4. Qoz-fındıq və toxumlarFındıq, badam, qoz və çia toxumu kimi qidalar təkcə enerji mənbəyi deyil, həm də bədənin soyuğa qarşı müqavimətini artırır. Bu məhsullar sağlam yağlarla zəngin olduğu üçün qış aylarında xüsusi fayda verir.5. Süd məhsullarıKalsiumla zəngin olan süd, qatıq və pendir qış aylarında həm sümük sağlamlığı, həm də bağırsaq mikroflorasını qorumaq üçün vacibdir. Probiotik qatıq isə həzm sisteminin düzgün işləməsinə kömək edir.6. Bal və zəncəfilQış xəstəliklərindən qorunmaq üçün bal və zəncəfili də qida rasionuna əlavə etmək tövsiyə olunur. Onlar iltihab əleyhinə təsir göstərir və bədəni isitməkdə faydalıdır.7. Yetərli maye qəbuluQışda susuzluq hissi azalsa da, orqanizmi nəmləndirmək vacibdir. İsti çaylar, xüsusilə bitki çayları (nanə, çobanyastığı, zəncəfil çayı) qış aylarında həm bədəni isidir, həm də sağlamlığı qoruyur.Qida mütəxəssislərinin tövsiyəsiQış mövsümündə təbii, emal olunmamış qidalara üstünlük verərək sağlam və balanslı qidalanmaq vacibdir. Bu, yalnız immuniteti gücləndirmir, eyni zamanda enerji səviyyəsini yüksək saxlamağa kömək edir. Sağlam qidalanma ilə qış aylarını xəstəliklərdən uzaq və enerjili keçirmək mümkündür. /baku.ws

"Rəqəmsal cihazların istifadəsi uzunmüddətli perspektivdə beyin strukturunda qalıcı dəyişikliklərə səbəb olur. Davamlı rəqəmsal dünya ilə məşğul olduqda, hazır məlumatlara güvəndikdə və beynimizi heç məşq etmədikdə, bu, itkiyə gətirib çıxarır".

"Sherg.az" xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, bu sözləri Atatürk Universiteti Tibb Fakültəsindən Dos. Dr. Fatma Şimşək söyləyib. O bildirib ki, səhər tezdən oyanıb rəqəmsal dünya ilə məşğul olduğumuz zaman baxdığımız hər video və ya vizual məzmun beynimizdəki prefrontal korteksimizdə məqsədsiz bir şəkildə yer tutur:

"Qısa, gündəlik, rutin videolara baxırıq. Rəqəmsal stimullar beynimizin davamlı olaraq bir mövzudan digərinə keçməsinə səbəb olur. Bu, prefrontal korteksdə analiz qabiliyyətinin azalmasına səbəb olur. Prefrontal korteks heç bir analiz olmadan sadəcə vizual məzmunla doldurulur. Problemləri təhlil və həll etmək bacarığından istifadə etmir. Hipokampus beynin həm qısamüddətli, həm də uzunmüddətli yaddaşımızda təsirli olan bir hissəsidir. Digər tərəfdən rəqəmsal məzmundan tutmuş hər şeyə çıxışımız olanda sadə bir şeyi xatırlamadıqda, dərhal rəqəmsal məzmuna baxırıq və onu oradan görürük. Bu dəfə nə edirik; Hipokampusu aktivləşdirmirik. Əslində tibbdə beyin çürüməsi deyiləndə ilk ağıla gələn xəstəliklərdən biri demensiyadır. Demansda nə baş verir? Beynin hipokampus adlanan bölgəsində zədələnmə var. İnsanlarda unutqanlıq kimi özünü göstərir. Rəqəmsal dünyada keçirdiyimiz müddətdə oradan hər şeyi öyrənmək hipokampusumuzu həyata keçirməməyimizə səbəb olur".

