Artıq hər kəs bu yeni dalğaya təslim olur və olmalıdır

2000-ci illərlə birlikdə “günlərin bir günü şirkətlər, firmalar öz işçilərini uzaqdan işlədəcəklər” fikri populyarlıq qazanmağa başlamışdı. Ancaq başda qlobal şirkətlər, böyük holdinqlər olmaqla, milyonlarla firma bu fikrə, bu ideyaya ağız büzürdü. Çünki belə bir iş yanaşmasının (remote working, teleworking - uzaqdan işləmə, məsafədən çalışma) səmərəsiz olacağı və şirkətlərin ciddi iş və gəlir itkisi yaşayacağı düşünülürdü.

Amma milyonlarla şirkətin düşündüyünün əksi baş verdi - son 2 ildə uzaqdan işləməyin çox effektiv olduğu sübut olundu. Maraqlı tərəfi odur ki, pandemiya bitdiyi halda, uzaqdan iş prinsipi nəinki aradan qalxmır, əksinə daha da geniş yayılır və yerini möhkəmlədir.

Ekspertlər pandemiyanın iş həyatına qalıcı bir miras qoyduğunu dilə gətirirlər. Bu, heç vaxt dəyişməyəcək bir tendensiyadır. Bunun bir neçə aydın səbəbləri var:

Birincisi, bu, milyonlarla şirkət və firmanı minlərlə insanın işlədiyi nəhəng ofislərə bağlanmaqdan, nəhəng ofisləri saxlamaqdan, binalar və ofislər üçün böyük məbləğdə vəsait ödəməkdən xilas etdi. Keçən yazdan bəri aparıcı iqtisadiyyatlarda aparılan onlarla araşdırma göstərir ki, bir çox şirkət və ya firmaların ofislərində həftəlik işçilərin orta sayı 25-30 faiz arasındadır. Buna görə də, yeni ofis planı işçilərin kompüterini sistemə qoşa biləcəyi masaları olan açıq iş sahəsi kimi nəzərdə tutulub. Beləliklə, işə gəlməyə ehtiyacı olmayan onlarla insana, iri şirkətlərdə yüzlərlə, hətta minlərlə kvadratmetr boş yerə ehtiyac qalmır.

İkinci böyük təsir - dünyanın hər yerində rahat şəkildə işçilər saxlamaq və işlətmək imkanının yaranmasıdır. Dünyanın aparıcı şirkətləri, inkişaf etməkdə olan şirkətlər çox vaxt güclü “beyinləri” təkcə öz ölkələrində deyil, həm də dünyanın hər yerində, xüsusən də inkişaf etməkdə olan aparıcı ölkələrdə axtarırlar. Keçmişdə pasport, viza, iş icazəsi kimi bürokratik və baha başa gələn prosedurlar ucbatından xaricdəki uğurlu kadrların cəlb olunması hər iki tərəf üçün çətin idi. Ancaq bu gün aşkar edilmiş kadrların öz ölkəsindən işləməyə davam etməsi rahat və mümkündür. Belə ki, şirkətlər və firmalar nəinki xeyli xərcdən xilas olur, həm də həmin şəxsi məvacibinə uyğun daha yüksək maaş vermək əvəzinə, öz ölkələrində aşkarlanan kadrların alıcılıq qabiliyyətinə görə kifayət qədər məqbul olan maaşla çalışdırır.

Ticarət sektorunda, pərakəndə satış, logistika, maliyyə, informasiya texnologiyaları və proqram təminatı şirkətlərində və gündəlik şirkət fəaliyyətinin uzaqdan idarə oluna biləcəyi onlarla sektorda uzaqdan işə keçid qlobal miqyasda 40-60 faiz arasındadır. Hətta istehsal sənayesi üçün də müəyyən miqyasda “ağ yaxalıqlı” işçilər üçün müraciətlər artır.

Əslində, virtual reallıq eynəkləri ilə maşında nasazlığı uzaqdan aşkar edəcək və sözügedən maşının uzaqdan təmirini təmin edəcək proqram və texnologiyalar inkişaf etdikcə istehsal sənayesinin müxtəlif sahələrində uzaqdan işləmə meylinin artacağını söyləmək olar. Elektron ticarət qlobal tutumu və trilyonlarla dollara çatan həcmi ilə son 10 ilin ən populyar və ən sürətlə inkişaf edən sektorudur. Bu sektorda distant işləməyə meyl demək olar ki, 90 faizə çatıb. Robot texnologiyası daha da inkişaf etdikcə, robotların da uzaqdan idarə olunduğu istehsal sənayesinin reallaşmasına, bəlkə də, 10 il qalıb.

