İqtisadçı artımı "möcüzəvi” sayır və şübhəli yanaşır

2022-ci ildə vergi daxilolmaları 85 faiz artıb. Söhbət 6,7 milyard manatdan çox məbləğdən gedir.

İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin məlumatında belə deyilir.

Məlumatda qeyd edilir ki, 2022-ci ilin yanvar-noyabr aylarında dövlət büdcəsinə 14 milyard 726 milyon 776 min manat vergi daxil olub.

Ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə vergi daxilolmaları 85 faiz və ya 6,7 milyard manatdan çox artıb.

Qeyri-neft-qaz sektorundan daxilolmalar 7 milyard 583 milyon 62,2 min manat olub.

Ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə bu sektordan vergi daxilolmaları 29,2 faiz və ya 1,7 milyard manatdan çox artıb.

Ödənilən vergilərin 51,5 faizi qeyri-neft-qaz sektorunun, 48,5 faizi isə neft-qaz sektorunun payına düşüb.

İqtisadçı Natiq Cəfərli Meydan TV-yə deyir ki, iqtisadiyyat elminə, hesab-kitaba görə, vergi daxilolmaları 85 faiz artıbsa, bu, həmin ölkədə iqtisadi artımın fontan vurmasına səbəb olmalı idi: "Rəsmi məlumata görə, 2022-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında ölkədə əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 5,2 faiz çox ümumi daxili məhsul istehsal olunub, yəni ÜDM cəmi 5,2 faiz artıb. Bəs bu nə möcuzədir ki, vergidaxilolmaları 85 faiz, tamı-tamına 6,7 mlrd. manat artıb, nəyin hesabına bu baş verib?! Qeyri-neft sektorundan daxilolmalar 7 milyard 583 milyon manat olub, ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə bu sektordan vergi daxilolmaları 29,2 faiz və ya 1,7 milyard manatdan çox artıb. Yəni 6,7 mlrd. manatın 1,7 mlrd. manatını qeyri-neft sektoru verib, artımın qalan 5 mlrd. manatını isə neft sektoru təmin edib”.

"Yaxşı, artımın 5 mlrd. manatını neft-qaz sektoru təmin edibsə, bu, hökumətin yaxşı işləməsidir, ya dünyada neft-qaz qiymətlərinin yüksəlməsinin nəticəsidir? 2022-də bəxtimiz gətirdi, neft-qaz baha oldu, bəs sonra ucuzlaşan dövrdə nə edəcəyik, büdcə daxilolmaları nəyin hesabına artacaq? Deyəcəksiniz ki, qeyri-neft sektorunun, amma bu sahədə də keçən ilə nisbətən 1,7 mlrd. artıq vəsait toplanması iqtisadi aktivliyin kəllə-çarxa çıxması nəticəsində deyil də, əsasən mühasibatlığın "ağarmasına” görədir. "Ağardılması” yaxşıdırmı, təbii ki, əladır, olmalıdır, amma bir tək "ağartmaqla” 1 il, iki il, yaxşı, lap 3 il artıq vəsait toplayarsan da, bu, daimi proses deyil ki, hər il dadına çatsın?! Bu proses də bitəndən sonra nə olacaq, hökumət nəyi ağardacaq?”, – deyə iqtisadçı qeyd edib.

Natiq Cəfərli bildirib ki, rəsmi makroiqtisadi göstəricilər məmləkətin neft-qazdan faciəvi asılılığını hər rəqəmi ilə sübut edir: "Qeyri-neft sektorunun inkişafı üçünsə "ingilisdilli məmurlar” deyil də, iqtisadi azadlıqlar və ədalətli məhkəmə mühiti lazımdır. Məhkəmə də ki ədalətli deyil. Məmləkətdə hər şey bir-birinə bu qədər bağlıdır”.

2021-ci ilin 11 ayında isə dövlət büdcəsinə 7 milyard 961,8 milyon manat vergi daxil olub.

Həmin vaxt Dövlət Vergi Xidməti proqnoza 121 faiz əməl edildiyini açıqlamışdı.

Həmin müddətdə məcburi dövlət sosial sığorta haqları üzrə daxilolmalar 3 milyard 433,1 milyon manat olub.

Ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 8 faiz artan daxilolmaların proqnozdan 309,6 milyon manat artıq icra olunduğu vurğulanıb.

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Türkmənistana səfəri öncəsi Ankara Esenboğa Hava Limanında mediaya açıqlamalar verib.

