Avropa Parlamentində dərman firmaları ilə bağlı müzakirələr zamanı diqqətçəkən fikirlər səsləndirilib.

Metbuat.az xəbər verir ki, koronavirusa qarşı peyvənd hazırlayan Pfizer şirkətinin nümayəndəsi peyvəndin lazımi testlərdən keçmədən istifadə edilməyə başladığını etiraf edib. Avropa Parlamentinin Hollandiyadan olan nümayəndəsi Rob Roos “Pfizer-in koronavirus peyvəndi istifadəyə verilməzdən əvvəl xəstəliyin yayılmasının qarşısını alıb-almadığı test edildimi? Əgər test edilibsə məlumatları komissiyamızla paylaşa bilərsiniz? Çox qəti cavab tələb edirəm” deyə sual edib.

Pfizerin nümayəndəsi isə “Testlər edilmədi. İstifadəyə verilməzdən əvvəl peyvəndin koronavirusun qarşısını alıb-almadığını bilmirdik. Sürətlə davranıb bazarın necə işlədiyini öyrənməli idik” deyə cavab verib. Bu cavab sosial mediada böyük etirazlara yaradıb.

Gecə yuxusu sinir xəstəliklərindən necə qoruyur?
Yuxunun insan orqanizmi üçün əhəmiyyəti bəllidir. Uzun müddət qidasız yaşaya bilən insan çox az zaman yuxusuz qala bilir.

Yuxunun az məlum, lakin çox önəmli təsiri - QLİMFATİK SİSTEMdir. (Glymphatic system).

Nədir qlimfatik sistem?

Bakıvaxtı.az xəbər verir ki, İnsan beyni – metabolik aktiv orqandır, burada fasiləsiz milyardlarla biokimyəvi reaksiyalar baş verir və xeyli miqdarda metabolit, yəni tullantı maddə əmələ gəlir. Bu metabolitlərin hansı yolla xaric edilməsi uzun illər alimlərin mübahisə mövzusu olub. Belə ki, beyin toxumasında limfa damarları yoxdur, qan damarları isə hematoensefalik baryer hesabına bir çox maddələr üçün keçirici deyil. Belə olan halda beyin necə təmizlənir?

Tədqiqatlarla məlum olub ki, qan damarları ətrafında qliya adlı hüceylərər yerləşir. Damar divarı ilə bu hüceyrənin divarı arasındakı məsafə onurğa beyin mayesi ilə dolub, paravaskulyar sahə əmələ gətirir. Arterial paravaskulyar sahədən keçib beyin toxumasında işlənmiş maddələri toplayan beyin mayesi daha sonra venoz paravaskulyar sahəyə daxil olur və oradan beyin toxumasını tərk edərək beyin qabığında yerləşən limfa damarlarına axıb xaric edilir. Beləliklə, ümumən orqanizmdə limfatik sistem ilə toksinlərin təmizlənmə prosesi beyində QLİMFATİK (qliya+limfa) sistem adı almış bu mexanizm vasitəsilə həyata keçirilir. Bəs bu prosesin yuxu ilə nə əlaqəsi? Məsələ burasındadır ki, Qlimfatik sistem gecə yuxusunda, məhz onun ləng fazasında aktivləşir. İki fotonlu elektron mikroskopiya ilə aparılan tədqiqatlar göstərmişdir ki, yuxu zamanı bu sistem 90% aktivləşir, paravaskulyar boşluq və hüceyrələr arasındakı sahə genişlənir ki, bu da onların arasında mayenin axınını asanlaşdırır.

Beləliklə, gecə yuxusunun mühüm funksiyalarından biri də - beynin drenaj-detoksikasiya funksiyasını işə salmaqdır.

Müasir insanda sirkad ritmlərin, yuxunun, onun fazalarının pozulması çox müşahidə olunur. Gecə -gündüz rejiminin kobud pozulması, işıq və səs toksinləri, gec və yanlış qida və maye qəbulu, kimyəvi sakitləşdiricilər səbəbindən keyfiyyətsiz yuxu qlimfatik sistemin mükəmməl çalışmasını əngəlləyir və işlənmiş qalıqların beyin toxumasında toplanıb sinir sistemini zədələməsinə şərait yaradır. Alsheymer, Parkinson və s neyrodegenerativ xəstəliklərin mühüm səbəbi kimi hazırda qlimfatik sistemin yarıtmaz fəaliyyəti hesab edilir.