Uzaqdan iş şəraitinin geniş tətbiqi işçilərin hüquqlarını qorumaq üçün yerli hökumətlərdən yeni tendensiyanın spesifik şərtlərini əhatə edən, daha ətraflı hüquqi tənzimləmələr hazırlamağı tələb edir. Uzaqdan işləməyə meylin bu qədər geniş vüsət aldığı bir dünyada bütün işçilərin kadr stajının olub-olmaması, müqavilənin olub-olmaması, işçi hüquqları ilə bağlı adekvat məlumatın olub-olmaması daha intensiv şəkildə izlənilməli olan bir sahədir.

Bu səbəbdən, dövlət orqanının iş yeri ziyarətləri ilə yanaşı, bu yeni dövr üçün iş həyatı yoxlamalarını da uzaqdan həyata keçirməli, uzaqdan çalışan işçilərlə virtual görüşlər təşkil etməli, iş prosesini onlayn şəkildə, görüntülü izləməlidir. Çünki, bu yeni tendensiya “virtual köləlik” nizamı formalaşdıra biləcək dərəcədə risk daşıyan bir sahədir.

Müəllif: Kərəm Alkın

Mənbə: "sabah.com.tr"

Tərcümə AYNA-ya məxsusdur

Müəllif: İsmayıl Məmmədli

Ekspert: “Bu il ali məktəblərə ixtisas seçimində ən gərgin vəziyyət I və IV qruplar üzrə ixtisas seçimində müşahidə olunacaq”

Abituriyentlər üçün ən həyəcanlı mərhələ - ali məktəblərə ixtisas seçimi başladı. Mütəxəssislər deyir ki, burada son dərəcə diqqətli olmaq lazımdır ki, çəkilən əziyyətlər hədər getməsin. İxtisas seçimi zamanı əsasən nələrə diqqət etməli? Hansı qrupun və hansı ixtisasları seçənlərin şansı çoxdur?

Ekspertlər bu il ən yüksək müsabiqə şərtinin olacağını bildirirlər. Bu səbəbdən də valideynlər neçə gündür ki, təlaş keçirirlər. Vəziyyət o qədər gərgindir ki, valideynlərin əksəriyyəti ixtisası düzgün seçmək üçün repetitorlara üz tutublar. Hətta bunun üçün repetitorlara 100 manat pul ödədiklərini deyirlər.

Qeyd edək ki, ümumi ( 9 illik) orta təhsil bazasında orta ixtisas təhsili müəssisələrinə (kolleclərə) ixtisas seçimi bu gün başa çatır. İxtisas seçiminə qəbul (buraxılış) imtahanında ümumi balı 50-dən, Azərbaycan dili və ya rus dili fənni üzrə balı 20-dən və riyaziyyat fənni üzrə balı 10-dan az olmayan abituriyentlər buraxılırlar.

Təhsil eksperti Kamran Əsədov ixtisas seçimi zamanı diqqət olunası bir sıra məqamlara aydınlıq gətirib: “İxtisas seçimi zamanı düzgün, ağıllı qərar qəbul etmək, öz istəyi ilə bərabər mövcud müsabiqə vəziyyətinin reallıqlarını - ixtisaslar üzrə plan yerlərini, müsabiqədə iştirak edən abituriyentlərin imtahan nəticələrinin bal intervalları üzrə paylanmasını, öz fərdi imtahan göstəricilərinin bu sıralamadakı yerinə diqqət yetirmək vacibdir". Ekspertin sözlərinə görə, ötən illərin tələbə qəbulu müsabiqəsində ayrı-ayrı ixtisaslar üzrə formalaşmış keçid ballarını nəzərə almaq seçimin uğurlu olmasına müsbət təsir göstərən amillərdəndir: "Vacib bir məsələni bildirmək istəyirəm ki, imtahan verən şəxslər ötən illərin tələbə qəbulu müsabiqəsində ayrı-ayrı ixtisaslar üzrə formalaşmış keçid balları ilə də maraqlanmalıdırlar. Bu vacibdir, çünki onlar ixtisas seçimi zamanı düzgün istiqamət götürməkdə abituriyent üçün oriyentir rolunu oynaya bilər. Qeyd edim ki, ayrı-ayrı ixtisaslar üzrə minimal keçid balları müvafiq ixtisası öz ərizəsində göstərən abituriyentlərin sayı, ixtisas üzrə plan yerləri və abituriyentlərin imtahan nəticələri əsasında formalaşır. Bu göstəricilərə əsasən hər il keçid ballarında müəyyən dəyişmə müşahidə olunsa da, oxşar, təkrarlanan meyllər, tendensiyalar da özünü göstərir”.

