Azərbaycanda muzdla çalışan işçilərin sayı ilkin məlumatlara əsasən 1741800 nəfərə olub.

Dövlət Statistika Komitəsinin (DSK) məlumatına görə, muzdla çalışan işçilərin 899,1 min nəfəri iqtisadiyyatın dövlət sektorunda, 842,7 min nəfəri isə qeyri-dövlət sektorunda fəaliyyət göstərib.

Qeyd edək ki, muzdla işləyənlərin 19,1 faizi təhsil, 18,6 faizi ticarət, nəqliyyat vasitələrinin təmiri, 13,0 faizi sənaye, 8,4 faizi əhaliyə səhiyyə və sosial xidmətlərin göstərilməsi, 6,5 faizi tikinti, 6,4 faizi dövlət idarəetməsi və müdafiə; sosial təminat, 4,3 faizi nəqliyyat və anbar təsərrüfatı, 3,7 faizi peşə, elmi və texniki fəaliyyət, 3,4 faizi kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq, 2,1 faizi maliyyə və sığorta fəaliyyəti, 14,5 faizi isə iqtisadiyyatın digər sahələrində məşğul olublar. 2023-cü ilin ilkin məlumatlarına əsasən ölkə iqtisadiyyatında muzdla çalışan işçilərin orta aylıq nominal əməkhaqqı əvvəlki ilə nisbətən 11,2 faiz artaraq 933,8 manat olub.

İqtisadiyyatın mədənçıxarma sənayesi, maliyyə və sığorta fəaliyyəti, peşə, elmi və texniki fəaliyyət, eləcə də informasiya və rabitə sahələrində orta aylıq nominal əməkhaqqı daha yüksək olub.

Maraqlıdır, 933,8 manat dəyərində orta əmək haqqı alan şəxs özünün və ailə üzvlərinin maddi-sosial ehtiyaclarını, tibbi zərurətlərini və ayda bir dəfə istirahət xərclərini qarşılıya bilər?

Məsələ ilə bağlı iqtisadçı ekspert Asif İbrahimov “Cebhe.info”-ya açıqlamasında qeyd edib ki, indiki orta aylıq əmək haqqı sosial rifahı tam təmin etmir:
“Azərbaycanda aktiv əmək qabiliyyətli əhalinin 55 -60% - i dövlət qurumlarında və dövlət büdcəsi hesabına maliyyələşən təşkilatlarda, əhalinin 35% - 40% - i isə özəl sektorda, iaşə obyektlərində və sabihkarlıq subyektlərində çalışır. Bu baxımdan görürük ki, çoxluq dövlər sektorunda fəaliyyət göstərir.

Bu kateqoriyaya müəllimlər, həkimlər, dəmir yolu işçiləri, polis əməkdaşları, hərbçilər və digərləri daxildir. O ki qaldı orta aylıq əmək haqqının qənaətli xərclənməsinə, qeyd edim ki, ərzaq məhsullarının qiymətləri durmadan artır. 2021-2022 – ci ildəki qiymətlərlə 2023-2024 – ci ildəki qiymətlər arasında fərq var. Yəni bu vaxta qədər ərzaq məhsullarının qiymətlərində 50% və ya 70% artım müşahidə olunub”.

Ekspertin fikrincə, bunun obyektiv və subyektiv səbəbləri var:

“Ölkədə inflyasiya göstəricisinin artması gözlənilir. Təbii ki, hər hansı bir şəxsin 933,8 manat dəyərində orta aylıq əmək haqqı ilə özünün və ailə üzvlərinin maddi-sosial və tibbi ehtiyaclarını qarşılaması mümkündür. Amma bu, çox ciddi çətinliklər yaradacaq. Həmin çətinliklərin öhdəsindən gəlmək lazımdır.

İndiki orta aylıq əmək haqqı şəxsin və ailəsinin sosial rifahın tam təmin etmək üçün o qədər qaneedici deyil. Bu əmək haqqı ilə normal istirahət eləmək qeyri-mümkün olur. Əgər inflyasiya aşağı düşərsə, bəlkə də, bu əmək haqqı ilə bütün ehtiyacları qarşılamaq olar”.