Qlimfatik sistemin mükəmməl çalışması üçün mükəmməl yuxunu təmin etmək lazımdır. Bu məqsəd üçün Neurexan preparatı uğurlu seçimdir. Neurexan məhz sirkad ritmləri tənzimləyərək, fizioloji yuxunu bərpa edir. Beləliklə, Neurexan, qlimfatik sistemin fəaliyyətini yaxşılaşdırır, bununla da tək simptomatik sakitləşdirici preparat kimi deyil, bir çox sinir xəstəliklərinin müalicə və profilaktikasında uğurla tətbiq oluna bilər.

Neurexanla insan gecə yaxşı yatır, gündüz isə gümrah olur. (medicina.az) Almaniya istehsalı, təbii tərkibli biotənzimləyici Neurexan preparatı - asılılıq, gündüz yuxululuq yaratmır; elektrik dəzgahlarında çalışanlar, avtomobil idarə edənlər rahat istifadə edə bilər. Uzun müddət istifadəsi təhlükəsizdir. Hər yaşda təyin oluna bilər.

“Dərman qıtlığı ölkədə hiss ediləcək dərəcədə problemlər yaradır”.

TEREF.AZ yzır ki, bu fikirləri Demokrat.az-a açıqlamasında tibb üzrə elmlər doktoru, həkim Adil Qeybulla deyib. O qeyd edib ki, xüsusilə də, xəstəxanalarda həkimlərin müalicə işinin aparılmasına xeyli əngəl törədir.

“Bütün bu kimi həlli vacib məsələlər nəzərə alınmalı və qarşısının alınması üçün müəyyən tədbirlər görülməlidir. Şayiələr gəzir ki, dərman preparatlarının əsas maddəsinin içərisində olan miqdarı azaldılır. Gedib, danışılır yerində və sair. Əvvəla buna imza atan şirkətlər xaricdə cinayət məsuliyyətinə qol çəkirlər. Nəzərə almaq lazımdır ki, bu cür dərmanlar xəstələrə təsir etmir. Biz indi görürük ki, ölkəyə 100-dən çox antibiotiklər gətirilir. Bunların çoxu keyfiyyətsizdir. Bizim çoxumuz keyfiyyətsiz dərman prepatları ilə rastlaşırıq. Ümumiyyətlə, hər bir ölkə özünün dərman strategiyası ilə bağlı düşünməlidir. Ölkəmizə keyfiyyət parametrləri heç bir şübhə doğurmayan dərmanlar idxal edilməlidir. Qardaş Türkiyədən və Avropadan isə həmin dərmanları gətirmək mümkündür”.

