Dünyada və regionumuzda hadisələrin gedişatından görünür ki, 2025-ci ildə qarşıdurmalar, eskalasiyalar artacaq. Xüsusən Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin imzalanmaması fonunda bu, narahatlıq yaradır.

Yeni müharibə və ya lokal hərbi toqquşma riski qalırmı?

Globalinfo.az-a danışan analitik Aqşin Kərimov deyib ki, 2025-ci ildə Yaxın Şərq, Avropadakı münaqişələr, onların inkişafı və ya məhdudlaşdırılması daha çox Donald Tramp administrasiyasının izləyəcəyi siyasətdən asılı olacaq:

“ABŞ-ın xarici siyasət istiqamətləri əvvəlki administrasiyaların dövründəki ilə oxşar cəhətləri yenidən bölüşəcək, hərçənd ki, Trampın supergüc iddialarının forması dəyişə bilər.

Rusiyanın əsasən Yaxın Şərqdə güc izlərini itirməsi vüsət alacaq, lakin Moskva Ukrayna ilə əlaqədar maksimalist maraqlarına çatmaqdan ötrü bütün seçim imkanlarını nəzərdən keçirəcək.

Çinin geosiyasi səyləri onun Tayvanı güc yolu ilə birləşdirmək konturlarının müəyyənləşməsini şərtləndirir, ehtimal ki, 2025-ci ildə Pekin müdaxilə üçün canlandırıcı düsturlarını dünya ictimaiyyətinə bəyan edəcək.

Bunlara baxmayaraq Rusiya, ABŞ və Çin yeni dünya düzəninin qurulması üçün planlaşdırma səylərini şərikli bölgü əsasında danışıqlar masasında müzakirə predmetinə çevirəcəklər. Nüfuz bölgüsünün paylanmasında razılıqların əldə edilməsi ehtimalları azdır, çünki bütün güclər bir-birlərini qarşılıqlı olaraq bəd niyyətdə suçlayırlar”.

Ekspert deyib ki, Türkiyə Suriyanın açarını əlində saxlayacaq, böyük ehtimalla PKK-nın yaratdığı təhlükələrə qarşı oyun arealını genişləndirəcək və Yaxın Şərqdə istiqamət götürəcək tendensiyalara təsir imkanlarını böyüdəcək:

“Türkiyənin bu manevrlərinə qarşı onu daxildə amansız həlledici nəticələrə məruz qoymaq səyləri arta bilər – bunu müəyyənləşdirmək üçün PKK kartının kimin əlində ən güclü kart olduğuna baxmaq lazımdır.

Bununla belə, Türkiyə regional və beynəlxalq oyunçular arasındakı danışıqlar masası ətrafında real güc kimi təmsilçiliyini genişləndirən sistem quracaq.

Suriya üzrə təhlükəli elementlərin canlanması ehtimalından danışarkən İŞİD-in səhnəyə çıxacağı proqnozunu irəli sürməyə əsas yaranır.

Çünki hazırda İŞİD-in Suriya səhralarında Bəşər Əsəd rejimindən, Rusiya və İran ehtiyatlarından ələ keçirdiyi silahlarla qüvvələrini təchiz etməyə cəhd göstərdiyinə dair iddialar mövcuddur.

Ukraynaya gəlincə, o, getdikcə dünya güclərinin amansız proksi müharibə meydanı olacaq və güman ki, Çin də müharibədə ambisiyalarını artıran həmlələr ortaya qoyacaq. Bunların fonunda Ukraynanın ərazi uduşları əldə etməsi çətin görünür”.

Aqşin Kərimov deyib ki, Ukrayna ilə bağlı ABŞ və Rusiya arasında güc səlahiyyətlərinin bölüşdürülməsi istiqamətində razılıq əldə olunsa belə, tərəflər güclərini daha həssas bir bölgədə – Balkan regionunda sınamaq üçün gizli qərarlar verə bilərlər:

“İranla İsrailin münaqişə kontekstinə təsir göstərəcək faktorlardan biri ABŞ ilə Tehran arasında aparılacaq nüvə danışıqları olacaq. İranın İsrailə qarşı həmlələri zəifləyəcək və böyük ehtimalla Tehran Yaxın Şərqdə üzləşdiyi mövqe itkisini Ukraynada, Cənubi Qafqazda proksi qruplar yaratmaq səyləri ilə tarazlaşdırmaq istəyəcək.

