Son günlər təsir agenti qalmaqalı yaşanmaqdadır. Bir-birini xarici ölkədən dəstək alaraq onların maraqlarını öz ölkəsində yaymaq və ictimai fikrə təsir etmək məqsədi güdməkdə ittiham edənlərin sayı artıb. Mətbuatda həmin agentlərin siyahıları da dərc olunur.

Bəs, görəsən, təsir agenti kimdir?

Musavat.com sözügedən mövzuda araşdırma materialı hazırlayıb.

Həmin materialı təqdim edirik:

“Təsir agenti (ing. Agent of Influence) xarici dövlətin və ya qurumun maraqlarını təbliğ edən, onların siyasətini dəstəkləyən və ictimai rəyə təsir göstərən şəxs və ya təşkilatdır. Bu şəxslər media, siyasət, iqtisadiyyat, diplomatiya və ictimai sektor kimi müxtəlif sahələrdə fəaliyyət göstərə bilərlər.

Təsir agenti birbaşa casus sayılmasa da, onun əsas məqsədi xarici ölkənin maraqlarını yaymaq və ictimai fikrə təsir etməkdir. Onlar açıq və ya gizli şəkildə fəaliyyət göstərə, müxtəlif siyasi, sosial və iqtisadi gündəmləri formalaşdırmağa cəhd edə bilərlər.

Təsir agenti necə hazırlanır?

Təsir agentlərinin hazırlanması müxtəlif metodlarla aparılır. Bəzi hallarda bu şəxslər xarici dövlətlərin xüsusi xidmət orqanları tərəfindən öyrədilir, bəzi hallarda isə təbii şəkildə müəyyən dairələrin maraqlarına xidmət edən şəxslərə çevrilirlər.

1. İdeoloji formalaşdırma – Şəxs müəyyən ideologiyanı qəbul edir və bu ideologiyanı yaymağa başlayır. Bu, universitetlər, qeyri-hökumət təşkilatları, beyin mərkəzləri (think tanks) və mediada formalaşdırıla bilər.

2. Maddi və siyasi dəstək – Xarici ölkələr və ya qurumlar təsir agentlərinə maddi, media və siyasi dəstək verirlər.

3. Sosial və media təsiri – Sosial media, jurnalistika və diplomatiya vasitəsilə təsir agentləri hədəf auditoriyaya təsir göstərmək üçün müəyyən şəbəkələrə daxil edilirlər.

4. Şəxsi əlaqələr və lobbiçilik – Təsir agentləri yerli siyasətçilərlə, media qurumları ilə və nüfuzlu şəxslərlə əlaqə quraraq müəyyən qərarların qəbuluna təsir göstərməyə çalışırlar.

5. Tədricən radikallaşdırma və ya manipulyasiya – Bəzi hallarda təsir agentləri özləri də bilmədən xarici dövlətlərin maraqlarına xidmət edən fiqurlara çevrilirlər.

Təsir agentlərinin əsas işi nədir?

Təsir agentlərinin fəaliyyətləri fərqli formalarda ola bilər. Əsas məqsəd ictimai rəyə, siyasi qərarlara və dövlət institutlarına təsir etməkdir.

1. İctimai rəyə təsir etmək – Media, sosial şəbəkələr, beyin mərkəzləri və akademik institutlar vasitəsilə müəyyən mövzularda ictimai rəyin formalaşdırılması.

2. Dezinformasiya yaymaq – Dövlət siyasətini zəiflətmək və ya alternativ siyasi gündəmi yaratmaq üçün yalan və manipulyasiya edilmiş məlumatların yayılması.

3. Siyasi qərarlara təsir etmək – Siyasətçiləri və dövlət rəsmilərini müəyyən qərarların qəbuluna yönəltmək, lobbiçilik fəaliyyətləri həyata keçirmək.

4. Cəmiyyətdə qarşıdurma yaratmaq – Müxtəlif sosial, etnik və dini qruplar arasında gərginliyi artırmaq, daxili sabitliyi pozmaq.

5. Beynəlxalq arenada təbliğat – Xarici ölkənin maraqlarına uyğun mövqeləri beynəlxalq təşkilatlarda və mediada yaymaq.

Təsir agenti ilə casus arasında fərq nədir?

Xüsusiyyət Təsir Agenti Casus

Əsas məqsəd İctimai rəyə təsir, siyasi gündəm yaratmaq Gizli məlumat toplamaq, casusluq fəaliyyəti aparmaq

Fəaliyyət metodu Açıq və ya örtülü təbliğat, media və siyasi təsir Gizli fəaliyyət, kəşfiyyat əməliyyatları

Kimə xidmət edir? Xarici hökumətlər, fondlar, təşkilatlar Xüsusi xidmət orqanları, kəşfiyyat idarələri

Qanuni aspekt Bəzi ölkələrdə qanuni, amma tənzimlənir Əksər ölkələrdə qanunsuz və cinayət sayılır

Təsir agentlərinin qarşısının alınması üçün tədbirlər

• Xarici təsirlərin məhdudlaşdırılması – Xaricdən maliyyələşən təşkilatların və fərdlərin fəaliyyətini tənzimləmək.

• Mediada şəffaflıq təmin etmək – Xarici təsir altında olan media qurumlarının fəaliyyətini izləmək və məlumatların mənbəyini açıqlamaq.

• Hüquqi tənzimləmə – Xarici agentlərə dair qanunların qəbulu və onların qeydiyyata alınması.

• Milli təhlükəsizlik tədbirləri – Kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat orqanlarının təsir agentlərinin fəaliyyətini izləməsi və ifşa etməsi.

Bütün bunlar təsir agentlərinin milli təhlükəsizliyə və ictimai rəyə təsirini minimuma endirmək üçün istifadə edilən əsas strategiyalardır.

Musavat.com