Sağlam həyat tərzinin təbliği ilə məşğul olan Devid Aqus dünyanın ən məşhur tibb mütəxəssislərindən biri və “Sağlam və uzun ömür qaydaları” kitabının müəllifidir. Bu qaydalar toplusu ABŞ-da “New York Times” versiyasında ən çox satılan kitab olub və dünyanın 20-dən çox dilinə tərcümə edilib.
Devid Aqus məşhur kompüter dahisi Stiv Cobsun şəxsi həkimi olub. Onun 1 nömrəli xəstəsi 56 yaşında vəfat etsə də, Aqus bu işdə günahkar deyil. Həkim Stiv Cobsu əməliyyat masasına uzanmağa razı salmaq üçün uzun müddət dilə tutub. Amma belə şıltaq xəstəni həkim də inandıra bilməyib.
AZXEBER.COM oxucuları Devid Aqusun uzun və ağrısız bir həyat yaşamaq üçün hazırladığı qaydalar cədvəli ilə tanış edir.
1. Kofein
Birincisi, koefini qəhvə dənələri və çay yarpaqları kimi təbii məhsullardan əldə etmək lazımdır. İkincisi, gündə bir-iki dəfə daha çox qəhvə və ya çay içməyə dəyməz. Buna baxmayaraq, belə stimulyatordan tam imtina daha çox ziyan vurur, nəinki xeyir gətirir. Aqus əmindir ki, kiçik dozalarda kofein əsəb sistemi üçün çox faydalıdır.
2. Gülümsəyin
Təbəssüm özlüyündə orqanizmin serotonin və endorfin hormonları ifraz etməyə məcbur edir, bu hormonlar stress zamanı beyin üçün ən yaxşı “ağrıkəsicilər”dir.
3. Bədəni idmanla yükləməyin
İdman zalında yorucu məşqlərlə özünüzü çox yormayın. Gündə 15 dəqiqəlik fitnes möhkəm cansağlığının əsas şərtidir. Bu, nəbzi onun adət edilmiş ritmindən təxminən 50% qaldırır. Ofisdə yuxarı mərtəbələrə pilləkənlə qalxmaq ən yaxşı təlimdir.
4. Daimi nəzarət
Nəbz, təzyiq və gündəlik fəallığa nəzarət edin.
5. Balıq günlərİ
Heç olmasa həftədə 2 dəfə balıq yeməklərinə üstünlük vermək lazımdır. Ürək və beyini gücləndirmək istəyirsinizsə, forel və ya qızıl balıq seçin.
6. Şərab
Şam yeməyində bir qədəh qırmızı şərab için. Bu, ürək və damar xəstəliklərinin profilaktikası üçün yaxşıdır.
7. Balıq yağı
Maqnezium və balıq yağı qəbul edin. Bu, infarkt və insult riskini aşağı salır. Qanda trombositlərin indeksini izləyin, qanın qatıllaşmasına icazə verməyin.
8. Səhər yeməyi
Mütləq səhər yeməyi yeyin.
9. Gigiyena
Yataq dəstlərini tez-tez dəyişin.
10. Rahatlıq
Yalnız rahat ayaqqabı geyinin. Özünüzə rəva bildiyiniz ən yaxşı ayaqqabını alın.
11. Gəzinti
Hər gün 1- 3 km piyada gəzin.
12. Smuzi
Yaşıl bitki, meyvə və tərəvəzlərdən hazırlanan smuzi için. Bu, sizi vitaminlə təmin edəcək.
13. Rafinə edilmiş məhsullardan imtina edin
Yalnız təbii ərzaqlar yeyin. Orqanizmin ətə ehtiyacı var dedikdə kolbasa və sosiska kimi məhsullar nəzərdə tutulmur. O cümlədən balıq da konservləşdirilmiş olmalı deyil. Hazır salatlar almayın. Daha az rafinə edilmiş məhsullar bədən üçün daha faydalıdır.
14. Qablaşdırılmış məhsullara yox deyin!
Hazır şirələr almayın.
15. Həyat eşqi
Pozitiv olun. Bu, həqiqətən də, işə yarayır.
16. Günəşin ultrabənövşəyi şüalarından qorunun
Günəş yanıqlarından qorunun. Onların zərərləri yalnız görünəndən ibarət deyil.
17. Şüa
Rentgenlə şüalanmadan qaçın. Xüsusilə aeroportlarda.
18. İnam
Dua edin, hətta ofisdə.
Həkimin Stiv Cobs haqqında müsahibəsini təqdim edirik
– Bir çox həkimin proqnozlarına rəğmən Stiv Cobs mədəaltı vəzi xərçəngi xəstəliyi ilə yeddi il yaşaya bilib, xərçəng hüceyrələrini normadan daha az yayılıb. Siz Stiv ilə necə və nə vaxt tanış olmusunuz?
– Haradasa ona diaqnoz qoyulduqdan bir il sonra. Onda xəstəliyin residivi baş vermişdi. Onkoloji müalicəyə təcavüzkar və qeyri-standart yanaşma tətbiq etdim. Müasir texnologiyaya və bütövlükdə bədənin müalicəsinə inanıram. Hesab edirəm ki, bunların hamısı bütövlükdə Stivə təsir etdi.