Ekspert deyib ki, ötən illərlə müqayisədə bu il ixtisas seçimləri arasında ciddi dəyişikliklər var və bu il ən yüksək müsabiqə şərtinin olması gözlənilir: “İxtisas qrupları üzrə təhlil aparanda görürük ki, bu il ali məktəblərə ixtisas seçimində ən gərgin vəziyyət I və IV qrup üzrə qrupların ixtisas seçimində müşahidə olunacaq. Belə ki, bu il bu qruplar üzrə 500-600-dən yuxarı bal toplayan abituriyentlərin sayı keçənilkindən fərqli olaraq kəskin şəkildə artıb. I qrup üzrə xüsusən 500-dən yuxarı bal toplayan abituriyentlər diqqətli olmasalar, onlar ödənişsiz ali məktəblərə qəbuldan məhrum ola bilərlər. IV ixtisas qrupu üzrə tibb ixtisasını seçən abituriyentlər əgər 500-dən aşağı bal toplayıblarsa, onlar tibb ixtisasını seçməsələr daha yaxşı olar. İkinci qrup üzrə abituriyentlər yaxşı olar ki, öz balları ətrafında ixtisas seçimi etsinlər. Birinci qrupun abituriyentlərinə, xüsusən 400-450 bal toplayanlara tövsiyə edirəm ki, öz ballarından yuxarı balı olan ixtisasları yazmasınlar. III qrup abituriyentlər, xüsusən 400-450 bal toplayanlar rahatlıqla topladıqları baldan 50 bal yuxarı ixtisas yaza bilərlər. Bu il hətta Bakı Dövlət Universitetinin, digər universitetlərin hüquq ixtisaslarının 2021-ci illə müqayisədə 30 bala qədər düşməsi müşahidə edilir. IV qrupda gərgin vəziyyət tibb ixtisasındadır. Bu il tibb ixtisasına plan yerləri kəskin azalıb, 530-dan 480-ə düşüb”.

Qeyd edək ki, ixtisas seçmək hüququ olan abituriyentlər müsabiqə şərtini ödədikləri ixtisas qrupuna (qruplarına), o cümlədən altqrupuna (altqruplarına) aid olan 15-dək ixtisasın kodunu qeyd edə bilərlər. İxtisas seçimi mərhələsində abinturinyentlər qəbul olmaq istədikləri ixtisasların kodlarını eservices.dim.gov.az/erizebak/ixtisas1 internet ünvanında yerləşən “Abituriyentin elektron ixtisas seçimi ərizəsi”nə daxil edib təsdiq etməlidirlər. İmtahan verdikləri ixtisas qrupu (altqrupu) üzrə müsabiqə şərtini ödəyən abituriyentlər həmin qrup (altqrup) üzrə ixtisas seçmək hüququ əldə edirlər. Abituriyent ixtisas seçimi edərkən bu ixtisas üzrə dövlət sifarişi əsasında və ya ödənişli əsaslarla təhsil almaq istədiyini qeyd etməlidir. Hər hansı bir ixtisas üzrə həm dövlət sifarişi, həm də ödənişli əsaslarla olan yerlərin müsabiqəsində iştirak etmək istəyən abituriyent həmin ixtisasın kodunu ərizəyə iki dəfə daxil etməli və birinin qarşısında dövlət sifarişi əsasında, digərinin qarşısında isə ödənişli əsaslarla təhsil almaq istədiyini qeyd etməlidir. Seçiləcək ixtisas kodlarını, onların sayını və ardıcılnlığını abituriyent özü müəyyənləşdirir. Dövlət hesabına ali təhsil almış abituriyentlər dövlət sifarişi üzrə ayrılmış yerləri seçə bilməzlər. Əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər, qüvvədə olan qanunvericilikdə və dövlətlərarası razılaşmalarda digər hallar nəzərdə tutulmayıbsa, dövlət sifarişi üzrə ayrılmış yerləri seçə bilməzlər".
musavat.com

Azərbaycanın Ermənistan üzərindəki Qələbəsinin əsas faktorlarından biri də İrəvanın yarasız Rusiya silahlarına üstünlük verməsindən ibarət idi. Ümumilikdə Kremlə arxayın olan İrəvanın siyasi vektornun istiqaməti də tam yanlış idi. 30 il (əslində 200 il) rus ilə eyni “yataq”da olan Ermənistan bu gün bir ucu Hindistana qədər gedib çıxan təzə tərəfdaş axtarışındadır. Çünki, İrəvan üçün Rusiya artıq “batan gəmi” rolunu ifa edir və bu gəmini ilk tərk edən də məhz Ermənistandır.

Rusiya Federasiyasının qismən yanında yalnız ondan pulsuz silah (əslində metallom) alan Kuba, Venesuela, Suriya, Ermənistan mövcuddur. Rusiya Prezidenti V.Putin son çıxışında müttəfiq ölkələr siyahısında Ermənistanın adını çəkməməsi də maraqlı faktdır. Görünür rusun pulsuz silah həcmi azaldıqca, müttəfiqlərin də sayı da azalır.

Bu ölkələrdən heç biri Kremli pulsuz silah olmadan “sevə” bilmir. Adı çəkilənlər əslində Kremli deyil, onun silah yardımlarını daha çox bəyənir. Amma bu silahların həm ötürülməsi məhdudlaşıb, həm də texniki imkanlar baxımından artıq bir işə yaramır. Hazırda ABŞ-ın 1990-cı illərdə hazırladığı HIMARS və M-777 artilleriya sistemləri Ukraynada rus qoşunlarına ciddi narahatlıq yaradır. HİMARS-a qarşı rusların müdafiə qabiliyyəti yox səviyyəsindədir.

