Qarabağ savaşı əlillərinə qarşı özbaşınalıq sosial-iqtisadi , hüquq –ədliyyə - məhkəmə sahəsində daha
qabarıq nəzərə çarpır. Təsəvvür edin, Qarabağ qazisi qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə qərarı
olmadan icra məmurunun rüşvət, tamah dələduzluğu ilə şantaj edilir və qanuni – hüquqi icra sənədi
olmadan pensiyası borc adına məktubla (?) yarıqat edilir , hələ də bu tutulan qazi haqqı geri
ödənilmir. Qarabağ qazisinin xeyrinə çıxarılan qanuni məhkəmə qərarı isə onlarla illərdir icra
olunmur.
Əlillərin sanatoriya – kurort yollayışları ilə təmin olunmasının təşkil edilməsindən isə Qarabağ savaşı
əlillərinə pay düşmür. Sadəcə Qarabağ qazilərinə xidmətdən imtina edilir. İmtinadan məhkəməyə
müraciət edəndə isə iddianın mümkün sayılmasından imtina edilir. Hüquq mühafizə orqanları da
inzibati icraat qaydasında işə baxmaqdan imtina etdiyindən, Ombudsman əlil hüquqlarını qorumağa
müvəkkillikdən imtina etdiyindən, Qarabağ qaziləri hüquqsuz, yardımsız durumdan çıxış yolunu
canlarına qıymaqda görürlər.
İndiyədək Qarabağ əlillərinin sanatoriya – kurort , istirahət hüquqları çox yüksək səviyyədə təşkil
olunub. Hətta Bakı da işində olmaqla, hər rayonun sosial müdafiəsi mərkəzlərinin Qarabağ əlillərinə
zəng edib, istirahət yerlərini təklif etmələri də qazilərin yaddaşındadır. Nə yazıq, indi istirahət,
sanatoriya-kurort müalicəsi elə yaddaşlardan yada düşür. Prezidentin 30.06.2020 -ci il tarixli fərmanı
ilə təsdiq edilmiş Sosial Xidmətlər Agentliyinin (SXA) Nizamnaməsinin 3.1.11 və 3.1.12 maddələri ilə
əlillərin reabilitasiyası , onların sanatoriya-kurort putyovkaları ilə təmin olunmasının TƏŞKİL EDİLMƏSİ
görəvini daşıyan Agentlik Qarabağ əlillərinə xidmətdən imtina edir. İmtinanın səbəbini Nazirlər
Kabinetinin 12.08.2002 tarixli 128 saylı qərarı ilə izah edən SXA-nın Prezident fərmanını, qanunu NK-
nın qərarından aşağıda tutmasının yolverilməzliyi bir yana, yollayışla TƏMİN OLUNMANIN yollayışla
təmin olunmanı TƏŞKİL ETMƏKdən (qərəzlə və ya qərəzsiz) ayıra bilməməsi Qarabağ qazilərini
istirahətsiz, sanatoriya-kurort müalicəsindən mərhum duruma salıb. Yalnız ümumi xəstəliklərdən əlil
olanlara xidmət etməyə səlahiyyətli olduqlarını bildirən sosial xidmətçilər Qarabağ qazilərinə
xidmətin hansı qurumun üzərinə düşdüyünü də açıqlamırlar. Müdafiə Nazirliyi, DİN , digər hərbi – güc
qurumları da səlahiyyətsiz olduqlarını pensiya təminatının 2006-cı ildən ƏƏSMN-ə verilməsi ilə
əsaslandırırlar. Belədə gözlər Nazirlər Kabinetinə, dövlət hakimiyyətinə dikilir. BƏYƏM HÖKUMƏT
BİLMİR Kİ, QARABAĞ QAZİLƏRİNİN SANATORİYA – KURORT MÜALİCƏLƏRİNİN TƏŞKİL EDİLMƏSİ KİMİN
ÜZƏRİNƏ DÜŞÜR? Axı Qarabağ əlilini müalicə , reabilitasiya, istirahət maraqlandırır, dövlətin hansı
qurumunun bu işi etməsi yox? 23.12.2021 tarixli , 405 nömrəli NK qərarı ilə 12.08.2002 tarixli qərara
edilən dəyişiklik də bir ildir icra olunmur.
Qarabağ əlillərinə Prezidentin 26.12.2001 tarixli 613 saylı fərmanı və 29.12.2000 tarixli 597 saylı
sərəncamı ilə ayrılan, lakin verilməsindən imtina edilən toplam 36-40 manatlıq əlavənin verilməsi
birbaşa ƏƏSMN -in səlahiyyətlərinə aid olsa da, hələ də səlahiyyətlərindən yararlanmır. Eləcə də NK-
nın 09.01.2013 tarixli ərzaq payı normasının ikiqat artırılması haqqında qərarının Qarabağ qazilərinin
pensiyalarına əlavə edilməməsinin “səlahiyyətsizliyinin” yaşı 10 il olur. Prezidentin 23.12.2021 tarixli
fərmanı ilə vəzifə maaşına müəyyən edilmiş 20 faizlik əlavənin qazi -şəhid ailələrinin pensiyalarına
əlavə edilməsi də səlahiyyətdən qıraqda qalıb. Eləcə də indi ləğv edilən “Əmək pensiyaları haqqında”
qanunun 29.2 maddəsi kimi, 2019-cu ildə ləğv edilən 19 -cu maddə ilə nəzərdə tutulan 55-110 manat
arası əlavələr də 13 il 3 ay qüvvədə olmasına baxmayaraq Qarabağ qazilərinə verilməyib.
Hökumət nümayəndələri , deputatlar gələn ildən pensiyaların, sosial ödənişlərin artırılacağından
danışmaqdan doymur. Bəs Qarabağ qazilərinə ayrılan, lakin verilməsindən imtina olunan əlavələr
gələn ildən pensiyalarda görünəcək? Qarabağ əlillərinin sanatoriya -kurort, istirahət hüquqlarının
təminatı necə, konkret səlahiyyətli qurum müəyyən ediləcəkmi? Görəsən , hökumət Qarabağ
qazilərindən nə (pislik) görüb ki, onlara xidmətdən imtina edir? Dədəm Qorqudun kitabında dediyi
kimi, qılıncındanmı görüb, süfrəsindənmi?
Məğrur Bədəlsoy
P. S. Əlil – veteran təşkilatlarının 3-5 manat qarşılığında qazilərin hüquqsuzluğuna susmasını bir yana
qoyaq. Fikrimizcə, siyasi partiyalar Qarabağ qazilərinin Prezident fərmanı , NK qərarları , qanunlarla
haqq etdiyi , lakin verilməsindən illərlə imtina edilən pensiyaya əlavələrin təyinatı üzrə verilməsinə
çalışmalıdırlar. Hökumətin qazilərə xidmətdən imtinasına qeyri- hökumət təşkilatları sussa da, siyasi
partiyalar susmalı deyil, fikrimizcə. ..
DİA.AZ-dan: Məsələ ilə bağlı bütün aidiyyatı qurum və təşkilatları dinləməyə hazırıq...