– Stiv Cobsun vegetarian olması ona xəstəliyi ilə mübarizə aparmağa kömək edirdi, ya əksinə? Qidalanma ilə bağlı ona nə məsləhət görürdünüz?
– O, vegetarian idi, amma müalicə zamanı o, müntəzəm olaraq balıq yeyirdi. Həmişə deyirəm ki, yağları rasiondan çıxarmaq olmaz, ümumiyyətlə, yağlar yaxşı, təbii və doymamış olmalıdır.
– Bəs Cobsu digər xəstələrdən nə fərqləndirirdi?
– O, son dərəcə ağıllı idi və tibbi terminologiyanı başa düşürdü. Vəziyyəti ilə bağlı bütün məsələləri heç bir şəkildə sadələşdirilmədən onunla müzakirə edə bilirdim.
– Ancelina Coli onkologiya riskindən dolayı süd vəzilərini əməliyyat etdirdi. Siz onun bu addımına necə münasibət bəsləyirsiniz?
– Hesab edirəm ki, Ancelina Coli səhhəti ilə bağlı vəziyyəti mediaya elan etməklə qəhrəmancasına hərəkət etdi. O, bir çox qadınlar üçün nümunə oldu. O göstərdi ki, bu xəstəlikdə utancverici heç nə yoxdur və onun haqqında açıq-aşkar danışmaq olar.
Məşhur onkoloq hesab edir ki, xərçəng xəstəliyi riskini azaltmaq insanın özündən asılıdır. Bunun üçün aşağıdakı qaydalara əməl etmək vacibdir:
“Xərçəngin əsas satqınlığı təbiətin özüdür. O mənada ki, hüceyrələr özü-özünü məhv edir. Xərçəng hər birimizdə yatan dəhşətdir. Bəzən o şiş adlandırılan qəribə hüceyrə qrupunda artaraq qısa müddətə oyansa da, çox zaman yenidən təsir gücü altında yuxuya gedərək tabe olur.
Amma bəzən ən gözlənilməz anda xərçəng bütün qoruyucu orqanizmləri məğlub edərək üzə çıxır, bədxassəli şişlərin artmasına və hüceyrələrin fəaliyyətinin pozulmasına səbəb olur.
Xərçəngin yaranmasına nə səbəb olduğu və şişlərin nə üçün inkişaf etdiyini bilmirik, amma xərçəngin bədən funksiyasının kompleks pozulması və sistematik bir problem ilə əlaqəli olması barədə qeyri-müəyyən bir ehtimal var. Cərrahi əməliyyat və proflaktik tədbirlərin görülməsi vacibdir.
Qarşınıza məqsəd qoyun ki, daim özünüzü öyrənəcək və qeydlər aparacaqsınız. Bədəni dinləyin və xatırlayın ki, sizə nə lazım olduğunu sizdən yaxşı bilən yoxdur. Həkim başınıza daxil ola və hisslərinizi qəbul edə bilməyəcək. Həkimə kor-koranə əməl etməyin. Özünüzün baş həkimi olun. Tibbi məlumatları həkimdə qoymayın, əlavə nüsxələrini götürün və onları özünüzdə saxlayın.
İlin 365 günü stabil rejimə əməl etməyə çalışın. Həftənin günlərindən asılı olmayaraq, həm qidalanma, həm yuxu, həm də fiziki aktivliyə riayət edin. Həmişə günün eyni saatlarında qidalanmağa, eyni saatda yuxuya getməyə və yuxudan oyanmağa səy göstərin. Həftə sonları yuxu rejimini dəyişmək sağlamlıq ritmini poza bilər. Məsələn, əgər bir gün saat 10-da, bir gün 11-də, bir gün də 12-də yuxuya gedirsinizsə, siz bununla təbii yuxu dövriyyəsini pozursunuz. Hətta eyni saat yuxu yatsanız da, yuxu dövriyyəsi pozulur.
Yuxuya hazırlaşmağı öyrənin. Televizor, telefon, planşet və kompüter melotonun yuxu hormonlarının ifrazına mənfi təsir edir. Video oyunları, televiziya və internetdə vaxt keçirmək beyni stimullaşdırır, odur ki, yatmazdan ən azı yarım saat əvvəl onları söndürün. Yuxusuzluq mədə ilə beyin arasındakı əlaqəni kəsir və nəticədə “şüursuz yemək” istəyini oyandırır. Tox olmasına baxmayaraq, yuxusuzluq orqanizmi ac olduğuna inandırır.
Beyin üçün istirahət planlaşdırın. İstirahət beyinə fasilə verməyə və yeni təcrübələri asan yolla həyata keçirməyə imkan verir.
Araşdırmalar göstərir ki, dünyaya optimist gözlə baxan insanlar daha çox yaşayır. Aktiv həyat tərzi sürün. İdman zalına yollanmaq məcbur deyil. Hərəkətli olmaq siz düşündüyünüzdən daha sadədir. Elmi cəhətdən də sübut olunub ki, hərəkətli həyat tərzi sürən insanlar daha cavan qalır və bunun üçün hər hansı maliyyə tələb olunmur”
(publika.az)

