Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Azərbaycana rəsmi səfərindən qayıdan zaman jurnalistlərə açıqlamasında bildirib ki, Ermənistan Zəngəzur yolunun açılmasına razılıq verməsə, yol İran üzərindən keçəcək və İran bu məsələdə maraqlıdır.

Bu açıqlamadan bir qədər əvvəl verdiyi müsahibələrində isə Ərdoğan dəfələrlə Ermənistanı Zəngəzur dəhlizini açmağa səsləmişdi. Görünür, müsbət cavab almadığının nəticəsidir ki, Türkiyə Prezidenti sonda dəhlizin İrandan keçməsi məsələsini gündəmə gətirib.

Artıq 3 ildir ki, Zəngəzur dəhlizinin açılması məsələsi gündəmdədir. 2020-ci ilin noyabrın 10-da Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya arasında əldə edilən üçtərəfli razılaşmaya əsasən İrəvan Zəngəzur dəhlizini də açmalı idi. Həmin dəhlizə nəzarəti isə Rusiya sərhədçiləri həyata keçirməli idi.

Lakin İrəvan dəfələrlə bildirib ki, dəhlizə nəzarəti yalnız özü həyata keçirməkdə maraqlıdır.Digər tərəfdən, İran Zəngəzur dəhlizini özü üçün “qırmızı xətt” elan edərək, onun açılmasına qarşı çıxdığını bəyan edib.

Görəsən, dəhlizin İrandan keçməsi nə dərəcədə realdır?

Bizim.Media-ya açıqlamasında konfliktoloq Üzeyir Şəfiyev alternativ variant olaraq İran yolunun da reallaşa biləcəyini istisna etməyib:

“44 günlük müharibədən dərhal sonra Ermənistan üzərinə bir sıra öhdəliklər götürdü. Həmin öhdəliklərdən biri də Zəngəzur dəhlizinin açılması idi. Amma sonradan İrəvan həmin yola dəhliz statusu verməkdən çəkindi.

hlizi dalana dirənən kimi, İran Bakıya Araz çayı üzərindən alternativ təklif verdi.Digər tərəfdən, müxtəlif dövlətlər, ABŞ, Avropa Birliyi, Rusiya dəhlizlə bağlı öz maraqlarını diqtə etməyə çalışdı. Amma burada əsas dirəniş nöqtəsi İran oldu. İran birmənalı şəkildə bu dəhlizə qarşı çıxaraq, onu özü üçün “qırmızı xətt” elan etdi. Onun nəticəsidir ki, Zəngəzur də
Bu istiqamətdə müəyyən hərəkətlənmələr də oldu. Belə olan halda Ərdoğanın İran yolu variantının reallaşması fonunda prosesdən daha çox qazanan məhz Tehranın özü olacaq. Hesab edirəm ki, İran yolu variantı alternativ variant kimi reallaşa bilər.

İranı neytrallaşdırmaq, Zəngəzur dəhlizi məsələsində İranın dirənişinin qarşısını almaq üçün alternativ variant kimi həmin layihənin gerçəkləşməsi mühüm addım olardı”.

Ekspert qeyd edir ki, Ərdoğanın həmin təklifi Ermənistana mesajdır və ona Zəngəzur dəhlizini qəbul etdirmək məqsədi güdür:

Zəngəzur dəhlizi açılmasa, ən çox itirən İrəvan olacaq. O yenə də təcrid vəziyyətində qalacaq. Bu baxımdan İrəvan çalışmalıdır ki, Zəngəzur dəhlizi açılsın. Ərdoğanın İran yolu açıqlaması həm də İrəvanı ayıltmağa, başa salmağa hesablanmış addımdır.

Bununla Ərdoğan İrəvana bildirir ki, yolu İran üzərindən keçirməklə Zəngəzur dəhlizi olmadan da keçinə bilərik. Ərdoğan bu açıqlaması ilə İrəvana mesaj verdi ki, Zəngəzur dəhlizi Ermənistan üçün həyatı əhəmiyyət kəsb edən bir yoldur və ondan imtina ermənilərə xeyir verməyəcək”.