Ən yeni tarix. Maraqlı faktlar.
18 illik hakimiyyəti dövründə Leonid Brejnev özündən əvvəlki və sonrakı sovet liderlərindən mülayim xarakteri ilə fərqlənib. Əslində, baş katib heç də göründüyü kimi “yumşaq” olmayıb. Sadəcə o, bütün məsələləri, kadr təyinatlarını, məmurların vəzifədən uzaqlaşdırmağı, ona qarşı çıxanları siyasi müstəvidən kənarlaşdırmağı “gülə-gülə” həyata keçirib, tez-tez işlətdiyi “yoldaşlar belə məsləhət görür” ifadəsi ilə mütləq hakimliyini gizlətməyə çalışıb. Bəli, Brejnev heç vaxt əlini stola çırpmadan, səsinin tonunu qaldırmadan bütün məsələləri öz istədiyi kimi öz xeyrinə həll edib.
“Mülayim” baş katibin gülə-gülə həll etdiyi məsələlərdən biri də 1967-ci ildə SSRİ-də ən böyük yeyinti faktı ilə bağlı olub. Hansı ki, söhbət dövlətə vurulan 3 milyon rubl ziyandan gedib...
1967-ci ildə Mərkəzi Komitədə keçirilən müşavirənin sonunda Mərkəzi Komitənin katibi, SSRİ-nin siyasi elitasında kifayət qədər populyar olan mədəniyyət naziri Yekaterina Furtseva Brejnevdən onunla təkbətək görüşmək istədiyini bildirib. Baş katib bu xahişə zarafatla cavab verib:
Yekaterina Alekseyevna, siz məni görüşə dəvət edirsiniz? Etiraz etmirəm.
Beləliklə baş katib Furtsevanı təklikdə qəbul edib. Mədəniyyət naziri baş katibin vaxtını çox almayaraq birbaşa mətləbə keçib:
Leonid İliç, biz Korşilovanı xilas etməliyik. O, siyasi dairəyə yaxın adamdır. Bu həm də sizin qızınız Qalyanın xahişidir.
Sonra Furtseva Korşilova ilə bağlı baş katibə daha ətraflı məlumat verib. Sonda Brejnev məsələyə başını bulayaraq münasibət bildirib:
Yenə Qalya, yenə qaranlıq məsələlər. Mən lazımi göstəriş verərəm, Karşilovanı sərbəst buraxarlar.

Maraqlıdır, baş katibin qızının və mədəniyyət nazirinin diqqət mərkəzində olan Mariya Korşilova kim olub? Furtseva Brejnevdən nə xahiş edib?
Mariya Korşilova 1960-cı illərdə Moskvanın ən zəngin qadınlarından biri olub. 1963-cü ildə Moskvada istifadəyə verilən “Moskva” univermağı isə onu daha da zənginləşdirib.
Qeyd edək ki, “Moskva” univermağı SSRİ-də qərb standartlarına cavab verən ilk ticarət mərkəzi olub. Nikita Xruşovun “biz bütün sahələrdə Amerikanı üstələməliyik” şüarına uyğun olaraq, “Moskva” univermağında mövcud dövrün ən son texnologiyaları tətbiq edilib. 23 min kvadrat metr sahəsi olan 7 mərtəbəli ticarət mərkəzində müştərilərə fərqli xidmətlər göstərilib. Univermaqda radio vasitəsi ilə məhsullar haqqında məlumat verilib, xüsusi televizorlarda hər bir müştəri istədiyi məhsul haqqında görüntülü məlumat alıb, ticarət mərkəzinin bir neçə yerində səhnə podiumlarında geyimlər nümayiş etdirilib. Bütün bu yeniliklər univermağı ən qısa müddətdə populyarlaşdırıb, müştərilərinin sayını artırıb.
“Moskva” univermağı ümumdünya gənclər festivalının iştirakçısı olduğundan ticarət mərkəzinin mal və məhsullarla təminatına xüsusi diqqət yetirilib. Yerli sakinlərlə yanaşı Moskvaya gələn xarici qonaqlar da univermağı ziyarət etmək arzusunda olublar.
Ticarət mərkəzi istifadəyə tam hazır olduqdan sonra Yekaterina Furtsevanın təşəbbüsü ilə yaxın rəfiqələrindən biri olan Mariya Korşilova univermağa direktor təyin edilib. Mariya Korşilova əvvəllər də ticarət sahəsində çalışıb və işgüzar qadın kimi tanınıb. Bununla yanaşı, o, həm də yüksəkçinli məmurların həyat yoldaşları ilə çox yaxın münasibətdə olub, onları defisit geyimlərlə, zinət əşyaları ilə təmin edib.

