Ölkədə bütün sahələrdə tüğyan edən bir ortabablıq mühiti var. Ortabablığın cəmiyyət həyatına huzur gətirdiyini, mütəşəkkilliyini qoruduğunu bir dəfə yazmışdım, bunun elmi izahını da ABŞ-da yaşayan, adının doğma vətəndə heç yerdə çəkilməsini istəməyən azərbaycanlı fizika professoru okeanın o tayından pay göndərmişdi. İndi bu "huzurverici mütəşəkkil ortabablığın" təbiətdəki təzahürlərinə baxaq. Amma əvvəlcə yada salaq ki, bütün dinlərin, ideologiyaların davası insanlığı huzura qovuşdurmaq üçün ortabablıq mühiti yaratmaq uğrundadır: Kommunizm sosial boyu uca olanlardan kəsib sosial boyu balaca olanlara yapışdırmaqla, faşizm irqi eyni olanların düzsəthli tarlalarını yaratmaqla, kapitalizm sosial boyu və irqi fərqli olanların hüquqi bərabərliyinə zəmanət verməklə özlərinin ortabablıq mühitinin huzuruna can atırlar. Dinlər isə ilahi huzura qovumağın yolunu mənəvi ortabablıq mühiti yaratmaqda görürlər, mənəvi boyu uca olanları budayır, mənəvi boyu balaca olanların isə ayağının altına daş qoyurlar. Tanrı dinin əlində həm də sulama və budama alətidir. Məsələn, Həllacın, Nəsiminin, Şirvanının mənəvi boyu islamın ortabablıq standratını keçdi deyə qıcıq və qısqanclıq yaratdı, kəsib atdılar. Çünki islam dünyasının mənəvi ortabablığının huzurunu pozurdular. Bu pozuculuq baş verməsin deyə ortabablıq mühiti rəqabət hissini daim nəzarətdə saxlamalıdır. Sosial ortabablıq daha zəngini, mənəvi ortabablıq daha mənəviyyatlını düşmən kimi gördüyündən, sosial ortabablıq maddi, mənəvi ortabablıq mənəvi böyüklüyü daim gözdən salmalıdır ki, ortabablığın standart mütəşəkkilliyini qoruya bilsin. Elm də cisimlərin molekulyar quruluşunda baş verən "sinfi mübarizə"yə əsaslanaraq sübut edir ki, ortabablıq zatı pislik etmək olan varlığın mövcudluq şərtidir. Mən fizikəm, sadə dillə izah etməyə çalışacağam (alim deyir). Cisimləri təşkil edən molekulların içindən enerjisi çox olan bir molekul ümumu səviyyədən həmişə yuxarı çıxır, enerjisi az olan, amma sayca çox olan digər molekullar o ümumi səviyyədən yuxarı çıxan "dahi molekulu” çəkib aşağı salır, onun enerjisini neytrallaşdırırlar. Dəmir ona görə bərkdir ki, onun molekulyar cəmiyyətində ortabablıq qanunu daha sərt qorunur, bu qanun qazların cəmiyyətində qorunmadığından qaz azadlığa çıxan kimi yox olur. Durğunluq mümkün olmadığından orta səviyyəli molekulların bir-biriylə toqquşmasından hər dəfə bir molekulun enerjisini artırıb ümumi səviyyənin üstünə çıxması qarşısıalınmaz prosesdir. O biri ortabab molekulların işi isə hər dəfə mövcudluğuna məsul olduqları varlığın yox olmaması üçün onu cəkib aşağı salmaqdır. Buna elmdə "Maksvell-Boltsman qanunu” deyirlər. Yəni bir cismin və ya cəmiyyətin mövcudluğunun məsuliyyəti ortababların çiynindədir. Dahi molekulların ümidinə qalsa cisim məhv, varlıq yox olar. O biri ortabab molekullar enerjisi artıq olan molekula ona görə "nifrət edirlər ki” birincisi, molekulyar səviyyədə pislik, yaxşılıq deyə mücərrəd ölçülər yoxdur, ikincisi, heç bir fiziki proses enerjisi artıq olanı davamlı yuxarıda saxlaya bilməz. Ortabab molekullar (kütlənin və ya xalqın nümayəndələri) sistemin dağılmaması üçün məcburdurlar ki, o yuxarı çıxan dahi molekula "sən də bizim kimi ol” prinsipini təlim etsinlər. Cəmiyyətləri, xalqları idarə edən liderlər, peyğəmbərlər də həmişə ortabablığın maraqlarına xidmət edirlər. Bu maraqlara xidmət etməyən digər dahilər ortabablığa düşmən olduqları üçün həmişə ortabablıq mühitindən qaçırlar. Əgər onların ayağından tutub ümumi yorğanın altına dartmasalar sistem dağılar. Ona görə də ortabablar ya onları biryolluq rədd etməlidirlər, ya da dartıb özlərinə oxşatmalıdırlar. Sistemin dayanıqlığı bir boyda olan ortababların ümumi müqavimət gücündən asılıdır. İstənilən sistemin ortabablarını məhv etsən, sistem öz-özünə dağılar, çünki bütün fiziki varlıqlar kimi xalqlar, cəmiyyətlər də molekulyar quruluşun təzahürləridir. Gələk təbiətdəki ortabablığın mütəşəkkilliyinə. Ağacların sürü halında yaşadığı meşələrin, suların sürü halında yaşadığı dənizlərin, zirvələrin sürü halında yaşadığı dağlarin, ortaq ümumi səthi səviyyələri var və bu səviyyəni aşmağı təbiət qadağan edir. Məsələn, heç bir zirvə qudurub 9 kilometrdən artıq yüksəkliyə ucala bilməz, yerin ağırlıq qüvvəsi təpəsini dağıdar. Yəni təbiətdə də bizim kimi, canlı, cansız sürü halında yaşayan nə varsa, hamısı bu ortabablıq qanununa tabedir. Çünki ortabablıq təbiətə də huzur verən sürü dəyəridir. Və bu huzura giriş ən ucuz halda 5 manatdır!