Mitanni krallığından Mısır'a giden Nefertiti, firavun Akheneton'la evlenerek kraliçe olmuştur.
, Hz.Yusuf bu dönemde (m.ö. 1500) yaşamıştır. Mısır dilindeki ismi Yuzarsif'tir. Hz. Yusuf 3. Amenhotep zamanında saraya köle olarak gelmiş, 4. Amenhotep zamanında Kralın başdanışmanı ve Mısır Azizi olmuştur. 4. Amenhotep Hz. Yusuf'a tabi olup bir tek Allah'a iman etmiş ve Akhenaton ismini almıştır. Akhenaton bir tek Allah'a iman eden demektir. Nefertiti de Allah'a iman edenler arasındadır.
Eski devirlerden günümüze dek devletler arası evlilikler önemli bir yer tutmuştur. Bunlardan biri de hiç şüphesiz Mitanni Krallı ile Mısır Krallığı arasında yapılan siyasi evliliklerdir. Husumetli olan devletler, evlilik birliği ile ilişkilerini düzeltme yoluna giderken kimi zaman da iyi olan ilişkileri aile bağlarıyla daha da güçlendirmek amaçlanmıştır.
Mitanni krallığı ile Mısır krallığı arasında gelişen ikili ilişkilerde evliliklerin önemli rolü vardır. İki imparatorluğun yakınlaşmasına sebep olan evliliklerden en önemlilerinden biri de Mitanni prensesi Nefertari ile Nefertiti, yaşadıkları döneme büyük izler bırakmışlardır.
Nefertari, antik Mısır devrinde ‘kutsal yönetici’ unvanına sahip olan tek kadındır.
Prenses Nefertiti, Akhenaton ya da IV.Amenhotep olarak bilinen tek tanrılı inanca sahip firavunun eşidir.
Nefertiti yardımseverliği, zekası, bilgeliği ve güzelliğiyle tarihteki yerini almıştır.
ABD’nin New York şehrinde yaşayan akademisyen ve tarihçi Joshua J. Mark’ın araştırmaları da bu konudaki araştırmalara ışık tutuyor.
Mitanni Hanedanlığı, MÖ 1475-1275 yılları arasında Kuzey Fırat-Dicle bölgesinde hâkimiyetini sürdürmüştür. Mitanni kralları Hint-İranlıyken, o zamanlar Hint-İran dil ailesine mensup olmayan ve yerel halkın konuştuğu dili kullanmışlardır. Bu dilin adı Hurricedir ve bu yüzden bu topraklar, kimi eski kaynaklarda "Hurriler veya Hurri Ülkesi" olarak geçmektedir. Tarihçi Leick "Mitanni'nin nüfusu ağırlıklı olarak Hurri asıllıydı. Ancak yönetici elitler, kendilerini Mariannu olarak adlandıran ve Indar, Uruwana ve Devalar gibi Vedizmden geçen isimlere sahip tanrılara tapmış Hint-Avrupa savaşçılarıydı. Bu elitler, çocuklarının isimlerinden de anlaşıldığı gibi yerel halkla evlenmişlerdir" diye yazmıştır. Mitanni'nin başkenti Fırat Nehri'nin bir kolu olan Habur Çayı bölgesinde bulunan Wassukanni'dir.
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi sınırları içerisinde bulunan Duhok şehrinde Mitanni dönemine ait 3800 yıllık antik kent bulundu. Duhok Tarihi Eserleri Müdürlüğü sorumlusu Dr. Hasan Ahmed düzenlediği basın toplantısında, “Ortaya çıkarılan tarihi kent dünyada Mitanni dönemine ait bulunan en büyük tarihi kent olarak kabul ediliyor. Dünyanın tarihi kentin nerede ortaya çıkarıldığını bilmesi gerekiyor. Mitanni dönemine ait Zaxiko kentinin ortaya çıkarılması ile Kürdistan medeniyeti tekrar gündeme geliyor” dedi.
