İş qrafikinin dəyişdirilməsi ekspertlər tərəfindən müsbət qarşılanmır

Orta statistik vətəndaş necə yaşayır? O, həftənin ən azı beş gününün hər birinin yarım gününü işə və onun hazırlığına sərf edir. Səkkiz saatlıq iş günü və nahar fasiləsi üçün bir saat, işə getmək və geri qayıtmaq üçün orta hesabla təxminən iki saat - bu, gündə təxminən 11 saatdır. Evə gəldikdə, bəzi ev işləri ilə məşğul olmaq, bəzən isə evdə də işləmək, duş qəbul etmək və yatmaq lazımdır.

Ən yaxşı halda yaşamaq üçün iki gün istirahətiniz var və bu da hər kəsə nəsib olmur. Çoxları həftənin altı günü işləyir. Ancaq iki boş günü olan şanslıların da nadir hallarda istirahət etməyə vaxtı olur. Onlar adətən iş günləri əl yetirə bilmədikləri ev işləri ilə məşğul olurlar.

Sosial əlaqələri qorumaq, qohumlarla, dostlarla görüşmək və ya romantik münasibətlərə başlamaq üçün nə vaxt, nə də enerji var. Nəticədə getdikcə daha çox insan tükənmişlik, yorğunluq və tənhalıqdan əziyyət çəkir.

Bir çox ölkələr və ayrı-ayrı şirkətlər işçilərə iş ilə şəxsi həyat arasında tarazlığı saxlamağa və məhsuldarlığı artırmağa imkan verəcək müxtəlif iş formatlarını sınaqdan keçirir. Yorğun, əziyyəti çox olan insan çətin ki, yaxşı işçi ola bilər və bu halda onun səhhəti çox güman ki, gec-tez pozulacaq.

İşçilərin həyatına daha çox rahatlıq qatmağın bir yolu dörd günlük iş həftəsinə keçməkdir. Belə pilot layihələr bir çox ölkələrdə, o cümlədən Böyük Britaniya və İslandiyada həyata keçirilib. Sonuncuda eksperiment o qədər uğurlu olub ki, onlar indi maaşları azaltmadan bu formatı daimi olaraq tətbiq etmək qərarına gəliblər.

Bəs əvvəlki illərin təcrübəsi nəyi göstərdi? Dördgünlük iş rejiminə keçdikdən sonra ölkənin ÜDM-i 5% artıb ki, bu da iqtisadiyyatı inkişaf etmiş ölkə üçün çox yaxşı göstəricidir. Əvvəllər bu rəqəm təxminən 2% idi. Tədqiqatlar göstərir ki, İslandiyada daha qısa iş həftəsinə keçid zamanı əksər iş yerlərində məhsuldarlıq eyni qalıb və ya yaxşılaşıb və bir sıra göstəricilər üzrə işçilərin rifahı əhəmiyyətli dərəcədə artıb.

Bu, bizim ölkədə mümkündürmü? İqtisadçı ekspert Rauf Qarayev AYNA-ya deyib ki, bu, işçilər üçün o halda məna kəsb edir ki, onların maaşları eyni səviyyədə qalsın: “Xatırladıram ki, biz saatbaşına keçməklə adi ödəniş formatından uzaqlaşacağıq. Bu, cədvəli daha çevik edəcək, lakin saatlıq tarif çox yüksək olmasa, işçi pul itirə bilər”.

“Əmək prosesini təşkil edərkən məqsədəuyğunluq məsələləri rəhbər tutulmalıdır. Bir işçi həqiqətən gündə orta hesabla üç-dörd saat işləyir. Amma əgər insan əlavə istirahət günü üçün motivasiya olunarsa, beş gündə gördüyü işi dörd gündə tamamlaya bilər. Əsas iş günlərinin sayı deyil, işin keyfiyyətidir”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.

“Xidmət-iş” Həmkarlar İttifaqları Federasiyasının vitse-prezidenti Cəmaləddin İsmayılov mövzuya dair AYNA-ya söyləyib ki, bu işdə hər şey dövlətin və cəmiyyətin inkişaf səviyyəsindən asılıdır: “Azərbaycanın son illərdə kifayət qədər iqtisadi və sosial uğurlar əldə etməsinə baxmayaraq, bu cür keçid hazırda real deyil. Amma təbii ki, biz inkişaf etmiş Avropa ölkələrində mövcud olan standartlardan hələ çox uzağıq”.

