ABŞ-nin 46-cı prezidenti Cozef Baydenin vəzifəsinin son saatlarında ailəsinin beş üzvünü öncədən əfv etməsi barədə qərar imzalaması, həm ölkə daxilində, həm də beynəlxalq miqyasda ciddi müzakirələrə səbəb oldu.

Baydenin bu addımı, sadəcə ailə üzvlərini gələcək siyasi hücumlardan qorumaq məqsədilə atdığını bildirməsi ilə əsaslandırılsa da, bunun mütəşəkkil cinayət əlamətləri daşıdığı barədə iddialar səsləndirilməkdədir.

***

Baydenin bu qərarı ABŞ tarixində analoqu olmayan bir "demokratiya müdafiəsi" kimi təqdim edilsə də, siyasi mühitdə ciddi şübhələr doğurdu. Ailəsini əfv etmək üçün dövlətin ən yüksək səlahiyyətlərindən istifadə etməsi məsələnin hüquqi tərəfinin daha dərindən araşdırılmasını zəruri edir. Burada əsas sual ortaya çıxır: əgər ailə üzvlərinin səhv hərəkətləri yoxdursa, niyə onların əfv edilməsinə ehtiyac duyulub? Bu, faktiki olaraq gələcəkdə baş verə biləcək hüquqi proseslərin qabağını almaq üçün atılmış bir addım deyilmi? 

Baydenin qərarını siyasi motivlərlə əsaslandırması isə vəziyyəti daha da mürəkkəbləşdirir. Yeni prezident Donald Trampın "siyasi hücumlarından" qorxduğunu bəhanə gətirməsi, əslində, siyasi proseslərin təhrif edilməsinə və şəffaflığın zərər görməsinə gətirib çıxarır. Əfv normal halda cəza çəkmiş və ya günahını qəbul etmiş şəxslər üçün nəzərdə tutulur. Ancaq ailə üzvlərinin cinayət törətmədiyini iddia edərək əfv qərarı vermək, qanunun gücünün şəxsi maraqlara xidmət etməsinə işarədir.

Antoni Blinken və dövlətin ədalət sisteminə təzyiq

Bayden administrasiyasının xarici siyasətdə əsas fiqurlarından biri olan dövlət katibi Antoni Blinken də mütəşəkkil şəkildə dövlət sisteminin şəxsi maraqlara xidmət etdiyini göstərən fəaliyyətlərlə diqqət çəkir. Blinkenin beynəlxalq arenada həyata keçirdiyi siyasətlər, ABŞ-ın öz maraqlarını qorumaq üçün qlobal miqyasda təzyiq və manipulyasiya siyasəti aparmasını nümayiş etdirir. Blinken və Bayden ikilisi, bəzi analitiklər tərəfindən mütəşəkkil cinayətkar qrup kimi təqdim edilir. Çünki onlar həm daxili, həm də xarici siyasətdə dövlətin resurslarından şəxsi maraqlar üçün istifadə etməkdə ittiham olunurlar. 

Blinkenin Bayden administrasiyasında strateji mövqedə olması, ailə üzvlərinin əfvi məsələsində də diqqətdən yayınmır. Əfvlərin arxasında potensial siyasi və hüquqi motivlərin olması ehtimalı, Bayden-Blinken tandeminə qarşı olan tənqidləri gücləndirir. Bu tandem, əslində, ABŞ siyasətində korrupsiyanın ən yüksək səviyyəyə çatdığını göstərən bir nümunə kimi təqdim olunur.

Cinayətkarlığın ört-basdır edilməsi

Baydenin ailə üzvlərinin əfv edilməsi, dövlət səlahiyyətlərinin şəxsi məqsədlər üçün istifadəsinin açıq nümunəsidir. Əgər ailə üzvləri günahsızdırsa, gələcəkdə cinayət təqiblərindən qorxmağa nə əsas var? Bu addım, əslində, hüquqi proseslərin qarşısını almaq üçün atılan bir qabaqlayıcı tədbirdir. ABŞ Konstitusiyasının verdiyi əfv hüququnun belə istifadəsi, hüquq sisteminə və ədalətə olan inamı ciddi şəkildə zədələyir.

Mütəşəkkil cinayətkar qrup kimi fəaliyyət göstərmək ittihamları yalnız siyasi rəqiblərin irəli sürdüyü iddialar deyil, həm də hüquq və politologiya mütəxəssislərinin müzakirə etdiyi bir mövzudur. Bu ittihamlar Bayden administrasiyasının fəaliyyətini daha ciddi araşdırma və hüquqi nəzarət altına almanın vacibliyini ortaya qoyur. 

Ekspertlər hesab edirlər ki, Baydenin prezidentlik dövrünün son saatlarında atdığı bu addım ABŞ-ın demokratiya və şəffaflıq dəyərləri ilə ziddiyyət təşkil edir. Ailə üzvlərinin siyasi hücumlardan qorunması bəhanəsi ilə verilmiş əfv qərarı, əslində, dövlətin şəxsi maraqlar üçün istifadəsinin ən bariz nümunəsidir. Bu hal, təkcə ABŞ üçün deyil, bütün dünya üçün təhlükəli bir presedent yaradır: güc sahiblərinin qanunun üzərində duraraq özlərini və ətraflarını qorumaq hüququ əldə etməsi.

Beləliklə, Bayden və Blinkenin mütəşəkkil şəkildə dövlət mexanizmlərini şəxsi maraqlarına xidmət etdirmək üçün istifadə etməsi, ABŞ-ın demokratik prinsiplərinin gələcəyini ciddi şəkildə sual altına qoyur. ABŞ xalqı və dünya ictimaiyyəti bu məsələyə nə qədər biganə yanaşsa, demokratiya prinsipləri bir o qədər zədələnəcəkdir.

Musavat.com