Koronavirus pandemiyası ərzində məhdudlaşan sosial ünsiyyət başqalarının həyatına olan marağı artırdı. Bəzilərimiz hətta qonşularımızdan hansının çölə çıxarkən maska taxdığına fikir verirdik. Sosial şəbəkələrdə keçirdiyimiz vaxt rekord səviyyədə artdı.

Bu təəccüblü deyil, çünki informasiyanı, xəbərləri və şəxsi yeniliklərlə bağlı məlumatları internetdən əldə edirik.

Londondakı Brunel Universitetinin tədqiqatçısı Anne Chappell, insanların təbiətcə belə olduğunu, bizim öz hekayələrimizin başqalarının həyatı ilə mübadilə nəticəsində formalaşdığını deyir.
Bu, başqalarını "rentgendən keçirmək" kimi görünsə də, o qədər də pis olmaya bilər.
Lakin pandemiya dövründə başqalarının həyatlarına olan bu maraq daha da artdı.
Pandemiya kimi dövrlərdə başqalarının həyatını müşahidə etmək prosesi qəbul etmək, hətta vəziyyətə uyğunlaşmaq üçün yaxşı ola bilər.

Təbii ki, "rentgendən keçirmək" yeni anlayış deyil.

"İnstagram" hekayələrinə çevrilən "People" jurnalından əvvəl 19-cu əsr qəzetlərində Kardashian üslublu səhifələrə rast gəlmək olar.

Bu gün isə marağımızı təmin etmək üçün daha çox üsul var.

"Facebook"dan "İnstagram", "Snapchat", "TikTok" və "Clubhouse"a qədər bütün sosial şəbəkələrdə başqalarını müşahidə etmək üçün bir çox kanal var.

Chappell, adətən, şüursuz şəkildə başqalarının həyatlarını müşahidə etməyin xəstəlik olmadığını bildirir. Bu, daha çox mübadilə, ətrafımızdakı dünyanı anlama cəhdidir.

Anne Frank kimi tarixi şəxslərin gündəliklərini xatırladan Chappell bunların bir şəxsin düşüncələrindən ibarət olmadığını, həm fərdi, həm də ictimai həyatdan bəhs etdiyini deyir.
Görünən odur ki, başqalarını müşahidə etmək arzumuz yaşadıqlarımızı mübadilə etmək istəyimizdən qaynaqlanır.

Digər insanlarla ünsiyyəti təmin edir
"Covid-19"un qlobal miqyasda yayılmasından bəri hər növ məlumat almaq istəyimizin artması ilə başqalarının həyatlarına marağımız daha çox artıb.

Bu, iş yerindən darıxdığımız bir dostumuz, ya da övladımızın məktəbindən bir valideyn ola bilər.

New Yorkdakı Lenox Hill Xəstəxanasından klinik psixoloq Sabrina Romanoff qeyd edir ki, "pandemiya zamanı artan sosial məsafə bizi ətrafımızdakı insanların həyatları ilə daha çox maraqlanmağa məcbur edib."

Sosial media real həyat qədər qaneedici olmasa da, digər insanlarla ünsiyyət qurmağa imkan verir.

Sosial media və davranışlar üzrə tədqiqatçı Laura Tarbox deyir ki, bu real dünya ilə ünsiyyət üçün plasebo effekti yaradır.

Yeni bir nizam
Sosial media eyni zamanda yeni normaların formalaşmasında rol oynayır.

Tarbox sosial medianı nələrin məqbul sayıldığını, necə davranmalı olduğumuzu, nələri paylaşmağın təhlükəsiz olduğunu, yəni-yeni qaydalar öyrəndiyimiz yer olaraq izah edir.

Romanoff əlavə edir ki, insanlar sosial varlıqdır və ictimai fikrə daha çox güvənirlər.

Bundan savayı, başqalarının da qorxuları olduğunu görmək sakitləşdirici təsir göstərir və "proyektiv eyniləşdirmə" deyilən psixoloji proseslə izah edilir.

Eynilə dəhşətli bir hadisəni əks etdirən xəbəri yüzlərlə insanın paylaşması kimi, bu halda da bizdə olan qorxu və ya narahatlıq parçalanır və xarici mənbəyə ötürülür.

Pandemiya zamanı başqalarının həyatlarını müşahidə etmək, şüursuz da olsa, şəxsi problemlərimizi qəbul etməyə kömək etdi.

