Avstraliya hökuməti "Meta", "TikTok" və "Google" kimi rəqəmsal platformaları yerli xəbər məzmunu üçün ödəniş etməyə məcbur edəcək yeni tənzimləmə elan edib.

Albanese hökumətinin elan etdiyi xəbər bazarlığı təşviqinə əsasən, rəqəmsal platformalar ya xəbər yayımlayanlara birbaşa pul ödəyəcək, ya da rüsum ödəməli olacaq. Birbaşa ödəniş edən platformalar bu rüsumdan azad ediləcək.

Bu təşviq 2021-ci ildə qüvvəyə minən və rəqəmsal platformaların yerli xəbər yayımçıları ilə danışıqlar aparmasını tələb edən xəbər mediası bazarlıq kodundan yan keçməyə çalışan şirkətlərə qarşı hazırlanıb.

Məsələn, "Meta" 2024-cü ilin mart ayında Avstraliyada xəbər məzmunu üçün ödənişləri dayandıracağını elan edib.

Yeni tənzimləmə illik gəliri 250 milyon Avstraliya dollarından çox olan rəqəmsal platformaları əhatə edəcək.

"Meta", "Google" və "TikTok" kimi nəhəng şirkətlər ya hökumətə müəyyən rüsum ödəyəcək, ya da xəbər nəşriyyatları ilə təkbətək müqavilələr bağlayaraq bu ödənişdən azad olacaqlar.

Hökumətin məqsədi rəqəmsal platformalardan gəlir əldə etmək deyil, bu şirkətləri naşirlərə birbaşa ödəniş etməyə təşviq etməkdir.

Ödəniş platformaların hökumətə ödəməkdənsə, naşirlərlə sövdələşmələri daha sərfəli hesab etdiyi səviyyədə təyin olunacaq.

Qanun qüvvəyə mindikdən sonra ödəniş öhdəliyi 2025-ci il yanvarın 1-dək geriyə şamil ediləcək. Bu tarixdən sonra bağlanmış müqavilələr, göstərilən ödənişlərdən azad olmaq üçün istifadə edilə bilər.

Yeni model rəqəmsal platformaların daha böyük nəşriyyatlarla anlaşaraq kiçik xəbər təşkilatlarını kənarlaşdırma riskini daşıyır. Bu vəziyyətin qarşısını almaq üçün hökumət 2025-ci ildə əlavə bölgü mexanizminin hazırlanması ilə bağlı məsləhətləşmələr aparacaq.

Avstraliyanın Rabitə Naziri Mişel Rouland tənzimləmənin Avstraliya demokratiyası üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən müxtəlif və davamlı xəbər media sektorunu dəstəkləmək məqsədi daşıdığını söyləyib.

Rəqəmsal platformaların Avstraliyaya böyük iqtisadi faydalar verdiyini vurğulayan səlahiyyətlilər, bu platformaların keyfiyyətli jurnalistikanın qorunmasında sosial və iqtisadi məsuliyyətlərinin olduğunu bildiriblər.

Qeyd edək ki, 2021-ci ildə qüvvəyə minən xəbər mediası sövdələşmə kodu rəqəmsal platformalara xəbər yayımçılarına ödəniş etmək imkanı verib və media sektoruna təxminən 200 milyon Avstraliya dolları köçürüb.

Bununla belə, "Meta"nın bu yaxınlarda xəbər məzmununu prioritetləşdirmək qərarı bu prosesin davamlılığı ilə bağlı narahatlıqları artırıb.

Parlamentin sosial media komitəsi oktyabr ayında rəqəmsal platformaların ictimai maraq jurnalistikasını maliyyələşdirmək üçün rəqəmsal platforma vergisi ödəməsini tövsiyə edən bir hesabat dərc edib. Bildirilir ki, yeni tənzimləmə "Meta" kimi platformaların bu məsuliyyətdən yayınmasının qarşısını almaq məqsədi daşıyır.

Mənbə: The Guardian