Bütün bu proseslərin yaratdığı təsirlər Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərini regional və beynəlxalq nizam əsasında təyin edən genişölçülü müstəvi olacaq.

Ermənistanın hərbiləşdirilmiş indeksini yuxarı qaldıracağı, gizli fəaliyyət qruplarını – əsasən Fransa mərkəzli – regionda aktiv vəziyyətdə saxlamaq istəklərini davam etdirəcəyi təqdirdə İrəvan Bakıdan şok zərbə alacaq. Bununla belə, sülh gündəminə olan ümidlər də artacaq.

Qısası, Azərbaycan və Türkiyənin Bakı-İrəvan gündəliyində payları artacaq və Ermənistanın buna uyğunlaşıb-uyğunlaşmayacağı İrəvanın həyati əhəmiyyət kəsb edən yolunu müəyyənləşdirəcək”.

Bizim dövrdəki Çin gəncliyi, yəni maoçu-kommunist qız-oğlanlar balaca boylu, sısqa, üfürsən Mançuriyanın çöllərinə uçacaq “dıqqılı” şeylər idilər. Ancaq 30-40 il keçib və çinlilər Şərqi Asiyanın ən hündürboylu, qamətli olanlarına çevriliblər. Artıq onları heç bir asiyalı ilə qarışdırmaq mümkün deyil.
Bəs dəyişən sadəcə boy-buxunları, səlvi boylarıdırmı?
Bəs Dünyanın ən nüfuzlu universitetlərində təhsil alan, Silikon vadisinin aparıcı şirkətlərində rəhbər vəzifələrdə işləyən, böyük layihələr üzərində çalışan çinli gənclər?
Bu şəkli beş il əvvəl paylaşmışdım, arxivimdən çıxdı bu gün qarşıma.
Və öz-özümə düşündüm…düşündüm ki, bu gün Dünyaya meydan oxuyan yeni nəsil Maonun yetişdirdiyi insanların oğul-uşaqları, nəvə-nəticələridir. Onları bu günə təhsil gətirdi, əmək gətirdi, daha böyük bir ölkə qurmaq, daha milli bir dövlət olma istəyi gətirdi.
Gələcəyin Elmlə Gələcəyini onlar bilirdilər. Ancaq çinlilər gördülər ki, bunu ancaq yeni nəsil insanlar həyata keçirə bilər. Biz isə elə bildik ki, əsas məsələ şux qamət və səlvi boydur…
https://t.me/ibrahim_nebioglu

Nikol Paşinyan: “Hər kəs bilməlidir ki, Üçüncü Respublikanın bütün tarixində nə baş verib, günahkar kimdir, kim nədə və niyə günahkardır?!”

Seyran Ohanyan: “Paşinyan hakimiyyətə gəldikdən sonra sabiq rəhbərləri eşitmək istəmədi və bütün prosesi uğursuzluğa düçar etdi”

Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan əvvəllər Qarabağ danışıqları prosesi ilə bağlı daxili müzakirə və mübahisədə iştirak etmək təklifini rədd edən Ermənistanın keçmiş prezidentlərini yenidən düşünməyə və bu fürsətdən istifadə etməyə çağırıb. Paşinyan öz “Facebook” səhifəsində yayımladığı videoda bu mövzuya yenidən qayıdıb.

“Bu, əslində həqiqət anıdır. Çünki Ermənistan Prezidenti olmuş şəxslərə təklif etdiyim debat xalq üçün son və birmənalı nəticə çıxarmaq üçün birinci dərəcəli əhəmiyyət kəsb etməlidir. Hər kəs bilməlidir ki, Üçüncü Respublikanın bütün tarixində nə baş verib, günahkar kimdir, kim nədə və niyə günahkardır?! Bu, əsas məlumatı olan insanlar üçün üz-üzə görüşmək uzaqdan müzakirəni başa çatdırmaq üçün müstəsna fürsətdir. Üstəlik, bu, sadəcə keçmişlə bağlı söhbət deyil, gələcək strategiyaların müəyyən edilməsi, gələcək strategiyalarda oriyentasiya üçün əsas hadisədir”, - deyə Paşinyan yekun nəticə çıxarmağı, nə baş verdiyini və niyə baş verdiyini anlamaq lazım olduğunu hesab edib.

Baş nazirin fikrincə, söhbət təkcə müzakirədən getmir: “Həm də öz tarixini öz xalqına şərh etmək, onu anlamaq imkanı vermək və ya bu imkandan məhrum etməkdir”.

