Azərbaycan Mərkəzi Bankı (AMB) ənənəvi məlumatların açıqlanmasını əhəmiyyətsiz hesab edərək, həftəlik valyuta ticarəti ilə bağlı məlumatların dərcini dayandırıb. Valyuta hərracının nəticələrinə dair son məlumat fevralın sonunda ictimaiyyətə açıqlanıb.

Tənzimləyicinin mətbuat xidmətindən verilən məlumata görə, əsas bankı bu təcrübədən əl çəkməyə vadar edən səbəbləri AMB sədri yerli media dairələrinin nümayəndələri ilə bu yaxınlarda keçirdiyi görüşdə səsləndirib.

“Hazırda Mərkəzi Bank həftədə iki dəfə valyuta hərraclarının keçirilməsini davam etdirir. Valyuta hərraclarında formalaşmış məzənnənin sabitliyi və banklar tərəfindən təqdim olunan tələbin tam ödənilməsi nəzərə alınaraq, valyuta hərraclarının nəticələrinə dair məlumatların Mərkəzi Bank tərəfindən təqdim edilməsi aktual hesab edilmir. Eyni zamanda qeyd etmək istərdik ki, hər ayın sonunda bankın valyuta ehtiyatlarının səviyyəsi barədə məlumat AMB-nin internet saytında hər ay dərc olunur. Bu məlumatların yayılması əvvəlki kimi davam edəcək”, - deyə AMB-dən bildirilib.

İqtisadçı ekspert Eldəniz Əmirov mövzuya dair AYNA.AZ-a şərhində xatırladıb ki, Mərkəzi Bankdan verilən məlumata görə, məzənnə sabit qalır, valyutaya tələbat tam ödənilir: “Nəticədə, maliyyə tənzimləyicisi yuxarıda qeyd olunan məlumatları dərc etməkdə heç bir məna görmür. Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatlarının azalması və ya artması ilə bağlı məlumatlar artıq hər ay ictimaiyyətə açıqlanır”.
“Bununla belə, heç bir məlumatın olmaması səbəbindən ölkənin əsas bankının valyuta ehtiyatlarının artmasına və ya azalmasına təsir edən səbəblər aydın deyil. Məlumat çatışmazlığı valyuta bazarının şəffaflığına təsir göstərir. Eyni zamanda, bütün bunlar bazar iştirakçıları arasında qeyri-müəyyənlik yaradır və vəziyyətin ətraflı təhlilinə mane olur”, - deyə analitik bildirib.

Qlobal praktikada mərkəzi bankların valyuta hərracları haqqında məlumat verməməsinin bir neçə səbəbi var. Digər şeylər arasında, davranış iqtisadiyyatı ilə bu və ya digər şəkildə əlaqəli bir məqam önə çıxır. Dollara tələbat artarsa, bu, əhali arasında əsassız narahatlıq və gərginlik yaradır. Nəticədə süni tələb stimullaşdırılır və milli valyutaya təzyiq kəskin şəkildə artır. Bunun qarşısını almaq üçün mərkəzi banklar valyuta ticarəti ilə bağlı məlumatları açıqlamır.

Əmirovun sözlərinə görə, bu, mərkəzi bankların valyuta ehtiyatlarından dövlətin digər mühüm ehtiyaclarını ödəmək üçün istifadə edildikdə də baş verir: “Belə ki, mərkəzi banklar müəyyən dövlət məqsədləri üçün ayrılan valyuta ehtiyatlarının müəyyən hissəsinin məxfi saxlanmasını zəruri hesab etdikdə, müəyyən məlumatların dərcinə məhdudiyyətlər qoyurlar. Bir sıra başqa səbəblər də var ki, onları sadalamaq olar, lakin bir qayda olaraq, bu cür qərarlar dövlət maraqlarını qorumaq məqsədilə verilir”.

Milli Məclisin üzvü, iqtisadçı alim Vüqar Bayramov da mövzuya münasibət bildirib. Qeyd edib ki, AMB-nin valyuta hərraclarının nəticələri ilə bağlı məlumat verməyə davam etməsi vacibdir: “Çünki bu, ümumilikdə valyuta bazarında tələbin müəyyən edilməsi, eləcə də təklifin qiymətləndirilməsi üçün lazımdır. Təklifimiz ondan ibarətdir ki, AMB-nin əvvəlki dövrlərdə olduğu kimi mütəmadi olaraq, yəni gündəlik olaraq valyuta hərracları ilə bağlı məlumat paylaşması məqsədəuyğun olardı. Biz bu istiqamətdə əvvəlki təcrübəni davam etdirməyi təklif edirik”.

Yada salaq ki, ötən il dollar satışının artması cəmiyyətdə müəyyən gərginliklə müşayiət olunmuşdu. Bank sektorunda nağd dolların alqı-satqısının həcmi əvvəlki ilin səviyyəsi ilə müqayisədə 44 faiz artıb.

Deputat diqqətə çatdırıb ki, xarici valyutaya əlavə tələb əsasən valyuta bazarında volatillik ətrafında pisləşən informasiya vəziyyətinin yaratdığı psixoloji amil hesabına formalaşıb. Eyni zamanda, ekspert maliyyə tənzimləyicisinin təsir-kommunikasiya kanallarını gücləndirməyə çağırıb.