9 il həbsdə günahsız yatmış Qəhrəmanov nə qədər təzminat alacaq?
Ötən həftə Azərbaycanda, hətta dünya məhkəmə-hüquq sitemində nadir halda baş verən hadisələrdən biri qeydə alındı.

“Qafqazinfo” xəbər verir ki, Azərbaycanda ömürlük həbs cəzası almış məhkum 9 ildən sonra bəraət aldı. 2013-cü ildə birlikdə yaşadığı qadını və onun qardaşı qızını zəhərləyərək öldürməkdə təqsirli bilinərək ömürlük azadlıqdan məhrum edilmiş Aydın Qəhrəmanov Ali Məhkəmənin qərarı ilə azadlığa buraxıldı.

Məlumat üçün bildirək ki, 2013-cü ildə Bakıda Aida Yəhyayeva və onun qardaşı qızı Samirə Yəhyayevanın dərmandan zəhərlənərək ölmələri barəsində prokurorluğa məlumat daxil olub. Əvvəlcə Cinayət Məcəlləsinin 125-ci (özünü öldürmə həddinə çatdırma) maddəsi ilə cinayət işi başlanıb. Aydın Qəhrəmanov təqsirləndirilən şəxs kimi tutulub. Daha sonra ona Cinayət Məcəlləsinin 120.2.5-ci (tamah məqsədi ilə adam öldürmə) və 120.2.7-ci (iki və ya daha çox şəxsi öldürmə) maddələri ilə ittiham irəli sürülüb. Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin hökmü ilə Aydın Qəhrəmanov ömürlük azadlıqdan məhrum edilib. Bakı Apellyasiya Məhkəməsi qərarı qüvvədə saxlayıb. Uzun çəkən məhkəmə və ekspertizalardan sonra şəxsə bəraət verilib. 53 yaşında tutulan A.Qəhrəmanov 62 yaşında məhkəmə zalından azadlığa buraxılıb.

Vaxtilə Türkiyə həbsxanalarının birində məhkumlar divara belə bir şüar yazmışdı: “Dünyada sadəcə ölülər ölmüş sayılmır, azadlığı olmayanlar da ölüdür”. 9 il “ölü” kimi yaşamaq, özü də bu müddəti dörd divar arasında günahsız keçirmək dəli olmağa səbəb ola bilər. Maraqlıdır ki, dünyada nadir yaşanan bu təcrübədə məhkumun həyatından “oğurlanmış” illərin qarşılığı nə olur və ya nə olmaldır? Bununla bağlı konkret qanunverici akt olmasa da, günahsız yerə həbsdə yatmış şəxsin bunun kompensasiyasını maddi formada almaq hüququ vardır.

Məsələ ilə bağlı ilk olaraq Aydın Qəhrəmanovun vəkili Tərlan Azayevlə danışdıq. Hüquq müdafiəçisi T.Azayev bildirib ki, müvəkkili ilə bağlı tezliklə kompensasiya üçün müraciət edəcəklər: “Bunu dövlət, prokurorluq, qanunsuz hökm çıxaran hakimlər, yoxsa kim ödəməlidir bilmirəm. Amma istənilən halda məhkəmə qaydasında mülki iddia qaldıracağıq. 10 ilə yaxın bu insan günahsız yerə yatıb, çox şey itirib. Bununla bağlı son qanunvericiliyi dəqiq araşdırmalıyıq”.

Mövzu ilə əlaqədar danışan Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsində (AİHM) kompensasiya alınması məsələləri üzrə ixtisaslaşmış vəkil Əsabəli Mustafayev “Qafqazinfo”ya deyib ki, məhkəmələr çalışmalıdırlar ki, hər bir şəxsə hesablanmış bəraətə görə eyni yanaşmanı göstərsin: “Məsələn REAL Partiyasının sədri İlqar Məmmədov bəraət alarkən, ona 234 min manat kompensasiya ödənilməsinə qərar verildi. Mən hesab edirəm ki, İlqar Məmmədova ödənilən kompensasiya məbləği azdır. Bu insanın həyatından 5 il gedir, ailəsindən, ictimai mühitdən, əmək fəaliyyətindən məhrum olur. Uzun müddət dərin psixoloji gərginlikdə yaşayırsan.