“Düzdür, keçmiş prezidentlər birbaşa və ya dolayısı ilə mübahisədən yayınmağa tələsdilər. Lakin mən onları bu barədə bir daha düşünməyə çağırıram, çünki son nəticələr çıxarılacaq", - Baş nazir qeyd edib. Bildirib ki, o, kənardan söhbətlərin, əsassız ittihamların olmasına imkan verə bilməz: “Təxminən 4 il davam edən mübahisə yarımçıq qalıb”.

Baş nazir əlavə edib ki, təklifi qəbul olunmasa, “nəticələri xalq müəyyənləşdirəcək”.

Paşinyan onu da qeyd edib ki, 1994-cü ildən, yəni Bişkek sazişi imzalanandan sonra bütün danışıqlar Qarabağın Azərbaycana qaytarılması ilə bağlı olub.

Bundan əvvəl Ermənistanın üç sabiq Prezidenti mətbuat katibləri vasitəsilə Paşinyanın Qarabağ danışıqları prosesi ilə bağlı debat keçirmək təklifini rədd etmişdilər.

Müxalif “Ermənistan” fraksiyasının rəhbəri, ölkənin keçmiş müdafiə naziri Seyran Ohanyan isə mediaya açıqlamasında bildirib ki, Paşinyanla nələrisə müzakirə etməyə ehtiyac yoxdur. Onun sözlərinə görə, Paşinyanın 1994-cü ildən bəri danışıqlar prosesinin əsas istiqamətinin “Artsaxın” Azərbaycanın tərkibində olması barədə bəyanatı erməni xalqının tutduğu yola münasibətdə cinayət və əxlaqsızlıqdır: “Paşinyan açıqlamasında tamamilə yalan danışıb. Danışıqlar prosesi 1994-cü ildə deyil, Qarabağ hərəkatının başlanğıcından başlayıb. Bu danışıqlar prosesinin nəticələri, eləcə də döyüş meydanındakı uğurlarımız atəşkəs rejiminin yaradılmasına gətirib çıxardı. Paşinyan öz hərəkətləri ilə təkcə erməni xalqına deyil, həmsədr ölkələrin işinə, nailiyyətlərinə də hörmətsizlik nümayiş etdirdi. Paşinyanın danışıqlar prosesini davam etdirmək üçün istifadə etməli olduğu böyük potensial var idi. Madrid sənədlərində gücdən istifadə etməmək, “Artsax xalqının öz müqəddəratını təyin etmək hüququ” təsbit olunub. Lakin Paşinyan Azərbaycanı gücdən istifadə etməmək prinsipini pozmağa təhrik edib. Hakimiyyətə gəldikdən sonra o, əvvəlki illərdə əldə edilmiş nəticələri öyrənmək, mövcud potensialla yaxından tanış olmaq istəmirdi. Məhz o zaman o, Ermənistanın keçmiş prezidentlərini görüşə dəvət etməli və danışıqların hansı istiqamətdə davam etdirilməli olduğunu anlamalı idi. Hər üç prezident prosesləri yaxşı bilir və Paşinyana istiqamət verə bilərdi. Lakin o, danışıqlara öz mövqeyindən başlayacağını bildirdi. Paşinyan danışıqların formatını dəyişdirməklə o zaman mövcud olan bütün potensialı məhv etdi”.

“Paşinyan hakimiyyətə gəldikdən sonra sabiq rəhbərləri eşitmək istəmədi və bütün prosesi uğursuzluğa düçar etdi. İndi öz cinayətlərinə görə məsuliyyəti başqalarının çiyninə atmaq istəyir”, - Ohanyan qeyd edib.

Erməni ekspertlər hesab edirlər ki, sabiqlərin Paşinyanın debat təklifindən imtinası təbiidir. Çünki onların zamanında Ermənistan ordusunda korrupsiya və rüşvətxorluq halları geniş vüsət alıb ki, bu da Ermənistanın İkinci Qarabağ müharibəsindəki acınacaqlı məğlubiyyətinin əsas səbəblərindən biridir. Analitiklər hesab edirlər ki, Paşinyan debat zamanı hakimiyyətə gəldiyi 2018-ci ilin dövlət göstəricilərini bir-bir açıqlayacaq ki, bu da indi müxalifətdə olan sabiqlərə - xüsusilə Robert Köçəryan və Serj Sarkisyana sərf etmir. Bununla belə, ekspertlər qeyd edirlər ki, əslində Paşinyanın da niyyəti onsuz da nüfuzunu itirmiş erməni müxalifətinə zərbə vuraraq onların tarixin arxivinə yuvarlanmasına nail olmaqdır.