"BİZ DOPAMİN AZALMASINDA BALANSI POZURUQ"

Beyində sinirlər arasında məlumat axını təmin edən dopamin hormonu texnologiyanın həddindən artıq istifadə edildiyi zaman dəyişir. Texnoloji cihazlar dopamin ifrazına səbəb olur. Bu buraxılış qısa müddətli xoşbəxtlik və məmnunluq təmin edir. Baxdığımız qısa videolar və ya oyun oynayarkən əldə etdiyimiz uğurlar hamısı dopamindir. Biz dopamin ifrazında tarazlığı pozuruq. Bunun çox olması bədənimizdə müxtəlif problemlərə səbəb olur. Davamlı izlədiyimiz qısa videolar dopamin istehsal etdiyi üçün bir müddət sonra mağazalar artıq istehsal etmək qabiliyyətini itirməyə başlayır. İnsanlar bu cür qısa videolardan dərhal həzz aldıqları üçün onlara meydan oxuyacaq tapşırıqları yerinə yetirmək üçün motivasiya etməkdə çətinlik çəkirlər.

Pakistanda törədilən partlayış nəticəsində azı 5 nəfər ölüb, 32 nəfər yaralanıb.

Bu barədə "Türiye Gazetesi" məlumat yayıb.

Məlumata görə, yaralılardan 5-nin vəziyyətinin ağırdır.

Hadisə Pakistanın Bəlucistan əyalətinin Turbat şəhərində baş verib.

Polis və təhlükəsizlik qurumları partlayışla bağlı araşdırma başladıb.

ABŞ-nin "Mayo Clinic" Tibb Mərkəzinin alimləri pasiyentlərin əksəriyyətinin görməzlikdən gəldikləri xərçəng xəstəliyinin beş əsas əlamətini açıqlayıblar. Bunlara davamlı öskürək, mədə göynəməsi, xalların forma və ölçüsündə dəyişikliklər, genişlənmiş limfa düyünləri və nəcisdə qan daxildir.

Tədqiqatın nəticələri "New England Journal of Medicine" (NEJM) jurnalında dərc olunub.

Mütəxəssislərin fikrincə, xərçəng xəstəliyinin aşkarlanması çətindir, çünki insanlar çox vaxt ilk xəbərdarlıq əlamətlərinə əhəmiyyət vermir, onları başqa xəstəliklərin nəticəsi kimi qəbul edirlər.

Tədqiqatın rəhbəri, onkoloq Daren Koval qeyd edib ki, davamlı öskürək ən çox nəzərə alınmayan əlamətdir. Alim vurğulayıb ki, söhbət məlum səbəblər olmadan üç həftədən çox davam edən öskürəkdən gedir. Bu, ağciyərlərdə xərçəngli şişlərin mövcudluğuna işarə edə bilər.

Digər narahatedici əlamət boğazda və ya mədə borusunda şişlərin mümkün inkişafını göstərən xroniki mədə göynəməsidir. Alimlər vurğulayıblar ki, davamlı reflüks ciddi tibbi diqqət tələb edir.

Bundan əlavə, mütəxəssislər, xüsusilə yanma və ya qaşınma olduqda, xallardakı dəyişikliklərə diqqət yetirməyi məsləhət görürlər. Uzun müddət davam edən şişkin limfa düyünləri və nəcisdə qan da diqqətdən kənarda qalmamalı olan əlamətlərdəndir. (Report)

Harvard Universitetinin alimləri gözlənilməz bir kəşf etdilər: tünd şokoladın müntəzəm istehlakı 2-ci tip diabetin inkişaf ehtimalını əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər.

Tədqiqatın nəticələri nüfuzlu The BMJ tibb jurnalında dərc olunub.Nəticələr göstərib ki, həftədə beş dəfə bir porsiya tünd şokolad qəbul edən insanların 2-ci tip diabetə tutulma riski 21% azalıb.
Bu təsir şirinliyin bir hissəsi olan kakao paxlasının tərkibindəki antioksidantların yüksək olması ilə bağlıdır. Onlar bədənə şəkərin daha səmərəli şəkildə udulmasına kömək edir, doymuş yağ və şəkərin çəkiyə mənfi təsirlərini və diabet riskini kompensasiya edir.
Lakin alimlər vurğulayırlar ki, bu müsbət nəticə yalnız qara şokolad üçün keçərlidir. Süd növləri, əksinə, çəki artımına və diabet riskinin artmasına kömək edə bilər.