DSMF-nin fəaliyyəti ilə bağlı son tənqidi çıxışıma qurumdan açıqlama gəlib – tənqidlərə və iradlara operativ cavab verdikləri, yəni fakt olaraq cavab cəhdi üçün DSMF rəhbərliniyə təşəkkür edirəm.
Amma cavab, ümumən, cavab xatirinə verilib – məsələnin məğzini xatırladım, DSMF deyir ki, 1 mlrd. 50 mln. manat sərbəst vəsaiti var, Fond bu vəsaiti ölkənin 5 aparıcı, dayanıqlı bankına depozit qoyub faiz qazanırlar, bunun adını “investisiya fəaliyyəti” qoyublar. Təqaüd Fondları investisiya ilə məşğul olurlar, amma qiymətli kağızlar, səhmlər alırlar, istehsal və xidmət müəssisəlilərinə yatırım qoyub onların sahibinə, baş investoruna çevrilirlər, yeni iş yerləri yaradırlar. Azərbaycanda DSMF ancaq banka faizə pul yerləşdirib, adına investisiya qoyublar. Yəni, tənqidə cavab verərkən DSMF deyir ki, bu addım, sitat: “sərbəst vəsaitin səmərəli idarəetmə yolu ilə dəyərinin qorunmasına xidmət edir. İnvestisiya fəaliyyətindən əldə olunan gəlirlərin isə sosial müdafiə ilə bağlı islahatlar, şəhid ailələri və müharibə ilə əlaqədar əlilliyi olan şəxslərin sosial müdafiəsi, işğaldan azad edilmiş ərazilərdə sosial infrastrukturun yaradılması və s. istiqamətlərdə sərf olunması nəzərdə tutulur”. Faktiki olaraq DSMF emosional “şantajla” məşğuldur – yəni, sormayın, sual verməyin biz vəsaiti yaxşı sahələrə xərcləyəcəyik. Təbii ki, hamımız Şəhid və Qazi ailələrinin sosial vəziyyətinin yaxşılaşmasına çalışmalıyıq, onların bütün ehtiyaclarının ödənilməsi boynumuzun borcudur. Amma Dövlət bu şəxslərə daim yardım göstərir, büdcədən ayrıca vəsaitlər ayırır, bu zaman DSMF-nin faizə pul qoymasını belə izah etməsi qəbuledilməzdir – o zaman DSMF tam hesabat versin ki, nə qədər faiz gəliri götürüb, həmin vəsaitdən rəhbər və digər işçilərə əlavə maaş-mükafat verilibmi?!
DSMF dövlət qurumudur, vəsaiti istənilən kimi xərcləyə bilməz, xərcləri parlament təsdiq etməlidir. Bundan başqa, DSMF mənim (vətəndaşın) pulunu idarə edirsə, qazancından mənə (vətəndaşa) niyə pay vermir?! Hə, indi DSMF deyəcək ki, sənin (vətəndaşın) pulunu dünən 8,8% indeksləşdirəcəyik də, daha nə istəyirsən?! Bunu da deyə bilməz, çünki 8,8%-i mənə büdcə verir, DSMF yox.
İndi görün necə bir vəziyyət yaranır, öz misalımda izah edim – mənim DSMF-də 30 mindən çox vəsaitim var, DSMF həmin vəsaiti qoyur banka faiz qazanır (heç hansı faizlə depozit qoyduqlarını da açıqlamırlar), mən, tutalım, gedirəm banka kredit götürməyə, həmin banka da DSMF depozit qoyub, deməli bank mənim öz vəsaitimi (DSMF-də olan) mənə 15-18%-lə kredit verir, bank mənim pulumu özümə verməklə pul qazanır, həmin pulun bir hissəsini də DSMF-yə depozit faizi kimi ödəyir, mən isə ikiqat ziyana düşürəm – öz pulumu özümə 15-18%-lə kredit verirlər. Belə yanaşma ədalətli ola bilərmi?! (DSMF-nin cavabının linki şərhlərdə)
Natiq Cəfərli
TEREF: Xocanin Blogu

Prezident İlham Əliyevin yeni sərəncamı ilə bütün növ pensiyalar indeksləşdirilərək 11,2 faiz artırılıb.

Bu barədə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiə Nazirliyindən məlumat verilib.

Qeyd olunub ki, dövlət başçısının imzaladığı yeni “Əmək pensiyalarının indeksləşdirilməsi haqqında” Sərəncam pensiyaçıların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, pensiyaların artırılması istiqamətində ardıcıl şəkildə atılan addımların növbəti davamıdır.

Sərəncamla 2024-cü il yanvarın 1-dək təyin edilmiş bütün pensiyalar Dövlət Statistika Komitəsinin təqdim etdiyi məlumata əsasən, 2023-cü il üzrə orta aylıq nominal əməkhaqqının illik artım tempinə uyğun olaraq 11,2 faiz indeksləşdirilməklə bu ilin 1 yanvar tarixindən artırılır.