Müəllif: Turan Abdulla

Xəbərlərdə gördüm ki, ölkədə tədavülə yeni dizaynlı 3 qəpiklik sikkə buraxılıb. Bu ilin məlumatlarını tapmadım, amma, 2023-cü ilin yanvar-noyabr aylarında Azərbaycana xaricdən 114 min 817 kiloqram sikkə gətirilib, ölkəyə daxil olan sikkələrin 84,4%-i Almaniyadan, 15,6%-i isə Türkiyədən gəlib.
Almaniyadan gətirilən 96 min 973 kiloqram sikkə üçün 5 milyon 845 min dollar ödənilib. Bu isə o deməkdir ki, 1 qram sikkənin orta gömrük dəyəri 6 sent və ya mövcud məzənnə ilə 10 qəpik olub. Türkiyədən gətirilən 17 min 945 kiloqram sikkə üçün isə 1 milyon 263 min dollar ödənilib. Nəticədə Türkiyədən gətirilən 1 qram sikkənin orta gömrük dəyəri 7 sent və ya mövcud məzənnə ilə 12 qəpik olub. 1 qəpiyin kütləsi 2,8, 3 qəpiyin kütləsi 3,45, 5 qəpiyin kütləsi 4,85, 10 qəpiyin kütləsi 5,25, 20 qəpiyin kütləsi 6,6, 50 qəpiyin kütləsi isə 7,7 qram təşkil edir. Qəpiklərin orta çəkisi 5,1 qrama bərabərdir.
Onu da deyim ki, qəpiklər müxtəlif maretallardan hazırlanırlar, 1, 3 və 5 qəpiklər mis və poladdan, 10, 20 və 50 qəpiklər isə bürünc və poladdan hazırlanırlar.
İstənilən halda ən aşağı tariflərlə götürərək, çəkisinin isə 3,45 qram olduğunu bilərək, demək olar ki, 3 qəpiklik sikkənin maya dəyəri, hazırlanması, gətirilməsi, təqribən, 25-30 qəpiyə başa gəlir.
Mən anlayıram ki, qanunlarla bu qəpiklər tədavüldə olmalıdır, dövriyyədən çıxartmaq üçün qanunlarda dəyişikliklər lazımdır, amma, məntiq var da, 1, 3, 5 qəpikliklərin dövriyyədə olması indiki inflyasiya, bahaçılıq, kartla ödənişlərin kəskin artdığı şəraitdə nəyə lazımdır ki?! Bəlkə kimlərinsə bu sikkələrin hazırlanmasında, daşınmasında marağı var?! Çünki, Dövlətin marağı ola bilməz, mayası nominalından 8-10 dəfə baha olan qəpik kimə lazımdır axı?!
Natig Cəfərli
TEREF

“Ermənistan Respublikasının Baş naziri Nikol Paşinyan, "Ermənistan heç bir ölkə ilə silahlanma yarışında deyil" deyib. Paşinyan və erməni siyasi rəhbərliyi çox şey deyə bilər. Lakin əvvəlcə bunların əməllərinə fikir vermək lazımdır. Çünki Ermənistan, son illər xüsusilə 44 günlük müharibə sonrası çox sürətli şəkildə silahlanır. Bundan əvvəl də bunu etdilər və nəticəsini gördük. Rusiya Federasiyası tərəfindən 1 milyard dollarlıq silah Ermənistana verildi və Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünə qarşı ərazi işğalı törədildi. 44 günlük müharibə Ermənistan ordusunun belini qırdı və hələ də tam toparlana bilməyiblər”.
Bu barədə Bizimyol.info xəbər portalına Milli Məclisin deputatı Elşad Musayev danışıb. Deputat qeyd edib ki, Ermənistan müdafiə yox, hücum silahları almağa davam edir və təbii ki, bu silahlar açıq-aşkar Azərbaycan ordusuna, ölkə əraizisinə hücum məqsədilə istifadə üçün nəzərdə tutulub.