Hansı vətəndaşdan soruşsan, səni 1 ildə həbsdə saxlasalar, nə qədər kompensasiya istəyərsən? 1 milyondan aşağı məbləğ deyən olmayacaq. Çünki azadlıq həqiqətən şirin nemətdir və onun qədrini azadlıqdan məhrum edilmiş şəxslər bilir. Ona görə də Azərbaycanda olan məbləğlər çox aşağı məbləğlərdir. Həm də ki, böyük məbləğlər məhkəmələri də səhv qərarlardan çəkindirir. Hazırki məbləğlər azı üç dəfə artırılmalıdır. Amerikada, Avropada kompensasiya məbləğləri çox-çox yüksəkdir”.

Ə.Mustafayevin sözlərinə görə, əgər Aydın Qəhrəmanova məhkəmənin özü tərəfindən bəraət verərkən, kompensasiya təyin olunmayıbsa, bu zaman yerli məhkəməyə müraciət etmək lazımdır: “Bəzən məhkəmə bəraət verərkən, qərarda kompensasiya məsələsini də aydınlaşdırır. Amma məhkəmə yalnız bəraət veribsə, həmin şəxs sonradan ayrıca mülki iddia qaldırır və dəymiş maddi-mənəvi ziyanın əvəzində ödənilməsini tələb edir. Lakin burada iddianı kimə qarşı qaldırmaq lazımdır, bax bu sual doğurur. Çünki məhkəmələr heç vaxt kompensasiya ödəmir. Onların büdcəsində bunun üçün xərc də nəzərdə tutulmur. Bu halda istintaqı aparmış orqana qarşı iddia qaldırıb, maraqlı şəxs kimi Maliyyə Nazirliyini göstərmək olar. Amma istintaq orqanı da deyə bilər ki, mən hökm vermirəm, ittiham verirəm. Ona görə qanunda bu barədə qeyri-müəyyənlik var, bu, aradan qaldırılmalıdır. Bəraət aldıqdan sonra kompensasiyanı kimdən tələb etmək lazımdır? Bunu bilməliyik”.

Dünya təcrübəsində həqiqətən də faktlar bəraət almış şəxslərin komensasiya qismində ciddi məbləğlər aldığını görürük. Məsələn, 1982-ci ildə ABŞ-da baş vermiş yanğında bir nəfər ölmüş, yanğının başlamasında təqsirli bilinən Valter Forbes ömürlük həbsə məhkum edilmişdi. Lakin 38 il sonra onun günahsızlığı sübuta yetirilərək bəraət almışdı. Hadisənin yeganə şahidi ifadəsində yalan danışdığını etiraf etdikdən sonra o, azadlığa buraxılmışdı. Forbes dövlətdən 2 milyon dollar təzminat almışdı. Amma bu rəqəm ABŞ-da ştatlara görə dəyişir. Məsələn Miçiqan ştatında bir il günahsız həbsdə yatmağa görə 50 min dollar təzminat verilir.

Bundan başqa, Kaliforniyada 39 il günahsız həbsdə qalan Kreyq Koliniyə (iki nəfəri öldürməkdə təqsirli bilinirdi) 5 milyon dollar təzminat ödənilib.

Türkiyədə isə bir hərbçi 1981-ci ildəki hərbi çevrilişdə günahkar bilinərək həbs edilmiş, 6 ilə yaxın həbsdə saxlanılmışdı. 39 il sonra 2020-ci ildə o, günahsız olduğunu sübuta yetirmişdi və işə bəraətverici əsaslarla xitam verilmişdi. Həmin şəxsin aldığı kompensasiyanın məbləği faizlərlə birlikdə 2 milyon lirə (dövrün məzənnəsi ilə 285 min dollar) olmuşdu.