Həmçinin qulluq stajına görə əlavələr təyin edilmiş pensiyaların həmin əlavələrlə birlikdə müəyyən edilmiş məbləğlərinin və 2023-cü il yanvarın 1-dən pensiyaların tərkibinə daxil edilən maddi yardımların da qeyd olunan qədər indeksləşdirilməklə bu ilin əvvəlindən artırılması təmin edilir.

Artımlar elektron sistem üzərindən avtomatik şəraitdə həyata keçirilir və pensiyaçıların bunun üçün hər hansı sənəd təqdim etmələrinə, müraciətinə ehtiyac yoxdur.
Ətraflı

Yanvar ayı üzrə pensiyalara edilmiş artımlar fevral ayının pensiyası ilə birgə ödənəcək.

Məsələn, şəxsin pensiyası 500 manatdırsa, bu məbləğ cari il yanvarın 1-dən 11,2 faiz, yəni 56 manat artırılmaqla 556 manata çatdırılacaq, yanvar ayının 56 manat artımı da fevral ayının pensiyasına əlavə olunaraq veriləcək. Ümumilikdə 1,1 milyon pensiyaçını əhatə edən artımlar üçün illik əlavə olaraq təqribən 630 milyon manat xərclənəcək.

Qeyd edək ki, pensiyaların indeksləşdirilməklə artırılması ötən ilin əvvəlindən bütün növ pensiyalara şamil olunur.

Hazırki artım da həm ümumi əsaslarla pensiya təyin olunmuş, həm də qulluq stajına görə əlavə alan pensiyaçıları (pensiyaçı olan hərbi qulluqçular, hüquq-mühafizə orqanları əməkdaşları və b.) əhatə edir.

Sərəncamla tətbiq edilən indeksasiya üzrə artım 2023-ci il üzrə orta inflyasiya dərəcəsini (8,8 faiz) üstələyir.

Eyni zamanda, Sərəncamla istehlak qiymətləri indeksinin ötən il üzrə illik səviyyəsinə uyğun olaraq sığortaolunanların fərdi hesablarında 2024-cü il yanvarın 1-dək qeydə alınmış pensiya kapitalları da 8,8 faiz indeksləşdirilərək artırılır. Məsələn, şəxsin fərdi hesabında 50 min manat pensiya kapitalı toplanıbsa, bu məbləğ 8,8 faiz, yəni 4400 manat artırılmaqla 54400 manata çatdırılacaq.

Bu da onu göstərir ki, işləyən şəxslərin fərdi hesablarında toplanan pensiya kapitalları yalnız hər ay onların əməkhaqlarından sosial sığorta ayırmaları əsasında deyil, həm də hər ilin əvvəlində dövlət tərəfindən indeksləşdirilmə əsasında mütəmadi olaraq artırılır.

“Hazırda mövcud olan sənədsiz və çıxarışsız daşınmaz əmlakların böyük hissəsi keçmiş SSRİ dövründən qalıb. Ötən əsrin 90-cı illərində də belə evlərin tikintisi davam edib və günümüzə qədər gəlib çatıb.

Belə tikintilərin qarşısının alınması üçün 2023-cü ilin oktyabrın 1-də qəbul olunan qanuna görə, çıxarışı olmayan torpaqlar üzərində tikilən əmlaklara kommunikasiya xətlərinin çəkilməsi qadağan olundu”.

Bu sözləri Bizim.Media-ya açıqlamasında daşınmaz əmlak üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev deyib.

Ekspert bu məsələ ilə bağlı hazırlanan yeni qanun layihəsinin də çıxarışı olmayan evlərin tikintisinin qarşısını almaq üçün nəzərdə tutulduğunu diqqətə çatdırıb.

Bakının mərkəzində və mərkəzə yaxın ərazilərdə əmlakların satış qiymətlərində ciddi artımların olduğunu söyləyən ekspert həyət evlərinin qiymətinin çox ucuz olduğunu bildirib:

“Hətta 30-40 min manata belə evlər almaq olar. Ancaq indi vəziyyət əvvəlki kimi deyil. Əvvəllər nağd alıcıların sayı kifayət qədər idi. Ancaq indi satılan əmlakların böyük əksəriyyəti kreditli şərtlərilə, yəni ipoteka və ya daxili kreditlərlə əldə edilir.

Məsələ burasındadır ki, həmin mənzillər sənədsiz olduğu üçün bank və ipoteka predmetinə çevrilə bilmirlər. Əgər onlara çıxarışlar verilərsə, ipoteka predmetinə çevrilərək satıla, əmlak və torpaq vergsinə cəlb oluna, yaxud sığortalana, hətta boşanma zamanı bölünə bilər. Ancaq sənədlər olmadığı üçün dövlət vergi və digər gəlirlərdən yararlana bilmir.