“Göz qabağındadır ki, Ermənistan verdiyi sözə əməl etmir, Ermənistan üzərinə götürdüyü öhədlikləri yerinə yetirmir. Ermənistan Respublikası sadəcə vaxt uzatmaq üçün çabalayır. Çünki Ermənistan hazırda Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq hüquqa uyğun təkliflərini qəbul etmir, prosesi süründürməçiliyə salır, vaxt uzadır və gündəmi dəyişməklə məşğul olur. Nə kommunikasiya xətlərinin bərpası üçün, nə də sülh müqaviləsinin bağlanması üçün Ermənistan heç bir addım atmır. Eyni zamanda Türkiyə və Azərbaycan Respublikaları ilə münasibətlərin normallaşması üçün ortada konkret fəaliyyət yoxdur. Paşinyan açıq-aşkar vaxt uzatmağa və ya vaxt qazanmağa çalışır. Paşinyan, bu situasiyanı müəyyən qədər davam etdirmək üçün əlindən gələni edir. 2026-cı ilə qədər status-kvonu saxlamaq istəyir. Çünki o zaman parlament seçkiləri olacaq. Parlament seçkilərinə qədər vəziyyəti belə saxlamaq lazımdır”-deyə Elşad Musayev qeyd edib.

Deputat vurğulayıb ki, Ermənistanın əsas düşmən kimi gördüyü ölkələr Azərbaycan və Türkiyədir.

“Vaxtilə Ermənistan Gürcüstana qarşı da ərazi iddiası var idi. Bu gün Ermənistan zəiflədiyi üçün bu məsələni gündəmə gətirmir. Əgər Ermənistan güclənərsə, təbii ki, o iddiaları da davam etdirəcək. Amma dövr, zaman dəyişir. Ermənistanın bu iddialarının heç bir əsası yoxdur.

Ermənistanın keçmiş müdafiə nazirinin bir müsahibəsinə diqqət yetirdim. O da "başından böyük" iddialarla çıxış edib. Ermənistan Azərbaycan və Türkiyənin beynəlxalq hüquqa çərçivəsində irəli sürdüyü şərtləri qəbul etməyə məcburdur. Başqa çıxış yolu yoxdur. Əgər təxribata və silahlanmaya gedəcəksə, o zaman Ermənistan öz dövlətçiliyini itirməklə üz-üzə qalacaq”-deyə Elşad Musayev əlavə edib.

Başa çatan həftə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə qarşı çıxmış, bölücülük və mülki əhalinin amansız qətli ilə müşayiət olunmuş terror əməllərində suçlanan hərbi xuntanın üzvlərinin cinayət işi məhkəməyə göndərilidi. Toplanmış mötəbər sübutlar əsasında 15 nəfər Ermənistan silahlı qüvvələri və qanunsuz silahlı birləşmələri tərəfindən törədilən ümumilikdə 2 548 epizod üzrə cinayətdə ittiham olunur. Baş Prokurorluğun İstintaq idarəsində xalqımıza qarşı törədilən təcavüz aktı, işğal, soyqırımı, sülh və müharibə cinayətləri, insanlıq əleyhinə cinayətlər, terrorçuluq və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsi, eləcə də digər çox sayda qanunazidd əməlin törədilməsi faktları ilə bağlı cinayət işinin istintaqı aparılıb. Beləliklə, əlləri xalqımızın qanına batmış canilərin ədalət mühakiməsi qarşısına çıxıb cavab verməsinin vaxtı yetişib…

TEREF “Kaspi” qəzetinin mövzuya dair məqaləsini təqdim edir:

Ədalətdən yaxa qurtarmaq mümkün deyil

Münaqişənin ilk günündən xalqımıza qarşı cinayət əməllərinə rəhbərlik etmiş bu şəxslər üzərində ədalət məhkəməsinin qurulması Azərbaycanın qazandığı daha bir zəfər – mənəvi qələbədir. Çünki onillər boyu şəhid və itkin düşmüş vətəndaşlarımızın ailələri bu anın gözləntisi ilə yaşayıblar. Qarşıdakı məhkəmə tək xalqımız üçün tarixi proses deyil, həm də ədalətin mütləq zəfər çalacağının dünyaya nümayişidir.

