İşçilərin əmək haqqı hansı qaydada təyin olunur və ödənilir. AR-nın Əmək Məcəlləsinə əsasən işçilərin əməkhaqqı əsasən aşağıdakı qaydada tənzimlənir:
1. İşçilərin Əmək haqqı - Əmək Məcəlləsinin tələblərinə uyğun Əmək müqaviləsi ilə təyin olunur. Mövcud iş yerinə və ştata uyğun, eyni zamanda qarşılıqlı razılaşma əsasında.
2. Kollektiv müqavilə ilə - işçilərə ödənilən əmək haqqı daha yüksək məbləğdə təyin oluna bilər.
3. Əmək haqqı — əmək funksiyasını yerinə yetirmək üçün əmək müqaviləsi ilə müəyyən edilmiş iş və xidmətlərə görə işçiyə ödənilən gündəlik və ya aylıq əsas tarif maaşı,əlavələr, mükafatlar və digər ödənclərin məcmusudur
4. Ayrı-seçkiliyə yol verilməməsi prinsiplərini pozaraq işçilərin əmək haqqı məbləğinin hər hansı şəkildə azaldılması, dövlətin müəyyən etdiyi minimum əmək haqqı miqdarından az əmək haqqı verilməsi qadağan edilir.
5. İşçinin işgüzar keyfiyyətləri və peşəkarlığı, əməyinin nəticələri ilə bağlı olmayan digər amillərə görə işçilər arasında hər hansı ayrı-seçkiliyə yol verilməsi, imtiyazların və ya güzəştlərin müəyyən edilməsi qadağandır.
6. İşçinin heç bir ayrı-seçkilik qoyulmadan öz işinə görə dövlətin təyin etdiyi minimum əmək haqqı miqdarından az olmayan haqq almaq hüququ vardır.
7. Minimum əmək haqqı — iqtisadi, sosial şərait nəzərə alınmaqla dövlət tərəfindən ixtisassız əməyə və xidmətə görə aylıq əmək haqqının ən aşağı səviyyəsini müəyyən edən sosial normativdir.
8. Hal hazırda Azərbaycan Respublikası üzrə minimum aylıq əmək haqqı 345 manatdır.
9. Əmək haqqına: 1.aylıq tarif (vəzifə) maaşı, 2. əlavələr və 3. mükafatlar daxildir.
10.Tarif (vəzifə) maaşı-əmək müqaviləsi üzrə işçinin əmək haqqının əsas hissəsidir.
11. Eyni ixtisas və ya dərəcə üzrə işləyən işçilərəin tarif (vəzifə) maaşı eyni olmalı, fərq olmamalıdlr, əks halda bu diskriminasiyadır.
12. Əmək haqqına əlavə - əmək şəraiti ilə əlaqədar əvəzödəmək və ya həvəsləndirmək məqsədi ilə işçinin tarif (vəzifə) maaşına və ya əmək haqqına müəyyən edilən əlavə ödəncdir.
13. Əmək haqqına əlavə: buna hüququ olan bütün işçilərə ödənilməsi məcburidir, Əmək Məcəlləsi və Nazirlər Kabinetinin qərarları ilə tənzimlənir. Bura əsasən aşağıdakı ödənişlər daxildir:normadan artıq işə görə, gecə vaxtı,
dəniz əmsalı, zərərli işə görə, üzücü heyətə ödənilən ödənişlər, peşəkarlığa, susuzluğa görə əlavə ödənişlər və sair.
14.Mükafat: işçinin maddi marağını artırmaq məqsədi ilə əmək haqqı sistemində nəzərdə tutulan qaydada və formada ona ödənilən həvəsləndirici pul vəsaitidir.
15. Mükafatın ödənilməsi məcburi xarakter daşımır, yalnız aşağıdakı hallar və ya qərarlar olduqda işəgötürən tərəfindən ödənilə bilər: Əmək və Kollektiv müqavilədə nəzərdə tutulduğu halda, işəgötürənin bu barədə normativ xarakterli qərarları olduqda. İşçiyə odənilən mükafatlar: birdəfəlik, aylıq, rüblük, illik, işin yekununa görə və sair müddətlər üçün nəzərdə tutula bilər.
Azər Quliyev.
hüquqşünas
Teref.az