Həkim: “Ölkədə qızılca və məxmərəyə yoluxma hallarının artması göz qabağındadır”

Hazırda bütün dünyada qızılca xəstəliyinin böyük ocaqları qeydə alınır. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) məlumatına görə, qızılcaya qarşı peyvəndlərin kifayət qədər olmaması səbəbindən 2022-ci ildə yoluxma və ölüm hallarının sayı artıb. Təşkilatın hesablamalarına görə, bütün dünyada 136 min nəfər ölüb ki, bu da əvvəlki illə müqayisədə 43% çoxdur və 9 milyona yaxın hadisə baş verib.

Üstəlik, bu xəstəlik hər il daha çox ölkəyə təsir edir. Hazırda dünyada insanların təxminən 83%-i peyvənd olunub, halbuki stabil epidemioloji vəziyyət üçün bu göstərici 95%-ə çatmalıdır.

2023-cü ilin əvvəlindən bu xəstəliyə yoluxma halları sıx miqrasiya və turist mübadiləsi apardığımız qonşu ölkələrdə - Türkiyə, Rusiya, İran, Qazaxıstan və Gürcüstanda qeydə alınıb.

2014-cü ildə ÜST Azərbaycanı qızılca və məxmərək kimi xəstəliklərdən azad ölkə elan edib. Daha sonra görülən qabaqlayıcı tədbirlər sayəsində onların ölkəmizdə qeydiyyatı dayandırılıb. Amma vəziyyətin yaxşılığa doğru dəyişməsindən 10 ildən az vaxt keçib.

Qeyd edək ki, 2006-cı ildə respublikada qızılca və məxmərəyə qarşı kütləvi peyvəndlər aparılıb. Sonra təxminən 1,5 milyon yetkin vətəndaş peyvənd edildi. Bu il qızılca xəstəliyi digər ölkələrdən gələn şəxslərdə, adətən peyvənd olunmamış uşaqlarda qeydə alınmağa başladı. Oktyabr ayından başlayaraq respublikanın müxtəlif yerlərində, xüsusən Şəkidə internat məktəbinin şagirdləri, eləcə də Zaqatala, Kürdəmirdə həm uşaqlar, həm də orta yaşlı vətəndaşlar arasında qızılca xəstəliyinə yoluxma halları qeydə alınıb. Kürdəmir rayonunda dörd yaşlı uşaq bu xəstəlikdən ölüb. Məlum olub ki, qızdırması düşməyən uşağı valideynlər bir neçə dəfə xəstəxanaya aparıblar. Amma müalicə evdə aparılırdı. Faktla bağlı araşdırma aparılır.

Səhiyyə Nazirliyi vəziyyəti nəzarətdə saxlayır və hər hansı səbəbdən peyvənd olunmayan uşaqların qızılca, parotit və ya məxmərək əleyhinə MMR peyvəndi ilə peyvənd olunmasını tövsiyə edir. Bu peyvəndi yaşayış yerinizə yaxın uşaq poliklinikalarında etmək olar.

Qızılca çox yoluxucudur, buna görə də peyvənd olunmamış bir insanın xəstə bir şəxslə təmasda olması halında, demək olar ki, 100% xəstələnmə şansı var. Bu viral infeksiyanın ilk simptomları bir çox digər yoluxucu xəstəliklərə bənzəyir - yüksək hərarət, baş ağrısı, sonra qızılca üçün xarakterik bir səpgi görünür.

Amma təkcə qızılca deyil, xalq arasında məxmərək adlanan parotit və suçiçəyi də yayılır. Ənənəvi olaraq, hər üç xəstəlik uşaqlıq xəstəlikləri hesab olunur, çünki onlar adətən məktəbə və uşaq bağçasına gedən uşaqlara təsir göstərir. Lakin peyvənd olunmamış yetkinlər də yoluxma riski ilə üzləşirlər. Amma bu xəstəliklər fəsadlarına görə təhlükəlidir.

Həkim-infeksionist Polina Əliyeva AYNA-ya deyib ki, ölkədə qızılca və məxmərəyə yoluxma hallarının artması göz qabağındadır: “Qızılca və məxmərək hər yerdə yayılır - bir xəstəlik olan yerdə digəri də var. Və bu artım gözlənilən idi. Altı ay əvvəl ÜST uşaqlarda aktiv immunizasiyanın olmaması səbəbindən belə bir vəziyyəti proqnozlaşdırmışdı. Müasir dünyada, təəssüf ki, peyvənddən imtinanı təşviq edən güclü anti-vaksinasiya (anti-vaxxers) hərəkatı var. Nəticədə məktəbəqədər və məktəb yaşlı uşaqlar xəstələnməyə başladılar”.

“Koronavirus pandemiyası da mənfi təsir göstərərək, bəzi valideynlərin uşaqlarına peyvənd vurmaq imkanlarını məhdudlaşdırıb. Bütövlükdə dünyada vəziyyət belədir”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.

Azərbaycana gəlincə, mütəxəssisin sözlərinə görə, 1993-cü ildən məxmərək əleyhinə aktiv immunizasiya milli peyvənd təqviminə daxil edilib: “Bu səbəbdən TƏBİB-dən verilən məlumata görə, bununla bağlı vəziyyət nəzarətdədir. Həkimin dediyi kimi, bizdə böyük yataq tutumu və virus xəstəliklərinin, xüsusən də məxmərək xəstəliyinin müalicəsi üçün lazım olan hər şey var. Ancaq statistikanın göstərdiyi kimi, bəzi xəstələr bu xəstəliyə ciddi şəkildə dözür, pnevmoniya, daha az tez-tez meningit kimi ağırlaşmalarla qarşılaşır və bəzən kəskin reaktiv pankreatit inkişaf etdirir”.

“Bəzən xəstəlik ölümlə nəticələnə bilər. 99% hallarda ölüm peyvənd olunmamış insanlarda baş verir. Yetkinlərdə orta və bəzən ağır formada keçirilir. Yetkinlər arasında immun sistemi zəif olanlar və hansısa səbəbdən peyvənd olunmayanlar xəstələnirlər. Bu, epidemioloji cəhətdən qeyri-sağlam vəziyyət yaradır. Ümumiyyətlə, bu xəstəlik uşaqlıq infeksiyası hesab olunur və uşaqlar tərəfindən daha asan keçirilir”, - deyə Əliyeva vurğulayıb.

Müəllif: Elya Belskaya