“Sivil” dünya terrorla “mübarizə” adı altında dünyanın dörd bir yanında terrorçu “axtarış”ına çıxıb, ancaq bir xalqa qarşı bilərəkdən sürdürülən cinayət əməllərini, minlərlə mülki insanın qətlini, dörd minədək vətəndaşımız barədə bu günün özündə də məlumatın yoxluğunu görməzdən gəlib. Başı insan haqlarını bayraq edib müstəqil yaşamaq istəyən ölkələrə və xalqlara qarşı qərəz və ikrah doğuran ayırıcı siyasətə qarışmış Qərb dünyasının yüzminlərlə azərbaycanlının illər boyu çadır şəhərciklərində dözülməz şəraitdə, əzab-əziyyətlə yaşamasını fundamental hüquqların pozulması hesab etməyə cəsarəti çatmayıb. Bu gün bu cinayətlərin önündə olmuş həmin şəxslərin çoxsaylı maddələr üzrə ittihamı və tezliklə məhkəmə qarşısına çıxmaları işğal nəticəsində doğma yurdundan didərgin düşmüş, yayın qızmar istisində, qışın dözülməz soyuğunda həmin çadır şəhərciklərində ömür sürmüş, burada vəfat etmiş, yaxud dünyaya gəlmiş hər bir azərbaycanlının mənəvi qələbəsidir.

Cinayətlərini özləri etiraf ediblər

Əslində bu şəxslərin xalqımıza qarşı törətdikləri cinayət və terror əməlləri istintaqsız və məhkəməsiz də şübhə mövzusu ola bilməz. Vətəndaşlarımızın qətli və vətənindən zorla qovulması ilə müşayiət olunmuş bu qanlı siyasət bütün dünyanın gözləri qarşısında baş verib. Bu vandallıq barədə onlarla məqalə, hesabatlar yayımlanıb, foto və videodəlillər mövcuddur. Cinayət əməllərini törədənlərə rəhbərlik etmiş hərbi cinayətkarların özləri də bütün bunları etiraf ediblər. Ermənistanın ikinci prezidenti, Azərbaycan ərazisində bölücülüklə məşğul olmuş, terror və cani qruplaşmalarına rəhbərlik etmiş Robert Koçaryanın “insan haqları axtarışı”nda olan Avropa Şurasının Parlament Assambleyasındakı çıxışında törədilənlərə görə fəxarət hissi yaşadığını bəyan etməsini Qərbdəkilər unuda bilər, ancaq biz yaxşı xatırlayırıq.

Xalqımızın qanına susamış Ermənistanın daha bir sabiq prezidenti, azərbaycanlıların soyqırımının fəal iştirakçısı olmuş, separatçılıq yolunda Koçaryanla bərabər addımlamış Serj Sarqsyan verdiyi müsahibələrindən birində Xocalıda soyqırımı törətməkdə əsas məqsədlərinin bizim gözümüzü qorxutmaq, əzmimizi qırmaq olduğunu etiraf etməkdən çəkinmir. Bu müsahibə britaniyalı araşdırmaçı Tomas de Vaalın “Qarabağ – qara bağ” kitabında dərc edilib. Azərbaycanın çörəyini yemiş və hansısa səbəbdən azərbaycanlılara qarşı cinayətkar kompleksləri olan bu şəxs cəzalandırılmayacağına o qədər əmin olub ki, nəinki belə bir müsahibə verib, hətta sonra səhvini belə qəbul etməyib, dediklərinin kitabdan çıxarılmasını istəməyib.

Dünyaca məşhur terrorçu, çoxsaylı cinayət əməllərinə rəğmən həbsdən çıxıb Qarabağa gəlmiş, xalqımıza qarşı vəhşilik və zorakı deportasiyanın simvollarından birinə çevrilmiş, Kəlbəcərin işğalına rəhbərlik etmiş beynəlxalq cani Monte Melkonyanın qardaşının xatirə kitabında çoxsaylı belə faktlara rast gəlmək olar.

Mühakimə olunacaq Arayik Arutyunyan Azərbaycan ərazisində yaradılmış qanunsuz hərbi xuntanın başına keçməmişdən əvvəl xalqımıza qarşı işğal müharibəsinin iştirakçılarından biri olub. 44 günlük müharibə günlərində Gəncə, Bərdə və digər şəhərlərimizin uzaqmənzilli raketlərlə bombalanmasına və nəticə etibarilə mülki əhalinin tələfatına əmri şəxsən özünün verdiyini rəsmən bəyan edib. Əgər cinayətlərini özləri etiraf ediblərsə, nədən narazıdırlar? Erməni diasporunu, pula satılmış senatorları, konqresmenləri, parlamentariləri, “insan hüquqları təşkilatları”nı, rüşvətə bulaşmış keçmiş vəkilləri ayağa qaldırmaqla nəyə nail olmaq istəyirlər?

