Frensis Krik İnstitutundan olan Britaniya alimləri tez-tez qan verənlərin sümük iliyinin kök hüceyrələrində yeni, xərçəngli olmayan hüceyrələrin əmələ gəlməsinə kömək edən spesifik genetik dəyişikliklərlə üzləşdiyini aşkar ediblər.

32gun.az bildirir ki, tədqiqatın nəticələri Blood elmi jurnalında dərc olunub.

Yaşlandıqca sümük iliyinin kök hüceyrələrində mutasiyalar toplanır ki, bu da klonların – genetik quruluşu dəyişdirilmiş hüceyrə qruplarının yaranmasına səbəb ola bilər. Bu klonların bəziləri lösemi kimi qan xərçənginə səbəb ola bilər.

Ancaq onilliklər ərzində ildə üç dəfə qan verən tez-tez qan verən donorlarda, əksinə, sağlam hüceyrələrin yenilənməsinə kömək edən mutasiyalar olur.

Tədqiqatçılar 40 il ərzində 120 dəfədən çox qan verən 200-dən çox tez-tez donordan alınan qan nümunələrini təhlil etdilər və onları beş dəfədən az qan verən qeyri-müntəzəm donorların nümunələri ilə müqayisə etdilər. Hər iki qrup oxşar səviyyələrdə klonal müxtəliflik göstərdi, lakin tez-tez donorların qan hüceyrələrinin tərkibi fərqli idi.

Alimlər mutasiyaların tez-tez leykemiya ilə əlaqəli olduğu DNMT3A geninə xüsusi diqqət yetirdilər. Tez-tez donorlarda bu gendə mutasiyalar preleukemik dəyişikliklərlə əlaqəli olmayan bölgələrdə baş verib.

Laboratoriya təcrübələri təsdiq etdi ki, bu cür mutasiyalar hüceyrələrə qan itkisi stresinə daha yaxşı cavab verir və xərçəngə çevrilmədən qırmızı qan hüceyrələrinin istehsalını təşviq edir.

Tədqiqatçılar, həmçinin siçanlar üzərində təcrübələr apararaq, onları müxtəlif növ mutasiyaları olan insan kök hüceyrələri ilə köçürdülər. Tez-tez donorlar üçün xarakterik olan mutasiyaları olan hüceyrələr stress altında uğurla qırmızı qan hüceyrələri istehsal edir, leykemik mutasiyalar isə ağ qan hüceyrələrinin artmasına səbəb olur və bu, xərçəngin inkişaf riskini göstərir.

Tədqiqat qan donorluğunun təkcə başqalarına kömək aktı kimi deyil, həm də donorların özlərində sağlam qan hüceyrələrinin yenilənməsini təşviq edən potensial amil kimi vacibliyini vurğulayıb.