Hökumət bahalaşmadan narahatdırsa, niyə dərman vasitələrinin və preparatların dövlət qeydiyyatına alınması üçün rüsumlar 100 manatdan 150 manata, gigiyena sertifikatı 15 manatdan 25 manata qaldırılıb?

Apketlərin piştaxtalarından dərmanların yoxa çıxması heç kəsi təəccübləndirməyəcək. Uzun illərdir ki, əhali uyğun dərman axtarışında aptekdən aptekə yol və vaxt qət edir. Hətta ən sadə və ilk baxışdan tanış olan dərman və tibbi vasitələr pərakəndə satışdan kənarda qalır və səbəblərə gəldikdə, onlar haqqında yalnız təxmin etmək olar.

Problemin uzun illər aktuallığına baxmayaraq, profil strukturları “niyə dərmanlar apteklərimizdən yoxa çıxır” sualına tam cavab vermir. Düzdür, mürəkkəb logistika, pandemiya ilə bağlı problemlər və Ukraynadakı müharibə ilə bağlı bəyanatlar var. Amma, axı dərmanlarla bağlı çətinliklər bu gün, hətta dünən də yaranmayıb. Bu problem uzun illərdir var idi, indi isə sadəcə olaraq kəskinləşib.

Keçən qışda, koronavirus pandemiyasının ortasında, “Asetilsistein”in apteklərdən necə yoxa çıxdığını xatırlayıram (bəlğəm əmələ gəlməsi ilə müşayiət olunan tənəffüs sistemi xəstəliklərində istifadə olunan bəlğəmgətirici). Bu problemi olan insanların hansı çaxnaşma içində xilasedici çarə axtarmağa tələsdiklərini söyləməyə ehtiyac yoxdur - AYNA-nın həmsöhbətləri kimi...

Xroniki bronxitdən əziyyət çəkən Maqsud Əzimov deyir: “Dərman altı aydan sonra ortaya çıxdı. Ancaq dərmanların yeni partiyaları yeni qiymətlərlə satılır. Əgər əvvəllər “ACC Long” paketinin qiyməti 3,60 idisə, indi 4 manat 80 qəpiyə satılır. Yeri gəlmişkən, bu dərmanın olmaması səbəbindən daha ucuz olan “Mukaltin”ə keçmişdim - bir blisteri 70 qəpik. Amma ACC-nin gəlməsi ilə o da apteklərimizdən yox oldu”.

Yeri gəlmişkən, həmsöhbətlərimizin fikrincə, dərmanların yoxa çıxması adətən onların sonrakı bahalaşmasından xəbər verir.

Qlaukoması olan başqa bir həmsöhbət, “Betoptik” göz damcılarının apteklərdən tamamilə çıxarılmasından şikayətlənir. Yaşlı qadın deyir: “Aylardır bu dərmanı axtarırıq. Dərman əvvəllər də apteklərdən itirdi, amma Gürcüstandan və Rusiyadan olan qohumlar, dostlar kömək edirdi. İndi sərhədlər bağlı olduğundan ziyarətçi azdır, bizim depolarda isə bu damcıların izi-tozu da qalmayıb. Nə etməliyəm? Axı əvəzedicilər mənə kömək etmir”.

Paytaxtda yaşayan Elmira Əzizovanın sözlərinə görə, bütün şəhərin apteklərində yaşlı anasına yazılan “Tanakan” dərmanını axtarırmış, bunun üçün bütün gününü sərf edib: “Dərmanı həkim yazıb. Gedirəm birinə, o birinə... onuncu aptekə - deyirlər ki, yoxdur. Həm də təkcə bu apteklərdə deyil. Heç bir yerdə yoxdur. Mənə deyirlər ki, depoda dərman bitib... Amma şəhərin kənarında qalan apteklərdə hardasa tapmaq olar! Bakı kəndlərinə gedirəm, ən ucqar aptekləri gəzirəm, oradan dərman alan az olur. Və möcüzə! Bir blister tapıldı. Mən başqa əraziyə gedirəm, aptekləri gəzirəm, bir qutu tapıb alıram – sonuncunu”.