Belə ki, sözügedən evlərin alqı-satqısı notarial qaydada aparılarsa notariuslar gəlir əldə edə bilər. Və ya pullar banka qoyular, üzərinə faizlər gələr və banklar da qazanar. Belə əmlaklara sənəd verilərsə, bu, ölkə iqtisadiyyatına və dövlət büdcəsinə müsbət təsir edəcək”.

Xatırladaq ki, İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinin rəisi Mətin Eynullayev jurnalistlərə açıqlamasında, icazəsiz tikililərlə bağlı qanun layihəsi hazırlandığı barədə məlumat verib.
"Bakı və Bakıətrafı ərazilərdə sənədsiz evlərin sayı yüz minlərlədir və problemin əhatə dairəsinin mürəkkəbliyini nəzərə alaraq onun həllinin mərhələli şəkildə görülməsini nəzərdə tuturuq.

Öncədən konsepsiyanı işləyib hökumətə təqdim etmişdik. Konsepsiya bəyənilmişdi və onun icrası ilə bağlı işçi qrupunun yaradılması barədə tapşırıq verilmişdi. Biz bu barədə müzakirələr aparmışıq, bir neçə iclas olub. Hazırda məsələnin həlli istiqamətində qanun layihəsi üzərində iş aparılır”, - deyə o qeyd edib.

Xüsusi Təyinatli Qüvvələrin ehtiyatda olan polkovniki Dövlət Sosial Müdafiə Fondunu pensiya təminatı ilə bağlı məhkəməyə verib.

“Unikal”ın əldə etdiyi məlumata görə, Azər Əlövsət oğlu Qasımov ilkin məhkəmə qərarından narazı qaldığı üçün Bakı Apellyasiya Məhkəməsinə şikayət edib. 01.02.2024-cü il tarixdə hakim Cahangir Yusifovun sədrliyi ilə məhkəmə baxışı təyin edilib.

Qeyd edək ki, Azərbaycan Ordusunun Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrinin polkovnik-leytenantı olan Azər Qasımov Vətən müharibəsində iştirakına görə, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamlarına əsasən 24.12.2020-ci il tarixdə "Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı ilə, 29.12.2020-ci il tarixdə isə "Şuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə, həmçinin 09.12.2020-ci il tarixdə "Zəfər" ordeni ilə təltif edilib.

Gəncə şəhəri, Atatürk prospektində yerləşən yataqxanada sakinlər dövlət qurumlarının onlara laqeyd davranışından şikayətlənirlər. Sakinlər yataqxanada vəziyyətin günbəgün daha da pisləşdiyini, müraciətlərinin isə cavabsız qaldığını deyirlər.

Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyəti sorğumuza cavab olaraq bildirib ki, Mənzil Kommunal Təsərrüfatı İstehsalat Birliyinin balansında hazırda 18 yataqxana mövcuddur.

“Bu yataqxanaların bir çoxu qəzalı vəziyyətdə olduğundan, həmin binalarda yaşayan sakinlərin köçürülməsi istiqamətində işlər aparılır, sakinlərin siyahıya alınması həyata keçirilir“.

“Sözügedən ərazidə xətlər köhnə olduğundan, müəyyən vaxtlarda qəzalar baş verir ki, onlar da qısa müddətdə aradan qaldırılır. Məlumat üçün bildirək ki, sözügedən ərazidə “Açıq Kommunal İnfrasruktur Proqramı II” layihəsi icra olunur. Layihə çərçivəsində işlər yekunlaşdıqdan sonra ərazidə olan mövcud problemlər öz həllini tapacaq”,- qurumdan bildirilib.

“Bir neçə gündən sonra pensiyaların indeksləşdirilməsi həyata keçiriləcək. Pensiyaların indeksləşdirilərək artırılması yanvar ayından hesablanacaq və bu ayın artımı gələn ayın artımı ilə birlikdə ödəniləcək”.

Bəs bu ilin yanvar ayında pensiyaya çıxanların da pensiya məbləğləri artırılacaqmı?

Musavat.com xəbər verir ki, bu barədə iqtisadçı ekspert, Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Vüqar Bayramov sosial şəbəkə hesabında məlumat paylaşıb.

O bildirib ki, “Əmək pensiyaları haqqında” Qanuna əsasən, bütün növ əmək pensiyaları əvvəlki ildə orta aylıq maaşdakı artım faizinə indeksasiya olunaraq artırılır.