“Biz Türkiyə-Azərbaycan-Türkmənistan Dövlət Başçılarının Birinci Zirvə Görüşündə iştirak etmək üçün tezliklə yola düşürük. Xarici işlər nazirlərimiz ilkin hazırlıqları başa vurduqdan sonra biz dövlət başçıları kimi yeni əməkdaşlıq formatına başlayırıq. Ortaq tarixi, dil və mədəni əlaqələrimiz olan Azərbaycan və Türkmənistanla əməkdaşlığımız günü-gündən möhkəmlənir.

Aydındır ki, bizim həmrəyliyimizi daha da inkişaf etdirmək üçün potensialımız var. Münasibətlərimizi gücləndirmək üçün səylərimizdə biz cari regional və qlobal hadisələrin təklif etdiyi imkanları da nəzərə alırıq. Sammit bu səylərin ən yeni və konkret nümunəsidir”, - deyə dövlə başçısı bəyan edib.

O, bildirib ki, enerji, nəqliyyat və kommersiya məsələləri sammitin əsas gündəm mövzuları olacaq.

“Əlaqələrimizin hüquqi əsaslarını gücləndirmək üçün müxtəlif sazişlər imzalayacağıq. Beləliklə, biz məsul qurumlarımız arasında enerji, nəqliyyat, ticarət, iqtisadiyyat, gömrük, təhsil, elm və mədəniyyət sahələrində səmərəli əməkdaşlıq mexanizmlərini dəstəkləyəcəyik. Görüşlərimiz zamanı regional və qlobal məsələlərlə bağlı da fikir mübadiləsi aparacağıq. Məqsədimiz təkcə üç ölkənin xalqı üçün deyil, həm də qardaş türk dövlətləri və bölgəmiz üçün daha firavan və təhlükəsiz gələcək qurmaqdır. Çoxtərəfli platformalarda, xüsusilə Türk Dövlətlər Təşkilatı ilə əməkdaşlığımızı inkişaf etdirmək də hədəflərimiz arasındadır. İnanıram ki, sammitdə qəbul olunacaq qərarlar səylərimizdə bizə kömək edəcək”, - Ərdoğan vurğulayıb.

Türkiyə Prezidenti qeyd edib ki, 21-ci əsrin türk əsri olması, həmrəyliyimizi artırmaq, qardaşlığımızı hər sahədə gücləndirmək üçün çalışmağa davam edəcəyik.

Mənbə: TRT

Ötən dəfə Namibiyadakı qiymətlər barədə məlumat verəndə Afrikanın digər 10 ən varlı ölkəsi barədə informasiya yayacağımızı söz vermişdik.

https://konkret.az/namibiyada-qiymetler-azerbaycanla-ozunuz-muqayise-edin-siyahi/
KONKRET.az bu dəfə Ekvatorial Qvineyadakı qiymətlər barədə araşdırma aparıb. Hazırda qeyd olunacaq tariflər turizm şirkətlərinin 2022-ci il iyulun 15-nə olan məlumatıdır:

Restoran-kafe

Bahalı olmayan restoranda qidalanmaq 26AZN
2 nəfərlik xörək 120AZN
BigMac 30AZN
Ev pivəsi 3.60AZN
Xarici pivə 10AZN
Kapuçino 7AZN

Ərzaq

0.33 içməli su 2.70AZN
1 litr süd 3.80AZN
0.5 kq çörək 6AZN
12 ədəd yumurta 4AZN
1 kq ağ düyü 3.60AZN
1 kq yerli pendir 23AZN
1 kq toyuğun döş əti 7AZN
1 kq mal əti 12AZN
1 kq alma 3.60AZN
1 kq banan 1.80AZN

Ölkədə iki növ yanacaq satılır: dizel və benzin. Benzinin Aİ növləri yoxdur. Dizelin litri 1.37, benzin isə 1.42 manatadır. İşlək valyutaları Mərkəzi Afrika frankıdır.

Qeyd edək ki, bu ölkə ən varlı Afrika ölkələri arasında göstərilir, ancaq minimum əmək haqqı barədə informasiya əldə edə bilmədik.

2022-ci ilin yanvar-noyabr aylarında pərakəndə ticarət şəbəkəsində istehlakçılara 45 milyard 111,0 milyon manatlıq, o cümlədən 25354,3 milyon manatlıq ərzaq məhsulları, içkilər və tütün məmulatları, 19756,7 milyon manatlıq qeyri-ərzaq malları satılıb.