Əvvəllər də rus silahlarının istehsalçıları tərəfindən elan olunan xüsusiyyətlərin şüşirdilməsi və həqiqətə uyğun olmaması barədə çox yazmışam. Biz rus silahlarının Tükiyə və İsrail sistemləri qarşısında zəifliyini 44 günlük Vətən Müharibəsi zamanı da gördük. Ermənistan ordusu üçün bu silahları alınmasını (əslində kredit adı altında gətirilməsini) bu gün hamıdan çox revanşdan danışan Robert Köçəryan və Serj Sarkisyan həyata keçirib. Səhv olaraq silah adlandırılan rus metallomunu kütləvi şəkildə kreditlə alınması ənənəsini məhz bu iki uşaq qatilləri start verib. Azərbaycan isə Vətən Müharibəsində əsasən Avropa, Türkiyə və İsrail silahlarına üstünlük verdi. Nəticə də hamıya məlumdur. Azərbaycan həm də bəzi rus silahlarını ümumiyyətlə Vətən Müharibəsində tətbiq etmədi.

Rusiya Ermənistana verdiyi silahlar qarşılığında İrəvana qarşı siyasi təzyiqlərini indi də davam etdirir. Nəticədə Ermənistan yararsız KTMT-yə, ölü doğulmuş Gömrük İttifaqına və Aİİ-yə sürükləndi. YUeni reallıqlar fonunda bu layihələr yəqin ki, zamanla qapalı elan olunacaq. Ermənistanın hadisələri qabağlayıb vaxtından əvvəl bu təşkilatlardan çıxmasına belə ehtiyac yoxdur. Əslində İrəvanda bu addımı atacaq iqtidar da gözə dəymir.

Prezident V.Putin son çıxışında Rusiyanın müttəfiqləri sırasında Ermənistanın adını çəkmədi. Ermənistanda hazırda Rusiyanın dağılmasını və ya vaxtından əvvəl rus hərbi bazasının ölkədən çıxarılmasını arzu və tələb edənlər artır. Azərbaycan Prezidenti İ.Əliyev isə “mülki ermənilərin Azərbaycanda yaşaya biləcəyi və kimsənin Qarabağın erməni silahlılarından təmizlənməsində ona mane ola bilməyəcəyini” həm bəyan etdi, həm də bu bəyanatı Fərrux, Sarıbaba, Qırxqız və Buzdux ərazisində əyani olaraq nümayiş etdirdi. Erməni tərəfi isə bu xoşniyyətli bəyanata Azərbaycan ərazilərinin, meşələrin və azərbaycanlılara məxsus evlərin yandırılması ilə reaksiya verdi. Tamamilə əminəm ki, Laçındakı bəzi ermənilərin bu barbarlıq fəaliyyətləri cəzasız qalmayacaq. Bunun üçün Azərbaycan Ordusu rusların nəzarətində olan ərazilərdə ermənilərin vandallıq fəaliyyətlərinin qarşısını almaq üçün bu əraziləri təcili nəzarətə götürməlidir.

Ədalət Verdiyev, hərbi ekspert //moderator.az//

İntim görüntüləri yayılan FHN-in Dövlət Yanğından Mühafizə Xidmətinin rəisinin köməkçisi, polkovnik Zaur Mirzəyev bir neçə gün əvvəl vəzifəsindən azad olunub.

TEREF xəbər verir ki, Qaynarinfo-nun etibarlı mənbədən əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə fövqəladə hallar naziri Kəmaləddin Heydərov müvafiq əmr imzalayıb. Nazirin digər əmri ilə, dövlət qurumunda etik davranış qaydalarını və prinsiplərini kobud şəkildə pozduğu üçün Zaur Mirzəyevə verilən polkovnik rütbəsi geri alınıb, onun hərəkətlərinə hüquqi qiymət verilməsi üçün hüquq-mühafizə orqanlarına təqdimat verilib.

Artıq Zaur Mirzəyevin hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən saxlanıldığı deyilir.

Qeyd edək ki, Baş Prokurorluğun Mətbuat xidmətinin yaydığı məlumata görə, baş verən hadisə ilə bağlı qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq müvafiq araşdırmalara başlanılaraq aidiyyəti dövlət qurumlarına müvafiq sorğular verilməklə zəruri prosessual hərəkətlər yerinə yetirilir. Araşdırmaların nəticəsi barədə ictimaiyyətə əlavə məlumatın verilməsi təmin ediləcək.
Baş Prokurorluq bir daha sosial şəbəkə istifadəçiləri və media nümayəndələrinə müraciət edərək, bu qəbildən olan həssas mövzularla bağlı etik və qanunvericilik normalarına riayət edilməsinə, insanların şərəf və ləyaqətini alçaldan ifadələrə yol verməməyə çağırır.