“Ötən ilin yekun əməkhaqqı artımının 11 faizə yaxın olacağı gözlənilir. Bununla yanaşı, bəzi vətəndaşlarımız yanvar ayı ərzində pensiyaya çıxıblar və artıq onlar da pensiya alırlar. Qanunvericiliyə əsasən, indeksləşdirmə əvvəlki ilin göstəricisinə uyğunlaşdırıldığına görə 2023-cü ilin dekabrın 31-i daxil olmaqla ötən il pensiya hüququ qazanan bütün vətəndaşların pensiyaları artırılacaq.

Belə ki, orta aylıq nominal əməkhaqqının illik artım tempinə uyğun olaraq, 2024-cü il yanvarın 1-dək təyin edilmiş əmək pensiyalarının sığorta hissəsi, qulluq stajına görə əmək pensiyasına əlavələr təyin edilmiş əmək pensiyaçılarına münasibətdə həmin əlavələrlə birlikdə müəyyən edilmiş məbləğ artırılır.

Bu isə o deməkdir ki, yanvar ayında pensiya hüququ qazanan pensiyaçılarımızın pensiya məbləğləri gələn ilin əvvəlində indeksləşdirilərək artırılacaq. Bütövlükdə, bu il ərzində pensiyaya çıxan vətəndaşlarımızın pensiyası 2025-cü ildə indeksləşdiriləcək. O zaman bu il ərzindəki orta aylıq əmək haqqındakı artım faizi nəzərə alınmaqla artımlar həyata keçiriləcək. Bu ilki indeksləşdirmə isə bu ilin yanvarın 1-dək pensiya hüququ qazananlara şamil olunacaq”, - deyə deputat qeyd edib.

Müharibədə bir gözü kor, qulağı kar oldu, ağır kəllə-beyin travması aldı, 2-ci qrup əlillik dərəcəsi verildi, amma… - ŞİKAYƏT
Ucra sakini Azər Nəsiyev oğlunun əlillik dərəcəsinin ləğv olunmasına etiraz edir; “Beyni zədəli olan xəstə oğluma qarşı edilən bu qanunsuzluq cinayət əməlidir”

Ucar rayonu, Bərgüşad kənd sakini, Birinci Qarbağ Müharibəsi veteranı Nəsiyev Azər Ataş oğlu tərəfindən “Hürriyyət” qəzetinin redaksiyasına şikayət məktubu daxil olub. Şikayətçi deyir ki, oğlu 2016-cı ilin aprel döyüşlərində yaralansa da, 2023-cü ildə 2-ci qrup əlillik dərəcəsi ləğv edilib:

“Mən, Nəsiyev Azər Ataş oğlu, şikayət edib bildirirəm ki, 2016-cı ilin Aprel döyüşlərində oğlum Nuruş partlayış nəticəsində ağır yaralanıb və əlil olub. Ona verilmiş 2-ci qrup əlillik dərəcəsi 2023-cü ildə qanunsuz olaraq ləğv edilib.

Çoxlu şikayətlər etsəm də, baxılmır, heç bir tədbir görülmür.

Oğlum Nuruş döyüşdə aldığı xəsarətə görə gözünün biri kor olub, qulağı eşitmir, ağır kəllə-beyin travması alıb.

Mənim dörd oğlum müharibədə iştirak edib. Nuruş isə 2016-cı il tarixdə hərbi xidmət zamanı Aprel döyüşlərində partlayış nəticəsində ağır kəllə-beyin travması alıb. Onun müalicə olunması üçün həyətimizdən iribuynuzlu heyvanlarımızı satmışıq, banklardan kredit götürmüşük. İndi də borclarımızı ödəyə bilmirik.

Nuruşa əlillik dərəcəsi 5 illik təyin edilsə də, 3 il keçəndən sonra qanunsuz olaraq dayandırıblar. Müharibədə ağır yaralanıb gözü kor, qulağı kar, beyni zədəli olan xəstə oğluma qarşı edilən bu qanunsuzluq cinayət əməlidir.

Onu da deyim ki, bacım oğlu Səbuhi Ələkbər oğlu Süleymanov da Vətən müharibəsində şəhid olub.

Prezident cənab İlham Əliyevdən və aidiyyətiı qrumlardan xahiş edirik, mənim şikayətimi obyektiv araşdırıb, qanuni tədbirlər görsünlər”.

Jalə FAMİLQIZI

Redaksiyadan: Qarşı tərəfin mövqeyini dərc etməyə hazırıq.