Noyabrın son həftəsində bütün dünyada keçirilən “Black Friday” (“Qara cümə”) endirimləri Bakıda da keçirilib.

Hətta bəzi mağaza və dükanlarda kəskin endirimlər səbəbindən izdiham yaşanıb.

Alıcıların bir qismi isə endirimlərim olmadığını və mağazaların bir neçə gün öncədən qiymətləri qaldıraraq saxta kompaniyalar keçirtdiklərini bildiriblər.
“ATV Xəbər”in mövzu ilə bağlı hazırladığı süjeti təqdim edirik:

Bu gün Bakıda BMT-nin Mərkəzi Asiya Ölkələrinin İqtisadiyyatları üçün Xüsusi Proqramı – SPECA-nın 25-ci ildönümünə həsr olunan Zirvə görüşü keçiriləcək.

Sammitdə Proqramın üzvü olan ölkələrin prezidentləri və digər yüksək səviyyəli rəsmiləri iştirak edəcəklər.

Qeyd edək ki, BMT-nin Mərkəzi Asiya Ölkələrinin İqtisadiyyatları üçün Xüsusi Proqramı 1998-ci ildə yaradılıb. Proqrama üzv dövlətlər Azərbaycan, Qazaxıstan, Tacikistan, Qırğızıstan, Türkmənistan, Özbəkistan və Əfqanıstandır. Proqramın məqsədi üzv dövlətlər arasında əməkdaşlığın inkişafı və dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyanın dəstəklənməsidir.
2023-cü ildə SPECA-ya sədrliyi Azərbaycan Respublikası həyata keçirir. Bu il SPECA-ya sədrlik Azərbaycandan Tacikistana keçib. Növbəti 19-cu SPECA sammiti gələn il Tacikistanın paytaxtı Düşənbədə keçiriləcək.

Dünya bazarında "Azeri Light" markalı Azərbaycan neftinin 1 barelinin qiyməti 2,56 ABŞ dolları, yaxud 2,99 % azalaraq 83,17 ABŞ dolları təşkil edib.

Dünən hərracların nəticələrinə görə, “Brent” markalı neftin yanvar fyuçersləri 80,89 ABŞ dolları təşkil edib. Azərbaycanın builki dövlət büdcəsində bir barel neftin orta qiyməti 60 ABŞ dollarından hesablanıb.

Neftin qarşıdakı aylar ərzində də qiymətinin aşağı düşməyə davam edəcəyini bildirən iqtisadçı Razi Abbasbəyli Banco.az-a açıqlamasında xatırlatdı ki, son iki ay ərzində neftin qiymətində təxminən 17 faizə qədər ucuzlaşma baş verib:

“Azərbaycanın ixrac etdiyi məhsullar içində neft əsas yer tutur. Bu məhsulun qiymətinin aşağı düşməsi valyuta ehtiyatlarımıza, milli valyutanın həcminə, büdcə proqnozlarının idarəedilməsinə birbaşa təsir göstərir.

Azərbaycan üzən məzənnə sisteminə keçməsə də, milli valyutanın kursu Mərkəzi Bank tərəfindən daha çox inzibati yollarla, inzibati alətlərlə idarə olunur. Yaxın gələcək üçün proqnozlaşdırılmasa da, neftin qiymətinin aşağı düşməsi manat üçün təhdid yarada bilər. Çünki, Neft Fondundan proqnozlaşdırılan gəlirlərin azalması transferlərin həcminə təsir göstərə bilər. Təkcə qiymətlər ucuzlaşmır, Azərbaycanda neft hasilatı da sürətlə azalır. Məsələn, proqnozlara görə, 2024 -2025-ci ildə Azərbaycanda 30 milyon ton neft hasil olunacaq. 2022-ci ildə bu rəqəm 34 milyon ton idi. Deməli, iki il ərzində Azərbaycanın neft hasilatı 4 milyon ton azalacaq. Bu, kifayət qədər ciddi rəqəmdir”.

2030-cu ilə qədər həm neftin qiymətinin ucuzlaşması, həm də hasilatın kəskin azalmasının proqnozlaşdırıldığını qeyd edən iqtisadçı bildirdi ki, belə olan təqdirdə, Mərkəzi Bank istər büdcə proqnoz və xərcləri ilə, istərsə də milli valyutanın məzənnəsinin idarə edilməsi ilə bağlı uzunmüddətli strateji planları hazırlamalıdır:

Əks təqdirdə, 2024-cü ildən sonra manatla bağlı ciddi narahatlıqlar yaşana bilər...