Qeyd edək ki, hazırda AİHM-in qərarlarında standart olaraq 1 aylıq günahsız həbsdə yatmağa görə 1000 avro mənəvi təzminat nəzərdə tutulub. Bu hesabla Aydın Qəhrəmanov təxminən 200 min manat təzminat almalıdır. Lakin bu, sadəcə mənəvi təzminat hissəsidir. Maddi zərərə görə də, əlavə olaraq məbləğ tələb etmək mümkündür. Çünki həbsdə olan zaman şəxs işini və dolayı yolla bütün gəlirlərini də itirmiş olur. Onu da əlavə edək ki, Avropa və Amerikada yerli məhkəmələrin təzminat məbləğləri bundan qat-qat üstündür.
 

Bölmənin digər xəbərləri

14 Noyabr 2024 Həqiqətən körpə uşağın "40"ı var? - Din və tibb nə deyir? (FOTO)
13 Noyabr 2024 Məktəb və universitetlərdə dəyişiklik başlayır: Öncə nədən?
13 Noyabr 2024 Mal-qarası tələf olan sahibkarlar necə və nə qədər sığorta ödənişi ala bilərlər?
13 Noyabr 2024 Təhsil eksperti BU İDDİA ilə bağlı görün, nələri dedi... - AÇIQLAMA
12 Noyabr 2024 Pensiyalar artırılacaq - Nazirdən şad xəbər
12 Noyabr 2024 DÜNYANIN NÜFUSU 8.04 MİLYARA ULAŞTI. DÜNYANIN BÜYÜK FOTOĞRAFINDA EPEY DEĞİŞİKLİK VAR…
11 Noyabr 2024 Azərbaycanda bu şəxslərə güzəştlə torpaqlar veriləcək – Yeni qanun qəbul edildi
10 Noyabr 2024 Pensiyaçılara da nəqliyyatda güzəştli kartlar veriləcək? - Deputat
10 Noyabr 2024 Bayram günü işə çıxanlara nə qədər maaş verilməlidir?
09 Noyabr 2024 Maşın almağa imkanı olmayanlara MÜJDƏ
08 Noyabr 2024 Maaş və pensiyalarla bağlı müjdə - Büdcədən vəsait ayrıldı
07 Noyabr 2024 Uşaq evlərində nöqsanlar aşkarlanıb, cəzalandırılanlar var, amma...
07 Noyabr 2024 "Elə məhəllələr, məscidlər, pirlər var ki, suyu, yolu yoxdur... - Pulu bu problemlərin həllinə xərcləmək daha əlverişli olar"
06 Noyabr 2024 Qaz limi ləğv olunur?
06 Noyabr 2024 Pensiylar vaxtından əvvəl ödəniləcək?
05 Noyabr 2024 BAŞ SƏHİFƏ HAQQIMIZDA SİYASƏT SOSİAL ÖLKƏ İÇİ KRİMİNAL DÜNYA GÜNDƏM MEDİA ŞOU-BİZNES Müəllimlərə ŞAD XƏBƏR - Təhsil kartları veriləcək, güzəştlər olacaq
05 Noyabr 2024 COP29 ərəfəsində ölkədaxili turizm - “Hotellərdə süni qiymət artımları...” VİDEO
05 Noyabr 2024 Əmək müqaviləsi bağlanılarkən bu şəxslərə sınaq müddəti təyin edilmir
04 Noyabr 2024 Həftədə 5 gün işləyək, yoxsa 4 gün?
04 Noyabr 2024 Kirayə bazarında ağlasığmaz bahalaşmanın səbəbi nədir? - ŞƏRH

Dünyapress TV

Xəbər lenti