Bir neçə gündür ki, sosial şəbəkələr və media FHN əməkdaşlarının intim görüntüləri ilə çalxalanır. Maraqlıdır ki, 7-8 il bundan əvvəl çəkilmiş görüntülər bu gün dövriyyəyə buraxılıb və məqsədli şəkildə tirajlanır, gündəmdə saxlanılır. Məsələnin mahiyyətinə varmayan, kimlərinsə sifarişlərinə alət olanlar isə olayı şar kimi böyütməkdən yorulmurlar. Heç bir halda hansısa dövlət strukturunda, ələlxüsus FHN kimi strateji bir qurumda belə halların baş verməsinə, çəkilişlərin aparılmasına haqq qazandırmaq mümkün deyil. Bu yazını yazmaqda da məqsədimiz baş verənləri malalamaq yox, sadəcə hadisələrə soyuq başla, sağlam məntiqlə yanaşmaqdır.

Bir daha qeyd edim ki, 8 il əvvəl baş verən bir hadisəni indi gündəmə gətirmək (yəqin ki, o vaxt bunu etməyə DÖVT-ləri çatmayıbmış) sırf məkrli məqsədlərə xidmət edir və bunu bilmək üçün münəccim olmağa heç bir ehtiyac yoxdur. Ölkənin ən prestijli və saat kimi dəqiq işləyən strukturu olan FHN-i və bu mexanizmi formalaşdıran Kəmaləddin Heydərovu vurmaq üçün heç bir səbəb tapmayanda məhz belə iyrənc və şərəfsiz metoda əl atmağı planlayıblar. Sözü kişi kimi üzə deməyi bacarmayanlar qurşaqdan aşağı hücuma keçiblər. Elə yayımladıqları rolikdəki əxlaqa sahib olanlar dolayısıyla K.Heydərovu zərbə altında qoymağa, gözdən salmağa çalışırlar. Bir daha qeyd edirəm ki, baş verənlərə heç bir haqq qazandırmaq fikrim yoxdur. Sadəcə bu yerdə ataların bir məsəli yadıma düşür-düzəlib hər yarağımız, qalıb saqqal darağımız. Guya digər nazirliklərdə, dövlət strukturlarında hamı milli geyimlərdə, başında kəlağayı, əynində beştaxta tuman gəzirmiş, bir FHN-də əxlaqsızlıq baş alıb gedirmiş. Heç başqa nazirliklərə getməmisinizmi- bulvarda, "Tarqovu"da geyinilməyən paltarlarla gəzirlər bu dövlət orqanlarında. İrilərini demirəm, hər xırda məmurun ətrafında 5-10 “huri” fırlanır, daha çox “əməkdaşa” sahib olmaq uğrunda sanki yarış gedir. Amma bunları görən yoxdur, çünki hələ sifariş gəlməyib, çəkiliş ortaya qoyulmayıb. FHN-də heç olmasa xidməti formalarda gəzirlər, bir hərbi nizam-intizam var. Digərlərində isə kimin keyfi necə istəyirsə, eləcə də geyinir və yaxud geyinməyir.
Son günlər kadr sahəsində bəzi dəyişikliklər aparıldı- Gömrük Komitəsinin sədri vəzifəsindən azad olundu, hətta bəzi həbslər də oldu. Görünür, bundan ruhlananlar növbəti hədəf kimi K.Heydərovu görürlər. Uzun illər dövlətə sədaqətlə xidmət edən, istər Gömrük Komitəsində, istərsə də FHN-də güclü struktur formalaşdıran, əsl məmur, dövlət xadimi imicinə malik olan K. Heydərovu öz aləmlərində “vurmaq” üçün kişiyana bir səbəb tapa bilməyənlər məhz belə iyrəncliyə əl atıblar. Atası millət vəkili, ağsaqqallar şurasının sədri olan, hələ gəncliyindən özü də ağsaqqal ağırlığında olan bir şəxsə belə gədəcəsinə hücum yaraşarmı ? Hamı bilir ki, məqsəd kabinetdə cütləşən iki “aktyoru” hədəfə gətirmək deyil.
K.Heydərov məqamında, yerində düzgün qərarlar qəbul etməyi bacaran bir şəxsdir. Onun rəhbərlik etdiyi nazirlik nəinki ölkə daxilində, hətta qoşu dövlətlərdə baş verən föqəladə hallarda özünü təsdiq edib. Təkcə qardaş Türkiyədə baş verən meşə yanğınlarında FHN-nin xidmətlərini qeyd etmək kifayətdir. Bütün bunları görməyənlər isə sevişməyə yer tapmayan iki kabinet aşiq-məşuqunun üzərindən hücuma keçiblər. Siz ondan danışın ki, rəhbərlik etdiyi nazirliyə tabe olan məktəb direktorunu işdən çıxarmağa cəsarəti çatmayan nazir var bu ölkədə. Bir əmri imzalamaq üçün beş kabinetdən məsləhət alanarla doludur məmləkət. Nə əcəb bunları heç kim görmür, amma 8 il bundan əvvəl çəkilənlər bu gün gündəm olur.
Bir də yadıma məhşur filmdəki ifadə düşdü- “Kişinin qoluna qandalı da gərək kişi vursun!”
Rubrika.Az