Kakao beyin və ürək-damar sisteminin sağlamlığına faydalı təsir göstərir, həmçinin sinirləri sakitləşdirməyə və əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdırmağa kömək edir. Foodinfo.az xəbər verir ki, diyetoloq Yelena Solomatina deyib. Onun sözlərinə görə, kakao paxlasının tərkibindəki mikroelementlər hətta orqanizmin qocalmasını ləngidə bilir.O, həmçinin əlavə edib ki, kakao həzz hormonlarının sintezində mühüm rol oynayır. İçki əslində antidepresan kimi fəaliyyət göstərir. Bununla belə, təbii bir məhsul seçməlisiniz, bunun üçün tərkibi əvvəlcədən öyrənmək vacibdir. Diyetoloq krem ​​və ya çox miqdarda şəkər əlavə edilmiş toz almamağı tövsiyə edib.

İslandiya alimləri müəyyən ediblər ki, gecə doqquz saatdan çox yatan insanların insult riski 85% arta bilər.

Modern.az xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələri "Neurology" jurnalında dərc olunub.

Tədqiqat orta yaş həddi 62 olan 32 minə yaxın ciddi xəstəliyi olmayan insanı əhatə edib.

İştirakçılar altı il ərzində izlənilib, onların yuxu rejimi və xəstəlik tarixçələri haqqında məlumat toplanıb. Məlum olub ki, gündə doqquz saatdan çox yatanların (iştirakçıların 24%-i) və ya gün ərzində 90 dəqiqədən çox istirahət edənlərin (iştirakçıların 8%-i) insult riski 7-8 saat arasında yatanlarla müqayisədə 85% daha yüksəkdir.

Tədqiqatçılar qeyd ediblər ki, ümumiyyətlə artıq yuxu damar xəstəliklərinin inkişaf ehtimalının artması ilə əlaqələndirilir. Gecə istirahətinin tövsiyə olunan miqdarını aşan iştirakçılarda insult riski 23% artıb. Uzun gündüz yuxusu da təhlükəli hesab edilib. bir saat yarımdan çox istirahət damar pozğunluqları ehtimalını 25% artırır.

İşlənmiş ət xərçəngə səbəb ola bilər.

Kolbasa bişirmə prosesində xərçəngə səbəb ola biləcək maddələr əmələ gəlir.

Bunu tibb elmləri namizədi, həkim İrina Baranova xatırladıb. O, heç vaxt özünə və övladlarına kolbasa almadığını bildirib.

Həkimin sözlərinə görə, kolbasaların tərkibindəki konservantlar, ləzzət artırıcılar, stabilizatorlar və digər xammallar məhsulun saxlanma müddətini uzatmalı və görünüşünü yaxşılaşdırmalıdır. Amma emal zamanı onun tərkibində orqanizmə zərərli olan maddələr əmələ gəlir. Onların müntəzəm istifadəsi ilə bağırsaq və mədə xərçəngi riski artır.

Baranova kolbasaların uşaqlar üçün xüsusilə ciddi təhlükə yaratdığını da qeyd edib.

“Kolbasa sadəcə “tez yemək” deyil, onların tərkibində xərçəngə tutulma riskini artıran əlavələr var”, – həkim vurğulayıb.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) ilk dəfə 2015-ci ildə emal olunmuş və qırmızı ətin təhlükələrini rəsmi olaraq bəyan edib.

O, vetçina, kolbasa, sosiska və digər emal edilmiş ət məhsullarını kanserogenlərin birinci qrupuna aid edib.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, qalın bağırsaq və mədə xərçəngi daha çox inkişaf edir.