Bir sözlə, yerli aptek şəbəkəsindən dərmanların “yoxa çıxması” vəziyyəti heç də yeni deyil, amma bizi adi yod və valerianın yox olması kimi sürprizlər də gözləyirdi. Piştaxtalardan yod, antiseptik, valerian və validolun yoxa çıxmasını “Əczaçılar Klubu” İctimai Birliyinin sədri Şövqi Bünyatov jurnalistlərə təsdiqləyib. Onun sözlərinə görə, son aylar apteklərə məhdud miqdarda yod daxil olurdu. Onların hər birinə gündə dörd şüşədən çox vermirdilər, halbuki, normal vaxtlarda gündəlik satış təxminən 50-60 ədəd olurdu.

Yod çatışmazlığının səbəbləri barədə susmaq, görünür, effekt vermədi. İxtisaslaşmış şöbələrimizin ağır sükutunu Azərbaycanı yuxarıda göstərilən çeşidlə təmin edən Yaroslavl Əczaçılıq Zavodu pozdu. Müəssisədən bildirilib ki, Tarif Şurasının tətbiq etdiyi qiymət həddi ilə əlaqədar respublikaya çatdırılma dayandırılıb. Ancaq vəziyyəti həll edilmiş hesab etmək olar - tariflər dəyişdi və Rusiyadan idxal özünü çox gözlətməyəcək.

Hər şey yaxşı olardı, amma qıtlığın səbəbi kimi yenə də dərmanların qiymətlərinin tənzimlənməsi qeyd edilir. Ancaq bu, bir dəfə tətbiq edilən qiymət tavanının nəinki qıtlığa səbəb olduğu, həm də birbaşa məqsədinə çatmadığı ilk belə hal deyil. Axı qiymət tavanı apteklərimizdə qiymətləri saxlaya bilmir.

Yeri gəlmişkən, bu hekayənin kökü 2015-ci ilə gedib çıxır. Yadımdadır, hökumətin o vaxtkı yaddaqalan iclasında “süni” qiymət artımının yolverilməzliyi barədə necə danışılırdı. Qiymət tavanı isə daha ucuz qiymətlərin gözlənilməsi ilə bağlı qoyulurdu. Yəni ki, biz qiymət limiti təyin edəcəyik və nəticədə satıcıların marjası 100, 200 və hətta 300 faiz kimi yırtıcı olmayacaq.

Bir il sonra Tarif Şurası dövlət qeydiyyatına alınmış dərman vasitələrinin ilk partiyalarının qiymətlərinin hesablanması qaydalarını, habelə onların topdan və pərakəndə satış qiymətlərinin hesablanması üsullarını təsdiq etdi. O vaxtdan illər keçdi - fərmanlar qəbul edildi, bir çox dərmanlar dövlət qeydiyyatına alındı və tarifləri müəyyən edildi...

Ancaq apteklərimizdəki qiymət etiketlərinə baxanda bu tədbirin açıqlanan məqsədlərinə - əhalinin xərclərinin azaldılması və qiymətlərin sabitləşməsinə - çatdığına inanmaq çətindir. Qiymətlər ucuzlaşmayıb və dərmanların daim yoxa çıxması müxtəlif hallarla izah oluna bilər - zəif nəzarətdən tutmuş monopoliya biznesinin ən sərt miqyasına qədər.

Təbii ki, dərmanların qiymət tavanı da bahalaşmaya ciddi töhfə verir. Ş.Bünyatovun qeyd etdiyi kimi, bu, daha çox Tarif Şurasının qiymət siyasəti ilə bağlıdır: “Bu qiymət siyasətinin tətbiqindən və qiymətlərin tənzimlənməsinə başlandıqdan sonra bir çox aparıcı əczaçılıq şirkətləri ölkəni tərk etdi, təbii ki, onların məhsulları da bazardan itdi”.

Bütün bunları məhsulları yerli bazardan itən rus istehsalçısının son açıqlaması da təsdiqləyir.

Aydındır ki, bu cür inflyasiya diapazonu ilə dərmanların qiymətləri yerində qala bilməz. Nəticədə bu il sentyabrın 1-dən ölkədə apteklərdə satılan dərman vasitələrinin yeni tarifləri qüvvəyə minib. Hələ avqustun 31-də Tarif Şurası bəzi dərman vasitələrinin qiymətlərinə baxaraq qiymətləri qaldırıb. Ancaq göründüyü kimi, qurum indi qiymət artımı ilə ayaqlaşa bilmir.

Onda sual yaranır: ümumiyyətlə, niyə qiymət tavanı tətbiq ediblər? Bunun bir faydası varmı və özümüzü bazar qiymətinin formalaşması ilə məhdudlaşdırmaq daha asan deyilmi?