“Bütün hallarda hökumət maliyyə siyasəti ilə bağlı manatın kursunun tənzimlənməsi ilə bağlı olaraq atacağı addımları 2030-cu ilə hədəfləməlidir. İxracatının 80 faizi neftdən asılı olan Azərbaycanın təcili olaraq yaxın 10 il üçün strateji maliyyə siyasəti hazırlamalıdır. Bununla bağlı proqramlar müzakirə edilməlidir və uzunmüddətli dövrlər üçün qərarlar qəbul olunmalıdır”.
Gülbəniz Hüseynli/Banco.az
Teref. Xocanın Blogu

Azərbaycan sistemin sərtləşmə dozunu artırır – bunun hələ ardıcıl siyasət, və ya epozodik məqam olduğunu görəcəyik, amma belə davranışın müxtəlif səbəblərindən biri bəzi Qərb siyasətçilərinin və ölkələrinin beynəlxalq hüququ çeynəyən qərəzli açıqlamaları və qəbul edilmiş sənədlərdir. Doğrudan da bəzi Qərb siyasətçilərin məntiqsiz açıqlamaları heyrət və qəzəb doğurur.
Amma, məncə, əsas səbəblərdən biri ölkə iqtisadiyyatının getdikcə daha ağır duruma düşməsi, bununla bağlı hökumətin iqtisadi komandasının heç bir həll yolu təqdim edə bilməməsidir. Azərbaycanda bu il ÜDM artımı MDB ölkələri arasında ən zəif nəticə oldu – iqtisadiyyatımız bu ilin ilk 3 rübündə cəmi 0,5% artıb, bu isə artım deyil, hətta ressesiyadır. Məmləkətdə rəsmi inflyasiya ikirəqəmlidir, insanların real gəlirləri artmır, iş yerləri azalır, son 2-3 gündə elə hökumətin özünün rəsmi məlumatlarına baxın: Azərbaycanda armatur istehsalı 26%-dən çox, ayaqqabı istehsalı 45%, makaron istehsalı 32%, geyim istehsalı 12,3%, metallurgiya sənayesi məhsullarının istehsalı 25,4% azalıb. Bir daha, bu son 2-3 günün məlumatlarıdır, hətta iş o yerə çatıb ki, ilk dəfə olaraq Gürcüstanla ticarət dövriyəmizdə mənfi saldo yaranıb – həmişə biz Gürcüstana daha çox mal-məhsul satırdıq, indi əksinə olub, Gürcüstanın Azərbaycana ixracı idxalından daha çox olub.
Ölkədə sonuncu sərt repressiya dalğası 2013-2016 arası oldu, o zaman da müxtəlif səbəblər var idi, amma əsas məsələlərdən biri o idi ki, 2013-dən başlayaraq ölkədə iqtisadi mənzərə kəskin pisləşməyə başladı, nəticədə kəskin devalvasiyalar yaşadıq, iqtisadiyyat daraldı, qiymətlə kəskin artdı – pararlel olaraq da siyasət, media, sivil toplum alanları kəskin daraldıldı, siyasi həbslərin pik nöqtəsini yaşadıq.
Hökumətin iqtisadi komandasının bacarıqsızlığını sərtləşmə həll edə bilməz, çünki iqtisadiyyatda fundamental və institutsional, idarəetmə ilə bağlı problemlər var. Bu problemlərin həlli yolu isə sərtləşmədən deyil də, tam tərsinə sərbətləşmədən, vergi-gömrük islahatlarından keçir.
Məmləkətimiz tariximizdə görünməyən qürurlu bir uğur qazanıb - ərazi bütövlüyümüz tam bərpa olunub, Azərbaycan post-sovet məkanında ilk və yeganə ölkədir ki, Rus və Sovet İmperiyasının basdırdığı “etnik münaqişə minasını” təmizləməyə nail oldu, indi məmləkətin qarşısında daha böyük çağırışlar, daha böyük xərclər var – deməli ölkə daha çox qazanmalıdır ki, daha çox da xərcləyə bilsin. İndiki iqtisadi siyasətlə bu mümkün deyil və bu problemin həlli yolu sərtləşmədən deyil də, rəqabət və şəffaflıqdan keçir...
Natig Cəfərli
Teref. Xocanın Blogu