“Nəzərə almaq lazımdır ki, işğal illərində dağıdılmış işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpasına külli miqdarda vəsait xərclənir. Bundan əlavə, dövlətimizin üzləşdiyi iqlim problemlərini, xüsusən də su qıtlığı problemini həll etmək lazımdır. Qərbi Avropa ölkələrinin, Kanadanın, ABŞ-ın və bəzi Asiya ölkələrinin daha çox vəsaiti və imkanları var, amma yenə də onların əksəriyyəti 5 günlük iş qrafikində qalır”, - deyə mütəxəssis vurğulayıb.

Lakin çox güman ki, dördgünlük işə keçən ölkələrin sayı getdikcə artacaq. Bu ölkələrdə istehsal o qədər məhsuldar və texnoloji cəhətdən inkişaf edib ki, onlar bunu ödəyə bilirlər. İşçilər tələb olunan bütün işi beş gündə deyil, dörddə tamamlaya bilərlər. Bizdə isə çoxları həftədə beş yox, altı gün işləyir, bəziləri isə hətta istirahət günü olmadan işləyir. Məsələn, bəzi emalatxanalar sifariş olduqda işləyir və hər şeyi müəyyən vaxt çərçivəsində etmək lazımdır.

“Ölkədə minimum əmək haqqı cəmi 345 manatdır ki, bu da indiki qiymətlərlə çox azdır. Tezliklə əlavə edəcəklərini vəd edirlər, amma elə olmalıdır ki, ehtiyacınız olan hər şey üçün kifayət etsin. İndi bir çox insanlar sağ qalmaq üçün bir neçə işdə çalışırlar. Onların həftədə üç gün istirahət etməyə vaxtları yoxdur. Vətəndaşların maksimum 20%-i bunu ödəyə bilər. Beynəlxalq standartlara görə, minimum əmək haqqı ölkə üzrə orta əmək haqqının 60%-i olmalıdır, lakin hələlik bu, heç yaxın da deyil. Ölkədə orta əməkhaqqı 980 manatdır, bu da o deməkdir ki, minimum əmək haqqının 600 manata yaxın olmalıdır”, - deyə İsmayılov qeyd edib.

Yeri gəlmişkən, ötən ildən Qazaxıstan da innovasiya yolu ilə gedir: orada işçilər dörd, beş və altı günlük iş həftəsini növbə ilə keçirmək imkanı əldə edirlər. Amma bu halda söhbət iş vaxtının azaldılmasından deyil, yeni iş qrafiki imkanlarından gedir.

Müəllif: Elya Belskaya

"COP29 tədbirlərinin keçirilməsi nəzərdə tutulan ərazilərdə kirayə mənzillərin günlük qiyməti 500-1000 manatdan yuxarıdır".

Bunu Qaynarinfo-ya açıqlamasında əmlak eksperti Ramil Osmanlı deyib.

Ekspert vurğulayıb ki, qiymətlər mənzilərin ölçüsü və şəraitinə görə dəyişir: "Gələn qonaqlar Bakıda bir ay müddətində qalmayacaq. Onlar 10-15 günlük Bakıda olacaq. Ona görə də aylıq mənzil kirayələmələri real görünmür. Bəziləri isə ay üçün mənzil kirayələyir, amma 15 gün qalıb gedir. Belə hallar da var. Ağ Şəhər ərazisində qiymətlər kəskin qalxıb. Orada elə mənzillər var ki, aylıq kirayəsi 4-4,5 min manata təklif edilir".

Ramil Osmanlı bunun səbəbini həmin ərazilərdə kirayə bazara olan təlabatın artması ilə əlaqələndirib: "Ev sahibləri qısa müddətə pul qazanmaq niyyətindədir. Ona görə qiymətləri qaldırıblar".

Bakıda yeni tikilən binalarda Mənzil Tikinti kooperativlərinin (MTK) kommunal xidmətlər üçün mənzil sahiblərindən topladıqları vəsaitlərin düzgün istifadə olunmaması ilə bağlı bir çox hallarda narazılıqlar yaranır.

Vətəndaşlar Mənzil-Tikinti Kooperativlərinin (MTK) əksəriyyətinin heç bir iqtisadi səbəb olmadan "kommunal pulu” adlandırdıqları aylıq ödənişlərin məbləğlərini son günlər daha da artırdığını bildirir.

Məsələ ilə bağlı tanınmış vəkil Əkrəm Həsənov "Cebheinfo.az"-a açıqlamasında bildirib ki, binanın idarəetmə qaydasını mənzil sakinləri ümumi yığıncaqda müəyyən etməlidir:

"Yəni, sakinlərin yarıdan çoxu toplaşmalı, səsvermə əsasında qaydaları təyin etməlidir. Onlar ya idarəedici təşkilat təyin etməlidirlər, ya da "Mənzil mülkiyyətçilərinin müştərək cəmiyyəti" adlı bir hüquqi şəxs təyin etməli və onu Ədliyyə Nazirliyində qeydiyyatdan keçirməlidilirlər.