Tarif Şurasından qeyd edildiyinə görə, belə bir ehtiyac var: “Dərman bazarı öz xüsusiyyətlərinə görə digər bazarlardan fərqlənir və bu sahədə sərbəst qiymətlər qiymətlərin ucuzlaşmasını təmin etmir, əksinə, artımını stimullaşdırır. Elə buna görə də inkişaf etmiş ölkələrdə və liberal Avropa dövlətlərində qiymətlər dövlət tərəfindən tənzimlənir. Tətbiq olunan mexanizmə uyğun olaraq, istehsalçı daha aşağı qiymət təsdiq etmək istəyirsə, o, müvafiq qaydada bunun üçün müraciət edir və qiymət yenidən endirilir”.

Lakin məmurların uzun-uzadı açıqlamaları reallıq sınağına dözmür. Axı hökumət bahalaşmadan narahatdırsa, niyə bu halda inflyasiyanın ən qızğın vaxtında dərman vasitələrinin və preparatların dövlət qeydiyyatına alınması üçün rüsumlar 100 manatdan 150 manata qaldırılıb, gigiyena sertifikatı 15 manatdan 25 manata çatdırılıb?

İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərlinin fikrincə, dərmanların yerli istehsalı olmadığı halda, idxal rüsumlarını qaldırmaq sonda təbii nəticəyə - bahalaşmaya gətirir: “Amma dərmanların qiyməti ciddi sosial əhəmiyyət kəsb edən problemdir. Bu baxımdan, yüksək gömrük rüsumları ilə bağlı sual yaranır - ölkədə istehsal olunmayan idxal məhsullarına 15% gömrük rüsumu və 18% ƏDV-nin tətbiqinin daxili bazarda qiymət artımından başqa perspektivi yoxdur. Amma əczaçılıq məhsullarının yerli istehsalı dərmanlara olan tələbatı ödəmir. Söhbət əsasən pambıq, spirt, şprislər və digər oxşar çeşidlərin istehsalından gedir”.

Müəllif: Tanya Samsonova

Rusiyada meymunçiçəyinə qarşı ilk dərman vasitəsi qeydə alınıb.

Bu barədə Rospotrebnadzordan məlumat verilib.


“NİOX-14” adlı dərman N.N. Vorozhtsov adına Novosibirsk Üzvi Kimya İnstitutu ilə birlikdə Vektor Tədqiqat Mərkəzində hazırlanıb.

Keçirilmiş preklinik testlər onun meymunçiçəyinə və digər ortopoks viruslara qarşı mübarizədə effektivliyini, eləcə də zərərli əlavə təsirlərin olmadığını sübut edib.

Klinik sınaqların ilk mərhələsində 18 yaşdan 50 yaşa qədər olan 90 könüllü iştirak edib. Bu, dərmanın aktiv maddəsinin təsirini sübut etməyə, həmçinin onun təhlükəsizliyini, dözümlülüyünü qiymətləndirməyə və lazımi dozanı seçməyə imkan verib.

Bildirlir ki, dərman virusun bədəndə yayılmasının qarşısını alır. “NİOX-14” - dövlət ehtiyatının bir hissəsi hesab olunan strateji dərman kimi təsnif edilir.

Mənbə: gazeta.ru

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) oktyabr ayında Hindistanda "Maiden Pharmaceuticals" tərəfindən hazırlanmış dörd öskürək və soyuqdəymə əleyhinə şərbətin Qambiyada 66 uşağın ölümü ilə əlaqəli ola biləcəyi barədə xəbərdarlıq edib.

Publika.az xəbər verir ki, bu barədə MK məlumat yayıb.

BMT-nin səhiyyə agentliyi həmçinin xəbərdarlıq edib ki, çirklənmiş dərmanlar Qambiyadan kənarda da paylanmış ola bilər.

ÜST-ün rəhbəri Tedros Adhanom Qebreyesus jurnalistlərə deyib ki, sözügedən dörd soyuqdəymə və öskürək siropu "kəskin böyrək zədələnməsi və uşaqlar arasında 66 ölümlə əlaqəlidir".

Vurğulanıb ki, söhbət prometazin məhlulu, "Kofexmalin" uşaq öskürək siropu, "Makoff" uşaq siropu və "Magrip N" soyuq şərbətindən gedir.

İstintaq davam edir.