Cinayətkarların sayı 15 nəfərlə bitmir

Əlbəttə, Azərbaycan xalqına və dövlətinə qarşı terror, aqressiv müharibə, genosid, əhalinin qətli, işgəncə vermə, hərbi talan, terrorçuluğun maliyyələşdirilməsi və sair maddələrlə ittiham olunan şəxslərin siyahısı ədalət mühakiməsinə çıxarılacaq bu 15 nəfərlə bitmir. Bu gün Ermənistanda daldalanan onlarla qanlı səhra komandirləri var ki, Bakıda məhkəməni gözləyənlərdən az cinayət əməli törətməyiblər. Eyni aqibəti bu və ya digər formada Koçaryanla Sarqsyan da yaşayacaq. Necə ki, illərlə gözlədiyimiz bu istintaq və keçiriləcək məhkəmənin ümidi ilə yaşamışıq, adıçəkilən şəxslərin də eyni şərəfsiz sonuca məhkum olacaqları günün uzaqda olmadığına inanmalıyıq. Erməni xalqı və hökuməti də bütün bunlardan nəticə çıxarmalı və bu şəxslərin əməllərinə qiymət verməlidir.

ABŞ-nin müttəfiqləri əmindirlər ki, ABŞ Prezidenti Co Baydenin strategiyası Ukraynanı qələbə şansından məhrum edib.

“Bloomberg”-də Ukrayna mövzusunda dərc edilən məqalədə belə deyilir.

Yazıda qeyd olunur ki, Bayden administrasiyasının Ukraynanı dəstəkləmək üçün resursları səfərbər etmək səylərinə baxmayaraq, Kiyev və bir sıra müttəfiq paytaxtların rəsmiləri bunun çox gec edildiyini deyirlər.

Hətta ABŞ-nin hərbi yardımı artırmaq və Rusiyaya qarşı əlavə sanksiyalar tətbiq etməklə bağlı son səyləri də nəyisə dəyişmir və Ukrayna artıq yalnız münaqişənin məcburi tənzimlənməsi reallığı ilə üz-üzə qalıb: “Böyük Britaniyanın keçmiş müdafiə naziri Qrant Şapps deyib: “Onun(Baydenin-red.) ürəyi şübhəsiz ki, doğru yerdə idi. O, Rusiyanın təcavüzünə qarşı Ukraynanı dəstəkləməyin vacibliyini anlayırdı. Bununla belə, onun yanaşması tez-tez çox ehtiyatlı və qətiyyətsiz olub, vəziyyəti dəyişmək üçün lazım olan mühüm dəstəyi verməkdən çəkinib”.

ABŞ-nin əhəmiyyətli səyləri, o cümlədən Ukraynaya 90 milyard dollardan çox yardım ayrılması, qabaqcıl silahların ötürülməsindəki gecikmələr səbəbindən həlledici üstünlüyü təmin edə bilməyib. 2022-ci ildə Ukraynanın strateji üstünlüyə malik olduğu kritik məqamlarda Prezident Zelenskinin əlavə silahların dərhal tədarükü ilə bağlı çağırışları eskalasiya, xüsusən də nüvə təhlükəsi səbəbindən Vaşinqtonda ehtiyatla qarşılandı.

ABŞ dövlət katibi Antoni Blinken deyib: “Prezidentin özünəməxsus başqa bir məsuliyyəti var. Nüvə gücləri arasında birbaşa münaqişədən qaçmaqla Ukraynanı bütün mümkün müdafiə ilə təmin etmək onun məsuliyyətidir”.

Ekspertlərin fikrincə, Bayden administrasiyası əslində Ukraynanın qalib gəlməsi üçün şərait yaratmaqdansa, Rusiyanı cilovlamaq strategiyasını seçib. Bu yanaşma yüz minlərlə insanın həyatına son qoyan və Kiyevin perspektivlərini şübhə altına alan uzunmüddətli münaqişəyə gətirib çıxarıb…

Hava hücumundan müdafiə sistemləri, daha uzun mənzilli raketlər və döyüş təyyarələri kimi müasir silahların verilməsində gecikmələr Ukrayna üçün vəziyyəti çətinləşdirib. Kiyev qərar gözlədiyi bir vaxtda Rusiya Ukraynanın enerji infrastrukturuna hücumlarını gücləndirərək, iqtisadiyyatı və əhalinin mənəvi durumunu zəiflətdi.