“Surmalu” ticarət mərkəzində baş vermiş faciə ilə əlaqədar Ermənistanda avqustun 17-18-də iki günlük matəm elan edilib.
Bu barədə Ermənistan hökumətinin mətbuat xidməti məlumat yayıb.
Xatırladaq ki, avqustun 14-də günorta İrəvanda “Surmalu” ticarət mərkəzində güclü partlayış və yanğın baş verib. Rəsmi məlumata görə, hadisə nəticəsində 16 nəfər ölüb, 3 nəfər itkin düşüb, 62 nəfər xəsarət alıb, 7 nəfər müxtəlif tibb məntəqələrində müalicə olunur.

Azərbaycanda müxtəlif formalarda qanuni şans oyunları keçirilir. Bəzən bu cür oyunlar qumar oyunları ilə qarışdırılır, onların eyni olması ilə bağlı mülahizələr irəli sürülür.

Həqiqətənmi, qumar oyunları ilə qanuni şans oyunları eynidir? Qanunvericilik bu məsələləri necə tənzimləyir?

Bununla bağlı Sfera.az saytının suallarını cavablandıran hüquqşünas Turan Abdullazadənin şərhinə görə qumarla qanuni şans oyunlarının fərqi Cinayət Məcəlləsi ilə müəyyən edilib:

“Cinayət Məcəlləsinin 244.1-ci maddəsində qeyd olunur ki, “qumar oyunu” dedikdə pul vəsaitləri, maddi və sair nemət (uduş) barəsində oynanılan və uduşu qeyri-müəyyənlikdən və ya təsadüfdən asılı olan oyunlar (o cümlədən, mərclər) başa düşülür. Lakin həmin maddədə qeyd edilir ki, “Lotereyalar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə müəyyən edilmiş qaydada keçirilən lotereyalara və “Bədən tərbiyəsi və idman haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə müəyyən edilmiş qaydada keçirilən idman mərc oyunlarına bu maddənin qüvvəsi şamil edilmir. “Lotereyalar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə müəyyən edilmiş lotereyalar qumar oyunları hesab olunmur. Qanunvericiliyə uyğun təşkil edilən və keçirilən lotereyalar, eləcə də idman mərc oyunları qumar sayılmır”.

Hüquqşünas qeyd etdi ki, qumara görə cinayət və inzibati məsuliyyət nəzərdə tutulur:

“İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 401.1-ci maddəsinə əsasən, Azərbaycanın ərazisindən qumar oyunlarında iştirak üçün imkanların yaradılması, o cümlədən qumar oyunlarının oynanıldığı virtual mühitə çıxışın təmin edilməsinə görə fiziki şəxslər üç min manat məbləğində, vəzifəli şəxslər yeddi min manat məbləğində, hüquqi şəxslər qırx min manat məbləğində cərimə edilir. Həmin Məcəllənin 401.2-ci maddəsinə əsasən, qumar oyunlarında iştirak üçün biletlərin (və ya biletə bərabər tutulan digər iştirak hüququnun) satışının təşkili və (və ya) satışına görə – fiziki şəxslər üç min manat məbləğində, vəzifəli şəxslər yeddi min manat məbləğində, hüquqi şəxslər qırx min manat məbləğində cərimə edilir. Qumar oyunlarının təşkili və ya keçirilməsi Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 244–1.1-ci maddəsi ilə cinayət məsuliyyətinə də səbəb olur”.

Millət vəkili, insan hüquqları komitəsinin üzvü Naqif Həmzəyev isə bildirdi ki, Azərbaycanın mövcud qanunvericiliyi qumar və qanuni şans oyunlarının dəqiq sərhədini müəyyənləşdirib. N.Həmzəyev qanunvericiliyin tələblərinə istinadən bildirdi ki, ölkəmizdə qumarın təşkili, keçirilməsi, yaxud bu məqsədlə yer ayrılması qadağandır və bu, inzibati, hətta cinayət məsuliyyəti yaradır:

“Bu fəaliyyətə görə 10 min manata qədər cərimə və ya 2 ilə qədər azadlıqdan məhrumetmə cəzası nəzərdə tutulur. Əgər bu əməllər təkrar və ya başqa ağırlaşdırıcı formalarda törədilərsə, o halda, cərimə və cəzalar ağırlaşdırılır”.