Yığılan pulun miqdarını sakinlər birgə təyin etməlidirlər. Pul yığılmalıdır, çünki binanın hərtərəfli ehtiyacları o pulla qarşılanır. Bəzən MTK-lar qanunsuz idarəetməni davam etdirirlər. Onlara isə pul vermək lazım deyil".

Sırrı hala tam çözülemediysede kalıntılardan bir çok bilgi edinmiştir.
İgudar ambarları, erken dönem bankacılığın temel taşlarını oluşturmuş ve ticaretin gelişmesine katkıda bulunmuştur.
Fas'taki İgudar ambarları, 13. yüzyıla kadar uzanan ve dünyanın en eski bankacılık sistemlerinden biri olarak kabul edilen antik yapılardır.
Bu ambarlar, Berberiler toplulukları için değerli eşyaların, tahılların ve belgelerin güvenli bir şekilde depolanmasını sağladı ve bankalara benzer işlevler gördü.
Igudar ambarları, kalın duvarlar ve güçlendirilmiş kapılarla tasarlandı. Bu yapılar, hırsızlık ve baskınlara karşı koruma sağlamak amacıyla genellikle yüksek veya müstahkem yerlerde inşa edildi.
Lamine" olarak bilinen bir sekreter ve "Inflas" adı verilen kabile temsilcilerinden oluşan bir komite tarafından yönetiliyordu.
Igudar ambarları, sadece ekonomik açıdan önemli olmakla kalmayıp, aynı zamanda toplulukların hayatta kalması ve dayanıklılığında da hayati bir rol oynadı..
Kadri Ünsal
TEREF

Dövlət Gömrük Komitəsinin (DGK) keçmiş sədri Səfər Mehdiyevin adı keçən pensiya qalmaqalı səngimir.

Qaynarinfo xatırladır ki, Səfər Mehdiyevin komitə sədri olduğu dönəmdə bir qrup gömrük işçisinin pensiya hüququ pozulub.

Onlar bununla bağlı ölkə rəhbərliyinə müraciət ediblər. "Dövlət qulluğunun xüsusi kateqoriyasına aid olduğumuzdan bizim xüsusi rütbəli şəxs kimi əmək pensiya hüququmuz 20 təqvim ili tamamında yaranmışdır. Lakin biz həmin hüququmuzdan istifadə etməyərək gömrük orqanlarında öz fəaliyyətimizi davam etdirmişik. Sonra Dövlət Gömrük Komitəsinin sədri Səfər Mehdiyev 2019-cu ilin iyulunda imzaladığı əmrlə bizə heç bir xəbərdarlıq edilmədən gömrük orqanlarında fəaliyyətimizə xitam verilmiş və pensiyaya çıxarılmışıq. Dövlət Gömrük Komitəsi pensiya haqqında məlumat vərəqəsini Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun Xüsusi Rütbəli Şəxslərlə Təyinat İdarəsinə göndərib. Həmin məlumat vərəqəsində bizim işlədiyimiz dövrlərdə aldığımız digər əlavələr öz əksini tapmayıb. Bizə çox az pensiya hesablanıb", deyə müraciət müəllifləri qeyd edib.

Paralel olaraq onlardan bəziləri problemi hüquqi müstəvidə həll etməyə çalışır.

Səfər Mehdiyev DGK əməkdaşlarının pensiya hüququnu necə pozub?

Ötən dəfə məlumat vermişdik ki, Səfər Mehdiyev tərəfindən pensiya hüquqları pozulan DGK-nın keçmiş işçilərindən Nəzakət Qazıbəyova qurumu məhkəməyə verib. Bu dəfə isə məlumat almışıq ki, DGK-nın pensiya hüquqi pozulan daha üç keçmiş işçisi - Musa Abbasov, Əli Hacıyev və Yusif Bağırov məhkəməyə müraciət edib.

Onların iddiasına Bakı İnzibati Məhkəməsində baxılacaq. Hər üç gömrükçünün işi üzrə hakimlər təyin edilsə də, iddialara baxılma vaxtı müəyyənləşməyib.

8 noyabr - Zəfər günü əfv sərəncamı ilə bağlı gözləntiləri müsbət qiymətləndirmirəm.

TEREF xəbər verir ki, bunu Qaynarinfo.az-a açıqlamasında Əfv məsələləri komissiyasının üzü Əliməmməd Nuriyev deyib.