Korşilova peşəkar ticarətçi olmağı ilə bir neçə ay ərzində “Moskva” univermağını daha da məşhurlaşdırıb. 1960-cı illərdə xaricdə istehsal olunan geyimlər sovet adamları üçün əlçatmaz sayılanda, “Moskva” univermağında zaman-zaman insanların arzuladığı dəbli geyimlər əlçatan olub.
Öz işinin hərtərəfli bilicisi olan Korşilova ilk növbədə birincilərin ailələrini təmin edib, onlara qiymətli hədiyyələr verməkdə də xəsislik etməyib. Mərkəzi Komitədə, Moskva şəhər Partiya Komitəsində, SSRİ Ticarət Nazirliyində Mariya Korşilovanı çoxları tanıyıb. Məhz bu münasibətlər sayəsində Korşilova bir çox “güzəşt və imtiyazlara” sahib olub. SSRİ-yə daxil olan xarici malların bölgüsündə “Moskva” univermağı siyahıda birinci yerdə olub.
Ticarət sahəsində böyük səlahiyyətlərə sahib olan Mariya Korşilova daha böyük qazanc əldə etmək, daha da zənginləşmək üçün yalnız alqı-satqı ilə kifayətlənməyib. Həmin dövrdə kişi və qadın alt paltarları və idman geyimləri paytaxtın mağazalarında qıt olub. Bunu nəzərə alan Korşilova yeni “biznes”ni bu sahəyə istiqamətləndirib.
Korşilova xarici ölkələrdən idman geyimləri və alt paltarların tikilişi üçün istifadə olunan parçaların alınmasına nail olub. Həmin parçalar və xammal satışa çıxarılmayıb. O, biri univermağın zirzəmisində olmaqla gizli 3 tikiş sexi yaradıb. Güzəştli qiymətlə alınan həmin parçalardan bu sexlərdə alt paltarları və idman geyimləri tikilib. Sonrakı araşdırmalardan məlum olub ki, bu “biznes” təxminən 300-350 faiz gəlirlə işləyib. Məsələn, onun satdırdığı 60 rublluq idman geyiminin gizli işçi qüvvələrinin maaşı da daxil olmaqla maya dəyəri 15-20 rubl olub.
Bu minvalla Mariya Korşilova Moskvanın ən varlı qadınlarından birinə çevrilib. Onda olan zinət əşyaları SSRİ-nin ən dəbli qadınlarını təəccübləndirib. Həmin vaxt hələ 30 yaşını təzə keçirmiş Qalina Brejneva Korşilovanın brilyantlarına həsəd aparıb.
Furtseva ilə yaxın dost münasibətində olan Mariya Korşilova ölkə miqyaslı mədəniyyət tədbirlərində istifadə olunan geyimləri, quraşdırılan səhnələrdəki istifadə olunan parçaları, kargüzarlıq ləvazimatlarını, qonaqlara verilən hədiyyələri, suvenirləri və s. univermağın malları ilə təmin edib. O, bu əməliyyatlarda dövlət büdcəsindən on minlərlə rubl vəsaiti dəfələrlə öz şəxsi xəzinəsinə köçürüb. Sözsüz ki, Korşilova belə əməliyyatlar zamanı zəngin həyat tərzini sevən Furtsevanı da razı salıb.
Mariya Korşilovanın yaşam tərzi, qanunsuz əməlləri, gizli sex fəaliyyəti zaman-zaman şübhələr yaradıb. Brejnev hakimiyyətə gəldikdən sonra onun haqqında Mərkəzi Komitəyə anonim məktublar göndərilib. Həmçinin Qalina Brejneva da müəyyən dairələrdə Korşilovanın zənginliyindən tez-tez söhbət açıb. Nəhayət, 1967-ci ildə, Yuri Andropov DTK sədri təyin edildiyi il Mariya Korşilovanın fəaliyyətini araşdırmağa başlayıblar.

DTK-nın apardığı işdə 128 nəfər istintaqa cəlb olunub. Onlardan 42 nəfəri müxtəlif müddətlərə azadlıqdan məhrumetmə cəzasına məhkum ediliblər. 2 nəfərə isə ölüm cəzası verilib.
İstintaqın yekunlarına görə Mariya Korşilovanı da ən ağır cəza gözləyib. Bu işdə ona Furtseva kömək edib. O, Korsilovada olan çox qiymətli brilyant daşı Qalina Brejnevaya hədiyyə edib. Daha sonra isə Brejnevlə görüşərək Mariya Karsilovanın uzun illər sovet ticarətindəki xidmətlərini və qızının istəyini nəzərə almasını xahiş edib.
Brejnev Mariya Korşilovanın 5 il ərzində dövlətə vurduğu 3 milyon rubla göz yumub. Korşilova istintaqın sonrakı gedişində sadəcə şahid qismində iştirak edib. “Mərhəmətli” Brejnevin bu “insaflı” addımını anlamaq çətin deyil. Çünki onun qızına hədiyyə edilən brilyant daşın qiyməti də elə təxminən dövlətə vurulan ziyanın məbləğində olub.
İlham Cəmiloğlu.
Teref.az