Millət vəkili qumar və digər bu xarakterli oyunların əhali və dövlətə zərər vurduğunu da söylədi:

“Bu cür oyunların digər neqativ tərəfi ondan ibarətdir ki, burada dövriyyə gizlədilir, dövlətə hər hansı bir vergi verilmir, bu oyunların şərtləri aidiyyəti dövlət qurumları ilə razılaşdırılmır, oyunlarda iştirak edən şəxslərin hüquqları pozulur, uduşların ödənilməsinə zəmanət verilmir, iştirakçıların pozulmuş hüquqlarının bərpa edilməsi mexanizmləri mövcud deyil. Qanunsuz qumar oyunları üzrə Azərbaycan Respublikasının buraxılmış bank kartlarına ödənilməsi mümkün deyil. Oyunçular qanunsuz oyunlarda iştirak etdikdə dövlət tərfindən onların pozulmuş hüquqlarının bərpa edilməsində çətinliklər yaranır. İstənilən halda bu cür oyunların keçirilməsi nə dövlət, nə cəmiyyət, nə də oyunda iştirak edənlər üçün faydalıdır. Qumar oyunlarında qazanan, udan iştirakçılar yox, oyunu təşkil edənlərdir. Daha çox xoşagəlməz hallar məhz qeyri-qanuni təşkil edilən oyunlarda müşahidə edilir. Buna görə də qanunsuz oyunların keçirilməsinin qarşısı qətiyyətlə alınmalıdır.”

Millət vəkili qumardan fərqli olaraq qanuni şans oyunlarının dövlət tərəfindən tənzimləndiyini bildirdi:

“Burada həm təşkilatçının, həm də oyunçuların hüquqları dövlət tərəfindən qorunur. Çünki hər şey qanun çərçivəsində həyata keçirilir. Həm dövriyyə uçotu aparılır, vergi ödənilir, həm də oyunlar qaydalar çərçivəsində təşkil edilir”.

Qeyd edək ki, qanuni oyunlar müvafiq qaydada dövlət tərəfindən tənzimlənir. Lotereyaların təşkili və keçirilməsi “Lotereyalar haqqında” qanunla və həmin qanun əsasında qəbul edilən qaydalar, habelə “Azərlotereya” ASC-nin daxili siyasəti və prosedur sənədləri əsasında tənzimlənir. Qanunla müəyyən edilən zəruri şərtlər qaydalarda ətraflı şəkildə açıqlanır və “Azərlotereya”nın daxili sənədləri ilə şirkətin fəaliyyəti qanunvericiliyin tələblərinə tam uyğunlaşdırılır.

Xatırladaq ki, “Azərlotereya” ASC “Azərbaycan Respublikasında lotereya fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 23 noyabr 2001-ci il tarixli 599 saylı fərmanı ilə yaradılıb və həmin fərmanla Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyi “Azərlotereya” ASC-nin təsisçisi kimi müəyyən edilib. “Lotereyaların təşkili və keçirilməsi Qaydası”na uyğun olaraq keçirilmiş ani lotereyaya dair hesabatlar səlahiyyətli orqana təqdim olunur və məlumatlar təhlil edilərək lotereyaların qanuna uyğun keçirilməsinə nəzarət edilir. Qanunvericiliyə uyğun olaraq oyunları keçirilən zaman təşkilatçı haqqında məlumat verilir, lotereyanın adı, keçirilmə forması, keçirilmə müddəti, uduş fondu, uduşlu biletlərin sayı, uduşların verilmə müddəti və s. məlumatlar göstərilir. Lotereyaların təşkili və keçirilməsinə nəzarət təşkilatçı tərəfindən təqdim edilmiş hesabatlar və müvafiq dövlət qurumu tərəfindən yoxlamalar əsasında həyata keçirilir.

Qaydalardan göründüyü kimi Azərbaycanda qanuni formada keçirilən şans oyunlarına dair ciddi tələblər var və bu oyunların keçirilməsinə dövlət nəzarəti təmin edilib. Oyun iştirakçılarının mənafeyi və haqları qanunla qorunur. Amma qeyri-qanuni keçirilən oyunlarda iştirakçılara hər hansı təminat yoxdur və bu oyunlarda iştirak edənlərin manafeyi müdafiə edilmir.

Abşeron rayonunda çoxmərtəbəli binada partlayış olub.

Oxu.Az xəbər verir ki, hadisə Xırdalanda yerləşən yaşayış komplekslərindən birində baş verib.

Belə ki, kompleksdəki binalardan birinin elektrik təchizatında yaranmış nasazlıq partlayışa səbəb olub.

Hadisə yerinə Fövqəladə Hallar Nazirliyinin yanğından mühafizə bölmələri cəlb olunub.

Bina sakinləri təhlükəsiz əraziyə təxliyə olunublar.

Partlayış nəticəsində xəsarət alanların olub-olmaması barəsində məlumat verilməyib.

2021-ci iyunun 14-də gecə saat 1 radələrində Binəqədi-Novxanı yolunda Abşeron rayon sakini Elşad Kəlbəliyevin idarə etdiyi “Land Rover” və Bakı şəhər sakini Murad Ziyadovun idarə etdiyi “Daewoo Damas” markalı avtomobillər toqquşub. Nəticədə Murad Ziyadov və sərnişinləri – Kamran Əhmədov, Elman Şıxəliyev və Yunis Mürsəlov hadisə yerində ölüblər. Elşad Kəlbəliyev və sərnişini Ələsgər Əliyevə xəstəxanada tibbi yardım göstərilib.