Mitanni Krallığı, tarihi kaynaklarda (Asurlular Hanigalbat, Mısırlılar Naharin ve Metani olarak adlandırmaktadır) bugünkü Güney Kürdistanda Suriye'nin aşağısına uzanan ve Türkiye'yi de kapsayan, büyük bir alan olarak kabul edilmektedir. Bugün Mitanni halkının kendisine dair çok az sayıda kaynak olsa da Mitanni kralları ile Asur ve Mısır kralları arasında gerçekleşen yazışmalar o döneme ışık tutmaktadır. Dünyanın en eski at eğitimi kitabı, MÖ 1500-1240 yılları arasında gelişmiş refah bir devletin mevcudiyetini kanıtlar niteliktedir. MÖ 1350 yılında Mitanni Krallığı, Mısır, Hatti Krallığı, Babil ve Asur’la birlikte en güçlü devletleri arasında yerini almıştır.
NEFERTİTİ’NİN HAYATI
Nefertiti'nin hayatıyla ilgili Prof. Dr. Nazan Apaydın Demir, Nefertiti kitabında, Nefertiti'nin hayatıyla ilgili önemli bilgiler vermektedir. Adını güzelliği ve bilgeliğinden alan Nefertiti, M.Ö. 1370 – 1330 arasında yaşamıştır. Eski Mısır tarihine ait tüm kitaplar, Nefertiti’nin dillere destan güzelliğinden ve bilgeliğinden bahseder. İsmini güzellikten, “güzel olan”dan ya da “güzelden gelen” anlamlarından alıyor. Kimi kaynaklarda Nefertiti’nin asıl adının Tadukhepa olduğu, güzelliğinden dolayı Nefertiti ismiyle anıldığı belirtiliyor.
Kraliçe Nefertiti’nin nereden geldiği ve kökeni konusunda birçok rivayet olsa da Mezopotamya ile Kafkaslar arasında bulunan Mitanni’den geldiği ağırlık kazanmaktadır.
Mısır firavunlarının dost ya da çatışmalı oldukları ülkelerle ikili ilişkilerini dostane bir zeminde sürdürebilmek için o devlet prensesleriyle evlenme alışkanlığı edindikleri biliniyor. Mısır firavunlarının, prensesleriyle evlendiği Mezopotamya ile Kafkaslar arasında bulunan Mitanni devleti de bu dost ülkelerden biriydi. Mitanni Kralının Tadupika adında güzel ve şifa ilmini bilen bir kızı vardı; elleri şifa dağıtan “farklı” bir kız.
Akhenaton’un babası firavun III. Amonhotep hastaydı. Mitanni Kralı da Amonhotep’i tedavi etmesi için güzel kızı Tadupika’yı Mısır’a gönderdi. Tadupika, firavunu tüm dertlerinden kurtarması için tanrıça İştar heykelciğini de yanına alarak henüz 15 yaşında iken Mısır’a gitmiştir. Mısır dilinde “güzel geldi” anlamına gelen Nefertiti diye anıldı ve tarihe de bu isimle geçti. Kesin olan tek şey onun Akhenaton ile evlendiği ve firavunun üzerinde büyük bir etkiye sahip olduğudur. Hatta rivayete göre Akhenaton’dan sonra Mısır’da hüküm sürmüştür. Genç yaşlarda evlendirilen bu çift, güneşin simgelediği ve tüm insanların eşit yaşama haklarına sahip olduğu tek tanrılı bir dinin temellerini atmışlardır.
Nefertiti, yaşadığı dönemin en güçlü kadınlarından biriydi ve kocası Akhenaton ile aynı seviyede bulunuyordu. Firavunun uygulaması gereken cezalar ile yapması gereken devlet işlerini yapma yetkisi de bulunuyordu. Bu durumdan halk ve din adamları memnun olmasa da firavunun emri kesindi.
Mısır’da ortaya çıkan bir salgın hastalık nedeniyle ölümler yaşanır. Öyle ki salgın hastalık Akhenaton’un yaşadığı saraya kadar gelir. Akheneton salgın hastalığa yakalanarak ölür ve yerine eşi Nefertiti tahta geçerek Mısır’ı yönettiği bildirilmektedir.
30.07.2024
İlham Baraç