Bu barədə Yenicag.az-a Dövlət Statistika Komitəsindən məlumat verilib.

2021-ci ilin yanvarnoyabr ayları ilə müqayisədə pərakəndə ticarət dövriyyəsi real ifadədə 3,0 faiz, o cümlədən ərzaq məhsulları, içkilər və tütün məmulatları üzrə 2,2 faiz, qeyri-ərzaq malları üzrə 3,8 faiz artıb.

2022-ci ilin yanvar-noyabr aylarında alıcıların pərakəndə ticarət şəbəkəsində aldıqları mallara xərclədiyi vəsaitin 51,7 faizi ərzaq məhsullarının, 4,5 faizi içkilər və tütün məmulatlarının, 14,7 faizi toxuculuq məhsulları, geyim və ayaqqabıların, 5,6 faizi avtomobil benzini və dizel yanacağının, 5,0 faizi elektrik malları və mebellərin, 2,1 faizi əczaçılıq məhsulları və tibbi ləvazimatların, 1,0 faizi kompüterlər, telekommunikasiya avadanlıqları və çap məhsullarının, 15,4 faizi isə digər qeyri-ərzaq mallarının alınmasına sərf olunub.

Dekabr ayında havaların soyuq keçməsi əhalinin təbii qaza olan tələbatını artırıb.

İlin sonuna bir aydan az müddət qalıb, əhalinin qaz sərfinə tətbiq edilən limit qalmaqdadır. Qazın istehlakına tətbiq edilən limit hər il yanvar ayında sıfırlanır.

Qeyd edək ki, 2021-ci il oktyabr ayından Tarif (qiymət) Şurasının qərarına əsasən, əhali istehlakçı qrupu üzrə təbii qazın pərakəndə satışı üçpilləli tarif sistemi ilə həyata keçirilir.

Yəni əhali qrupu üçün təbii qazın illik istehlak həcmi 1200 kubmetrədək olan hissəsi üçün bir kubmetrə görə 12 qəpik, 1200-2500 kubmetrə görə 20 qəpik, 2500 kubmetrdən çox olduqda isə hər kubmetrə görə 25 qəpik ödənilir.

Cari ildə nə qədər abonent ilkin limiti keçib?

Məsələ ilə bağlı Cebhe.info-ya danışan “Azəriqaz” İstehsalat Birliyinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Eldəniz Vəliyev bildirib ki, abonentlərin təxminən yarısı aşağı tariflə qaz alıb:

“On bir ayın nəticəsinə görə, 48 faiz abonent ilk limiti keçməyib. Ötən ilin eyni dövründə isə 44, 8 faiz limiti keçən abonent qeydə alınmışdı”.

Avropa İttifaqı (Aİ) Şurası Ukraynaya silah tədarükünü ödəyən Avropa Sülh Fondunun 2023-cü il üçün büdcəsinin 2 milyard avroya qədər artırılmasını təsdiq edib.

“Report” TASS-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə Aİ Şurasının dərc olunmuş bəyanatında deyilir.

“Aİ ölkələrinin xarici işlər nazirləri Avropa Sülh Fondunun 2023-cü il üçün büdcəsinin 2 milyard avroya qədər artırılması barədə siyasi qərara gəliblər”, - bəyanatda deyilir.

Sənəddə qeyd edilir ki, bununla bağlı yekun qərar 2023-cü ilin əvvəlində təsdiqlənəcək.

Tarixinin ən bahalı iPhone olacağı gözlənilən “iPhone 15 Ultra”nın qiyməti sızdırılıb.
Tribunainfo.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, yeni seriyanın top modeli olacağı gözlənilən “iPhone 15 Ultra” 1199 dollar və ya 1299 dollardan başlayan qiymətə satışa çıxarılacaq.

Beləliklə, telefon indiki “iPhone 14 Pro Max”dan 100-200 dollar baha satılacaq.