1978-ci ildə Naxçıvan Muxtar Respublikasında doğulan Elşad Kəlbəliyev “Baxçalı Evlər” MTK-nın təsisçisidir, “Qurtuluş 93” Yaşayış kompleksinin sahibinin kürəkənidir.



Faktla bağlı Binəqədi rayon Polis İdarəsinin İstintaq şöbəsində Cinayət Məcəlləsinin 263-1.4-cü (yol hərəkəti və ya nəqliyyat vasitələrinin istismarı qaydalarını sərxoş halda pozma, ehtiyatsızlıqdan iki və ya daha çox şəxsin ölümünə səbəb olduqda) maddəsi ilə cinayət işi başlanılıb.

Lent.az sözügedən cinayət işinin istintaq materiallarını əldə edib.

İstintaqla müəyyən edilib ki, iyunun 14-ü gecə saat 1 radələrində Elşad Kəlbəliyev sərxoş halda özünə məxsus, texniki cəhətdən saz vəziyyətdə olan “Land Rover” markalı, 10-CO-002 nömrəli avtomobillə Binəqədi-Novxanı yolu ilə hərəkətdə olarkən, qarşıdan öz yolu ilə gələn Murad Ziyadovun idarə etdiyi “Daewoo Damas” markalı, 99-ZL-837 nömrəli avtomobillə toqquşub. Nəticədə 4 nəfər dünyasını dəyişib. Bundan başqa, E. Kəlbəliyev “Daewoo” markalı nəqliyyat vasitəsinin sahibi Emin Hüseynəliyevə 7000 manat məbləğində maddi ziyan vurub.



Qəzaya düşən avtomobillər

İş üzrə dindirilmiş Elşad Kəlbəliyev bildirib ki, iyunun 14-də dostları ilə Sumqayıt şəhərində yemək yeyərkən gecə saat 00:00-da oğlu zəng edərək, hərarətinin qalxdığını və özünü pis hiss etdiyini deyib:

“Avtomobilimə əyləşib, Binəqədi-Novxanı yolu ilə hərəkət etdim. Bir az getdikdən sonra, yolun sağ tərəfində 5-6 nəfərin çimərlik paltarlarında dayandıqlarını gördüm. Hərəkətsiz dayandıqları üçün, təhlükə yaratmayacaqlarına əmin oldum və döngədə sürəti azaltmadım. Amma piyadalar 20-30 metr qalmış onlar qəflətən qaçaraq, sağdan sola yolu keçməyə başladılar. Onları vuracağımı görüb, dərhal sükanı sola buraraq, əks yola çıxdım və bu zaman qarşıdan gələn “Daewoo” markalı avtomobillə toqquşdum. Qəza zamanı ciddi xəsarət aldım, hadisədən sonra bir müddət huşsuz vəziyyətdə olmuşam”.



Hadisə yeri...

Kəlbəliyev qeyd edib ki, ümumiyyətlə spirtli içki içən deyil və həmin gündə heç nə qəbul etməyib.

Zərərçəkmiş şəxs qismində dindirilmiş Emin Hüseynəliyev bildirib ki, fiziki şəxs kimi içməli suların satışı ilə məşğul olub, Murad Ziyadovu müqavilə ilə işə götürüb:

“İyunun 14-də mənə məlum oldu ki, Noxvanı yolunda hərəkətdə olarkən avtomobilimi idarə edən Ziyadov Elşad Kəlbəliyevin idarə etdiyi maşınla toqquşub. Nəticədə sürücü və 3 sərnişin ölüb”.

Məhkəmə iclasında Elşad Kəlbəliyev elan edilmiş ittiham üzrə özünü qismən təqsirli bilib.



Tərtib olunan protokol

Zərərçəkmiş şəxsin hüquqi varisləri bildiriblər ki, onlara dəymiş ziyan Kəlbəliyevin qohumları tərəfindən ödənilib, buna görə təqsirləndirilən şəxsə qarşı şikayətləri yoxdur.

Məhkəmə hesab edib ki, Elşad Kəlbəliyevə ittiham olunduğu Cinayət Məcəlləsinin 263-1.4-cü maddəsinin sanksiyası həddində azadlıqdan məhrumetmə növündə cəza təyin edilməli və Cinayət Məcəlləsinin 56-cı maddəsinə əsasən təyin edilmiş cəza ümumi rejimli cəzaçəkmə müəssisəsində çəkilməlidir.

Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin hökmü ilə Elşad Kəlbəliyev 9 il müddətinə azadlıqdan məhrum olunub. Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin qərarı ilə onun apellyasiya şikayəti qismən təmin olunub və cəzası 8 ilə endirilib.

Cebhe.info