Kanserogenlərin birinci qrupuna siqaret çəkmək və asbest də daxildir, lakin ÜST qeyd edir ki, bu, onların hamısının eyni dərəcədə təhlükəli olması demək deyil.

Eyni hesabatda ÜST qeyd edib ki, emal olunmuş ətin xərçəngə səbəb olmasına dair qəti sübut yoxdur.

Müstəqil tədqiqat təşkilatı Global Burden of Disease Project hesab edir ki, yüksək səviyyədə işlənmiş ətin hər il təxminən 34.000 xərçəng ölümü ilə əlaqələndirilir.

Həmçinin 2015-ci ildə CBS News ÜST-nin hesabatındakı çatışmazlıqları qeyd edib. Bunlara işlənmiş ət yemək və xərçəngin inkişafı arasında birbaşa əlaqəni müəyyən etmək üçün tədqiqatın olmaması daxildir. Üstəlik, təşkilat hansı məhsulların daha çox kanserogen olduğunu qeyd etməyib.

2023-cü ildə ÜST, emal edilmiş ətin xərçəngə səbəb olduğu qiymətləndirməsini davam etdirib. Belə ki, işlənmiş ət istehlakı və meyvə-tərəvəzin az qəbulu, oturaq həyat tərzi, piylənmə, siqaret və həddindən artıq spirtli içki qəbulu kolorektal xərçəngin səbəbləri kimi müəyyən edilib. Bununla belə, istehlak edilən emal olunmuş ətin miqdarı ilə bağlı ÜST-dən hələlik rəsmi tövsiyələr yoxdur.

Əvvəllər Harvard Universitetinin İctimai Sağlamlıq Məktəbinin alimləri müəyyən ediblər ki, işlənmiş qırmızı ət yemək demansiyanın inkişaf riskini əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilər. Həftədə iki porsiya işlənmiş qırmızı ət yemək, onu az yeyənlərlə müqayisədə demansiya inkişaf riskini 14 faiz artırır. Maraqlıdır ki, bir porsiya işlənmiş ətin sağlam alternativi ilə (məsələn, qoz-fındıq və paxlalılar) əvəz edilməsi demansiya riskini 23 faiz azaldır.
xaıq.az

Son vaxtlar bəzi mağazalarda 10 manatdan ucuz ayaqqabılar, koftalar 20-25 manata satılan kurtkalar satılır. Orta qiymətli bir mağazada kurtkaların 55-60 manatdan başladığını nəzərə alsaq, həddindən aşağı qiymətlərin olması suallar doğurur.

Qeyd edək ki, həmin ucuz məhsulların alıcılarıyla yanaşı, "ucuz ətin şorbası olmaz” deyənlər də var.

Maraqlıdır ki, bəhsedilən məhsullar necə belə aşağı qiymətə olur? Onlar ölkəyə neçəyə gətirilir ki, belə bir qiymətə satıla bilir?

Yoxsa bu qiymətlərin səbəbi onların materialıdır?

Marketoloq Elxan Mərdanlı məsələylə bağlı bəzi məqamları Bizim.Media-ya açıqlayıb.

O bildirib ki, inkişaf edən moda sənayesinin digər tərəfi də bazarda mənşəyi bilinməyən, keyfiyyətsiz və inanılmaz dərəcədə ucuz qiymətə satılan məhsulların çoxluğudur.

"Moda və dəb dedikdə insanların ağlına ilk olaraq İtaliya brendləri gəlir. Bu ölkə keyfiyyətli materiallar incə işçilik və unikal dizaynları ilə seçilir. İtaliya brendləri yalnız yüksək standartlara uyğun məhsullar təklif edərək bazarda öz xüsusi yerini qoruyur. Ancaq bizim kimi inkişaf etməkdə olan ölkələrdə vəziyyət fərqlidir. Tekstil sənayesi hələ inkişaf etmədiyi üçün yerli bazar ucuz və keyfiyyətsiz məhsullar üçün geniş imkanlar yaradır”.