İran valyutası olan rialının (1 sıfır çıxıldıqda tümən) dəyər itirməsi xəbəri doğrudur. Hazırda 1 dollar 370500 rial və ya 37050 tümən təşkil edir. Lakin bu rəqəm qara bazarın müəyyən etdiyi məzənnədir.
İran dövləti idxal-ixrac əməliyyatları ilə məşğul olan şirkət və müəssisələrə (xüsusən xammal alanlar) 1 dolları 4270 tümənə və ya 42700 riala satır. Məqsəd xaricdən alınan zəruri ərzaq məhsulları və digər xammalların qiymətini sabit saxlamaq, daxili bazarda həmin alınan xammal hesabına istehsal edilmiş məhsulun satış qiymətinin bahalaşmamasına imkan verməməkdir.
Lakin bu əməliyyatların özü də molla rejiminin əsas qazanc mənbələrindən biridir. Belə ki, mollalar özləri idxal-ixrac şirkətləri ilə əllərindəki rialları (tümən) dəyərindən ucuz qiymətə (rəsmi məzənnə ilə) alaraq, onu xaricdəki hesablarına ötürürlər.
Hələ bir neçə il bundan əvvəl İranda "dollar oyunbazlığı" ilə bağlı qalmaqallar yaşanmışdı. Həmin qalmaqallardan məlum olmuşdu ki, İranda hökumətdə təmsil olunan əksər nazirlərin və dövlətə bağlı bankların hamısı rəsmi məzənnə ilə dollar alaraq, onu ya daxili bazarda tümənə (rial) çevirib, böyük qazanclar əldə edirmişlər. Bütün bunların da hamısı "idxal-ixrac" şirkətlərinin əliylə edilirmiş.
Amma bu heç də o demək deyil ki, İranda bahalaşma yoxdur. Əksinə qonşu ölkədə infliyasiya artıq aylıq 15-20 faiz təşkil etməyə başlayıb. Buna səbəb də əksər sahibkarların rəsmi məzənnə ilə dollar almaq imkanından məhrum olması və məcburiyyətdən baha qiymətə ABŞ valyutası əldə etməsidir. Bu da nəticə etibarı ilə idxal olunan bütün məhsulların bahalaşmasına gətirib çıxarır.
Fikrət Fəraməzoğlu
Teref.az

2023-cü ildə Almaniyanın dövlət büdcəsinin kəsiri ÜDM-in 4,5 %-ni təşkil edəcək ki, bu da öncə təxmin ediləndən iki dəfə çox olacaq.

“Report” xəbər verir ki, bu barədə Almaniya Maliyyə Nazirliyinin hazırladığı sənədə istinadən “Der Spiegel” nəşri məlumat yayıb.

Bildirilib ki, kəsirin artmasına səbəb qaz və elektrik enerjisinin bahalaşmasının qarşısını almaq üçün dövlət tərəfindən əhaliyə və iqtisadiyyata dəstək tədbirləridir. Büdcə kəsirinin 2024-cü ildə 2 %-ə, növbəti iki ildə isə 1,5 %-ə düşəcəyi gözlənilir. “Der Spiegel” yazıb ki, bu, dövlət yardımının məhdud xarakter daşıması və hazırkı planlara görə, 2024-cü ildə başa çatması ilə əlaqədardır.

Eyni zamanda, nəşrin qeyd etdiyi kimi, söhbət federal hökumətin büdcə kəsirindən gedir. “Der Spiegel”ə görə, federal əyalətlərin, bələdiyyələrin və sosial müdafiə fondlarının büdcələri ya balanslaşdırılıb ya da artıqlıdır. Gələn il borcun ÜDM-ə nisbəti 70 %-ə yüksələcək, 2024-cü ildə isə 68,5 %-ə düşəcək. 2025-ci ildə bu rəqəmin 67,5 %, bir ildən sonra isə 67 %-dən bir qədər çox olacağı gözlənilir.

Dünya bazarında "Azeri Light" markalı Azərbaycan neftinin 1 barelinin qiyməti 1,42 ABŞ dolları, yaxud 1,8 % artaraq 79,49 ABŞ dolları təşkil edib.

Bu barədə neft bazarındakı mənbə məlumat verib.

Hərraclarda “Brent” markalı neftin yanvar fyuçersləri 76,10 ABŞ dollarına satılıb.

Azərbaycanın builki dövlət büdcəsində bir barel neftin orta qiyməti 85 ABŞ dollarından götürülüb.

Xatırladaq ki, "Azeri Light" neftinin ən aşağı qiyməti 2020-ci il aprelin 21-də (15,81 ABŞ dolları), maksimal qiyməti isə 2008-ci ilin iyulunda (149,66 ABŞ dolları) qeydə alınıb. Azərbaycanda neft əsasən "Azəri-Çıraq-Günəşli” (AÇG) yataqlar blokunun işlənməsi haqqında müqavilə çərçivəsində hasil edilir. Müqavilədə Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) payı 25 %-dir.