Bəzi müttəfiqlər Baydenin nüvə eskalasiyası qorxusunun şişirdildiyini deyirlər. Putin isə bu vaxtdan müdafiəni gücləndirmək üçün istifadə etdi və bu, Ukrayna üçün vəziyyəti xeyli çətinləşdirdi”.

Prezident İlham Əliyev Rusiya televiziya məkanından Qərbin ünvanına ağır tənqidlər səsləndirdi. Kiselyova müsahibəsində ölkə başçısı Makron rejimini günahlandırdı, Bayden administrasiyasını pislədi, Avropa İttifaqının keçmiş baş diplomatı Cozef Borreli ittiham etdi, Qərbin ayırdığı qrantların Gürcüstanda sabitliyi pozmağa hesablanmış addımlar olduğunu vurğuladı, Azərbaycanda isə bu maliyyə axınına imkan verilmədiyini açıqladı, "Azadlıq radiosu" və "Amerikanın səsi"ni əlaltı media resursları adlandırdı. Bir sözlə, Rusiya telekanalına müsahibəsində dövlət başçısı Qərbin bir sıra mərkəzlərinə ünvanlı mesajlar yolladı. Anaxeber.info yazır ki, bəzi analitiklər prezidentin çıxışını Qərbə qarşı açıq savaş kimi qiymətləndirir. Lakin burada yanılma var. Əliyev məhz ünvanlı bəyanatlar verib. Yəni o, Makron və Bayden hakimiyyətlərini, təqaüddə olan Borelli tənqid edib. Qərb isə böyük anlayışdır. Bura Böyük Britaniyadan Almaniyaya qədər güclər daxildir. Amma İ. Əliyev müsahibəsində Avropa İttifaqı rəhbərliyinə toxunmayıb, Avropa Komissiyasını da dilə gətirməyib, lakin Avropa Parlamentinin qərəzli olduğunu da bəyan edib. O baxımdan, prezidentin açıqlamaları düzgün oxunmalıdır. Bundan əlavə, Türkiyənin hərbi bazasının Azərbaycanda olub-olmaması soruşulub, hərçənd, yersiz sual idi. Rusiya yaxşı bilir ki, Azərbaycanda türk bazası yoxdur, əvəzində müharibə dövründə F-16 qırıcıları ölkəmizdə idi. Eyni zamanda, Şuşa Bəyannaməsi kifayətdir ki, Azərbaycanın başı dərdə girəndə, düşmənlər hücum edəndə türk ordusu köməyə gəlsin. Madam ki, belə bir dekorasiya var, hərbi bazayə nə hacət?! Deməli, bu da Moskvanın içindəki qurdların üzə çıxmasıdır. Bütövlükdə, Prezident Qərb cəbhəsində anti-Azərbaycan mərkəzləri hədəf alaraq, onlara sözünü deyib. Bəs, bu açıqlamalar münasibətləri hansı həddə çatdıra bilər? Əvvəla, onsuz da Makron Fransası ilə əlaqələr korlanıb, Yelisey sarayının ucbatından, ermənipərəst siyasət səbəbindən Bakı adekvat cavab verib. İkincisi, ABŞ-dakı hakimiyyətə deyilən sözlərdir. Burada da nəzərə alınmalıdır ki, Bayden komandasının sayılı günləridir və Azərbaycan Tramp Amerikası ilə işləməyə hazırlaşır. Borellə gəldikdə, artıq dekabrın 1-dən təqaüdə çıxıb. Yəni səslənən tənqidlər düzgün hesablanıb, Bayden və Borrel ölü kimidir, Makron da iqtidarını itirəcək vəziyyətə çatıb. Amma sözsüz ki, Azərbaycanın Qərblə münasibətlərində gərginlik danılmazdır. Xarici mediada insan haqları və həbslər xüsusu vurğulanır, qətnamə layihələri irəli sürülür, sanksiyalara çağırış olunur. Ona görə Azərbaycan hakimiyyəti də Avropa və Amerika ilə münasibətlərə yenidən baxmalıdır. Çünki Aİ -nin 9 ölkəsi ilə strateji tərəfdaşlıq var, "qoca qitə"ni qazla təmin edirik, Rusiyanın təzyiqlərinə də duruş gətirmək üçün Qərbdən dəstək qazanmaq lazımdır ki, manevr imkanları olsun. Hər halda, 2025-ci ildən rəsmi Bakının xarici siyasət vektorunda bəzi korrektələr və redaktələr olacağı istisna deyil.

Azər Talıbov
Anaxeber.info