Komissiya üzvü bunun səbəbini əfv sərəncamının may ayında imzalanması ilə əlaqələndirib:

"Sərəncamın imzalanmasının üstündən az vaxt keçib. Bu qısa müddətdə yeni bir sərəncamın imzalanması ehtimalını müsbət qiymətləndirmirəm. Digər tərəfdən, komissiyaların iclasları da keçirilməyib. Bu da qarşıdakı günlərdə növbəti əfv sərəncamının imzalanması ehtimalını azldır".

Əliməmməd Nuriyev bildirib ki, Konistitusiyaya görə, əfv etmək Prezidentin müstəsna hüququdur:

"Prezidentin hətta istəlinən zaman Əfv komissiyalarının iclasları keçirilmədən də onu həyata keçirtmək hüququ vardır. Nəzərə alsaq ki, Azərbaycanda COP29-un keçirilməsi ilə bağlı genişmiqyaslı bir fəaliyyət proqramı işlənilir. Bütün dövlət qurumları, vəzifəli şəxslər prosesdə iştirak edirlər".

Minimum əməkhaqqının gələn ildən artırılacağı gözlənilir. Hazırda 345 manat olan mimumum əməkhaqqının 400 manat civarında olacağı proqnozlaşdırılır.

Ümumiyyətlə, minimum əməkhaqqı nə qədər arta bilər? Əməkhaqqının artırılmasına paralel olaraq, hansı problemlər ortaya çıxacaq?

Mövzu ilə bağlı TNS-ə açıqlama verən iqtisadçı Natiq Cəfərli mimimum əməkhaqqının 380-390 manata qədər artacağının gözlənilən olduğunu bildirib: “Hazırda mimumum əməkhaqqı 345 manatdır. Əgər 10 faiz artım olarsa, bu, təxminən 35 manat artım deməkdir. Bu zaman məbləğ 380-390 manat civarına qalxa bilər. Yəni, məbləğ 400 manat civarında olacaq, bu, dəqiqdir”.

İqtisadçı minimum əməkhaqqının artması ilə paralel olaraq, ortaya çıxacaq problemi də vurğulayıb: “Minimum əməkhaqqı artan kimi VÖEN-lə çalışan 700-800 minə yaxın insanın Sosial Müdafiə Fonduna ödənişləri avtomatik olaraq qalxır. Bu isə artıq problemə çevrilir. Həmin insanlar minimum əməkhaqqının artımından narahat olurlar. Ona görə də minimum əməkhaqqının VÖEN-lə çalışanların Sosial Müdafiə Fonduna ödənişləri ilə bağlantısı qanunvericilikdən götürülməlidir. Bu zaman proses daha rahat olar”.

Azərbaycanda alkoqollu içkilərin satışını həyata keçirən "Mazarina Trade Company" MMC-nin rəhbəri Qədir Məmmədov inzibati məsuliyyətə cəlb edilib.

Qaynarinfo-nun məlumatına görə, Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidməti Qədir Məmmədovu İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 192.1 və 192.4-cü maddələri ilə cərimələyib.

192.1-ci maddə Əmək Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş qaydada əmək müqaviləsi (kontraktı) hüquqi qüvvəyə minmədən işəgötürən tərəfindən fiziki şəxsləri hər hansı işlərin (xidmətlərin) yerinə yetirilməsinə cəlb edilməsi ilə bağlıdır.

Maddədə inzibati cəza növü kimi fiziki şəxslərin 1000 manatdan 2000 manatadək, vəzifəli şəxslərin 3000 manatdan 5000 manatadək, hüquqi şəxslərin isə 20 000 manatdan 25 000 manatadək məbləğdə cərimə edilməsi nəzərdə tutulur.

192.4-cü maddə isə işçinin əmək və məzuniyyət haqlarının, ezamiyyə xərclərinin, əmək qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş müavinət və digər ödənişlərin hesablanmasında və ödənilməsində, riyazi hesablamalar nəticəsində yol verilən nöqsanlar istisna olmaqla, qanun pozuntularına yol verilməsi ilə bağlıdır.

Bu maddəyə əsasən, vəzifəli şəxslər 700 manatdan 1500 manatadək məbləğdə cərimə edilir.

Qədir Məmmədov dövlət qurumunun qərarı ilə razılaşmayaraq, məhkəməyə müraciət edib. İşə Binəqədi Rayon Məhkəməsində baxılacaq. Zamir Bağırov iş üzrə hakim təyin edilib.

"Mazarina Trade Company" MMC 1998-ci ildə yaradılmış "Mazarina" MMC-nin rebrendinq edilməsi nəticəsində yaradılıb. "Henkel", "Garnier", "Canbebe", "Raid", "Heinz", "Kodak", "Glade", "Camsil", "Avon" və s. alkoqollu içkilər "Mazarina Trade Company" tərəfindən ölkəmizə idxal olunur.