Müsahibimiz aşağı qiymətə satılan geyimlərin materialından danışıb:

"Sosial şəbəkələrdə və yerli bazarlarda tez-tez "Gəl, 5 AZN apar”, "10 AZN gödəkçə” kimi sloqanlarla satışlar həyata keçirilir. Bu qədər ucuz məhsulların istehsalı və idxalı insanları heyrətləndirir və belə bir sual yaradır ki, bu geyimlər hansı materiallardan hazırlanır və onların xərci necə bu qədər az olur? Ucuz geyimlər adətən tamamilə sintetik materiallardan hazırlanır. Polyester, akril və neylon kimi materiallar ucuz və kütləvi istehsal üçün əlverişlidir. Lakin bu materiallar dəriyə nəfəs alma imkanı vermir və uzun müddət istifadədə sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər”.

Elxan Mərdanlının sözlərinə görə daha aşağı qiymətlə məhsul istehsal etmək üçün bəzi istehsalçılar tekstil tullantılarından və ya təkrar emal olunmuş xammaldan istifadə edir. Bu materiallar gigiyenik standartlara cavab vermir və insan sağlamlığı üçün təhlükəli ola bilər.

"Belə məhsullar çox vaxt qeyri-leqal sexlərdə minimal işçi hüquqları və keyfiyyət nəzarəti olmadan kütləvi şəkildə istehsal olunur. Məqsəd yalnız kəmiyyətin artırılmasıdır.

Ucuz məhsulların idxalı ilə bağlı ciddi suallar var. Tanınmış brendlər ölkəyə məhsul idxal edərkən gigiyenik və keyfiyyət sertifikatlarını, Respublika Sanitariya-Karantin Mərkəzində məhsullarını yoxlamaq üçün təqdim edirlər. Bu məhsullar yalnız müvafiq sertifikat əldə etdikdən sonra bazara daxil olur. Lakin 10 AZN-ə gödəkçə satan mağazalarda bu prosedurlara əməl edildiyi ilə bağlı ciddi şübhələr var”.

Həmsöhbətimiz keyfiyyətsiz sertifikatsız məhsulların uzun müddətli istifadəsinin sağlamlıq üçün yaratdığı təhlükələrdən də danışıb:

"Sintetik materiallar dəriyə təbii nəfəs alma imkanı vermir və bu, dəri xəstəliklərinə səbəb ola bilər. Mənşəyi bilinməyən materiallardan hazırlanmış geyimlərdə zərərli kimyəvi maddələrin mövcud olması ehtimalı yüksəkdir.

Avropada belə məhsulların bazara çıxarılması mümkün deyil. Çünki hər bir məhsul müəyyən standartlara cavab verməli və sertifikatlaşdırılmalıdır. Lakin bizim kimi inkişaf etməkdə olan ölkələrdə belə məhsulların bazarda geniş yer tutması normal hala çevrilib”.

Məsələdə iqtisadi reallıq nədir?

"10 AZN-ə satılan bir gödəkçənin idxal xərci təxminən 3-5 AZN arasındadır. Bu, o deməkdir ki, istehsalçı da, satıcı da hər biri 3-5 AZN qazanc əldə etmək üçün məhsulun keyfiyyətini mümkün qədər aşağı salır. Belə məhsulların istehsalı və idxalı indiki bazar iqtisadiyyatı şəraitində real və uzunmüddətli perspektivdə dayanıqlı deyil.

Dövlət qurumları belə məhsulların idxalı və bazara çıxarılmasına daha ciddi nəzarət etməli, standartların qorunmasını təmin etməlidirlər. Yerli tekstil sənayesinin inkişafı isə bu məsələnin həlli üçün əsas addımlardan biri ola bilər”,- deyə marketoloq sonda əlavə edib.