Elçin Bayramlı: “Bütün bunlar Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin qeyd olunan sahəyə diqqət yetirməməsinin nəticəsidir”.
Bu fikirləri yerli meyvə-tərəvəz məhsulları bazarındakı mövcud vəziyyəti və qiymətlərin uyğunluğunu dəyərləndirən kənd təsərrüfatı üzrə ekspert Elçin Bayramlı Yenicag.az-a açıqlamasında deyib. Onun sözlərinə görə, əhalinin sosial vəziyyəti yaxşılaşmadığı üçün həmin məhsullara tələbat nəinki artmayıb, əksinə, azalıb:
“Bahalaşma əvvəlki illərlə müqayisədə təbii ki uyğun deyil. Ümumiyyətlə, bahalaşma prosesinin ildən-ilə intensivləşdiyi müşahidə olunur və o baxımdan, hər ilin sonuna doğru meyvə-tərəvəzlərin qiyməti artır. Çünki payızlıq meyvə-tərəvəzlərin artıq yay başa çatmadan azaldığını görürük.
Bu həm də ölkədə meyvə-tərəvəz istehsalının azalmasının göstəricisidir. Çünki bu məhsulların ixracında da hər hansı artım yoxdur ki bahalaşmanı onunla əlaqələndirə bilək. Əksinə, ixrac göstəricilərində də azalma qeydə alınıb. Bütün bunları nəzərə aldıqda, ölkədə meyvə-tərəvəz bolluğu və qiymətlərin ucuzlaşması baş verməli idi.
Lakin bahalaşmanın davamlılığı onu göstərir ki, əhalinin sosial vəziyyəti yaxşılaşmadığı üçün həmin məhsullara tələbat nəinki artmayıb, hətta azalıb. Dediyim kimi, bunun da əsas səbəbi yerli istehsalın azalmasıdır. Belə bir vəziyyətin yaranması isə sahibkar və fermerlərin bazara çıxışında ciddi maneələrin olması ilə bağlıdır.
Eyni zamanda, toxumun və müxtəlif zəruri xidmətlərin bahalaşması, o cümlədən, bir çox ərazilərdə suvarma sisteminin olmamasında ifadə olunan bahalaşma təsərrüfatları sıradan çıxarır. Nəticədə istehsal azalır və idxaldan asılılığımız artır.
Bütün bunlar Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin qeyd olunan sahəyə diqqət yetirməməsinin nəticəsidir. Yerlərdə sahibkaralara qarşı maneələr, korrupsiya halları, bürokratik əngəllər, subsidiyaların verilməsində yaşanan neqativ nüanslar hələ də aradan qaldırılmayıb. Çünki bu sahədə düzgün və effektli idarəetmə sistemi qurulmayıb”.
Yusif Səmədzadə
www.yenicag.az

“Mərkəzi Bank tərəfindən bir sıra “interchange” tariflər üzrə yuxarı hədlərin müəyyənləşməsi sahibkarların xərclərinin azaldılması məqsədini daşıyır”.

Bunu deputat Vüqar Bayramov deyib. O bildirib ki, tariflərin azaldılması ərzaq və dərman satan obyektlərin xərclərinin azalmasına gətirib çıxaracaq.

Maraqlıdır, bu addım sözügedən malların qiymətinə necə təsir edəcək?

İqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli mövzu ilə bağlı Bizim.Media-ya danışıb. O qeyd edib ki, Azərbaycanda əvvəllər də belə güzəştlər tətbiq olunub:

“Məsələn, 2017-ci ildə də belə güəştlər tətbiq olunmuşdu. Amma bu, ərzaq və dərman qiymətlərinə ciddi şəkildə təsir etməyib.

Burada çox cüzi məbləğlərdən söhbət gedir. Bank kartları ilə alış-veriş edərkən tutulan komissiyalar azalacaq.

Komissiya haqları da böyük məbləğ deyil. Komissiyaların azaldılması və ya güzəştlərin tətbiq olunması qiymətlərə nəzərəçarpacaq şəkildə təsir etməyəcək. Qarşılıqlı şəkildə banklararası güzəştlərin edilməsi isə pozitiv addımdır”.

"İri marketlərdə torpaqlı kartofların satılması ilə ilə bağlı Qida Təhlükəsizlik Agentliyi rəy verməlidir”.

"Azərbaycan Reallığı" xəbər verir ki, bunu marketoloq Pərviz Əzimov deyib.

Onun sözlərinə görə, aydın görünür ki, qidanın üstündə torpaq var, içində qurd ola bilər:

”Bu, təmizlənməlidirmi? Qida Təhlükəsizlik Agentliyi bunun satışına nəzarət edib rəy verməlidir. Amma bir də kartofun çəkisi məsələsi var. Mütləq mənada torpaqlı tərəvəzlə təmizlənmiş məhsulların qiymət fərqi olmalıdır. Çünki müştəriyə təmiz məhsulun çəkisi satılmalıdır. Bütün müştərinin haqqıdır ki, məhsulun təmiz çəkisini əldə eləsin. Məsələn, əgər yazılıbsa ki, kilosu 1 manata satılır, burada təmiz çəkidən söhbət gedir.
Qanunvericiliyə görə istehlakçı əldə etdiyi məhsulun dəyəri qədər pul ödəməlidir. Ona görə də belə hallarda müştəriyə ikili təqdimat olmalıdır. Ya da bu məsələ müştərinin istəyini nəzərə alaraq onlara satılmalıdır”.

Pərviz Əzimov hesab edir ki, belə halda marketin üzərinə düşən öhdəlik var:

"Məsələn, təmizlənməmiş kartofun 1 kilosu 80 qəpikdir. Müştəri qiymətlə razılaşmalıdır və onu belə halda alıb-almamasına özü qərar verməlidir”.
Teref. Xocanın Blogu
Səhifəmiz hamnın üzünə açıqdır.