Hüseynbala Səlimov: “Qərb diplomatları və siyasətçilərinin standartlarına görə, tərəflər görüşüb hansısa problemləri müzakirə ediblərsə, bu, artıq nəticədir”

“Prinsipcə, hər bir hadisə, hər NATO sammiti qlobal əhəmiyyətli hadisəyə çevrilmir. Baxmayaraq ki, qlobal təhlükəsizlik baxımından Şimali Atlantika Alyansı demək olar ki, bu qəbildən yeganə hərbi-siyasi aktordur. Əksər hallarda biz NATO sammitləri haqqında Blokun hər bir təşəbbüsünə ağrılı reaksiya verən Kreml siyasətçilərinin bəyanatlarından öyrənirik. Bu dəfə belə oldu: İrəvan və Bakının bu sammitə dəvətinə diqqət yetirən rus siyasətçiləri bunu “yaxın müttəfiqlərini Rusiyadan ayırmaq cəhdi” adlandırdılar. Ona görə də İrəvan sammitdə iştirak edəcəyini dərhal qeyd etsə də, Azərbaycanın rəsmi mənbələri uzun müddət susdular - yalnız son gün məlum oldu ki, xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov da sammitə qatılmaq üçün Vaşinqtona gedəcək və sammitdə eyni zamanda, dövlət katibi Antoni Blinkenin vasitəçiliyi ilə erməni həmkarı ilə görüş keçirəcək. Baxmayaraq ki, Bakının vasitəçilərin iştirakı olmadan ikitərəfli formatda danışıqlara üstünlük verdiyi dəfələrlə bəyan edilib”. Bu sözləri analitik Hüseynbala Səlimov Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirlərinin Vaşinqtonda NATO sammitinə qatılması və görüşü, ümumilikdə sammitlə bağlı “Zerkalo.az”da yazdığı məqalədə qeyd edib.

Siyasi icmalçı bir məsələnin əvvəldən məlum olduğunu qeyd edib: “Bilinirdi ki, Vaşinqton sammiti zamanı konkret yekun sənədin imzalanması çətindir. Demək lazımdır ki, Qərb diplomatları və siyasətçiləri özləri buna can atmırlar - onların standartlarına görə, tərəflər görüşüb hansısa problemləri müzakirə ediblərsə, bu, artıq nəticədir. Yəqin buna görədir ki, Qərb dövlətlərinin himayəsi altında, bəzən isə pərdəsi altında olan beynəlxalq münaqişələr onilliklər ərzində həllini tapmır. O zaman ABŞ və onun müttəfiqləri Cənubi Qafqazda hansı məqsədlər güdürlər? Vaşinqton hesab edir ki, Qafqaza sülh gələrsə, bu, avtomatik olaraq bu ölkələrin, xüsusən də Ermənistanın Rusiya təsirindən asılılığının azalmasına gətirib çıxaracaq. Məhz buna görə də analitiklərin böyük əksəriyyəti Qərb ölkələrinin diplomatik səylərini diqqətdən kənarda qoymur və bu səbəbdən Vaşinqton sammitini Cənubi Qafqaz prizmasından nəzərdən keçirməyə çalışırlar. Amma nəinki Bakı və İrəvan, hətta Aİ - Gürcüstan, NATO - Gürcüstan məsələsində də vəziyyət çox ağır olaraq qalır. Avropanın geosiyasi və geoiqtisadi vahidləri artıq Tbilisi ilə inteqrasiya proseslərini dondurur, baxmayaraq ki, sonuncu Cənubi Qafqaza açılan əsas qapı olaraq qalır”.

“Ermənistana gəlincə, burada vəziyyət çox ağırdır. Bu yaxınlarda Amerika sosioloji xidmətləri bu ölkədə çox maraqlı sorğular keçirib. Respondentlərin yalnız on yeddi faizi hesab edir ki, onların ölkəsi KTMT-də qalmalıdır. Hər kəs başa düşsə də, Rusiya ilə münasibətlərə real şəkildə yenidən baxmaq üçün Ermənistan Azərbaycan və Türkiyə ilə tamamilə yeni münasibətlər qurmalıdır. Bəs ermənilər bunu istəyirlərmi? Sorğular göstərib ki, Baş nazir Nikol Paşinyanın mövcud konstitusiyaya dəyişiklik etmək səylərini cəmi üç faiz dəstəkləyir. Belə çıxır ki, erməni əhalisi əslində müharibə istəmir, həm də erməni ideoloji narkotikindən ayrılmaq niyyətində deyil”, - deyə Səlimov qeyd edib.

Analitik vurğulayıb ki, sammitdə Ukrayna problemi də diqqətdən yayınmadı: “Hamı NATO sammitinin bu həqiqətən çətin istiqamətdə nə edəcəyini diqqətlə izləyirdi. Sammit ərəfəsində əslində daha dəhşətli hadisə baş verdi: Rusiya ordusu Kiyevdəki uşaq xəstəxanasını raket atəşinə tutdu. Ona görə də onlar sülhdən danışanda dərhal sual yaranır: Rusiya Prezidenti Vladimir Putin sülh istəyirmi? Bu yaxınlara qədər Ukraynanın Aİ və NATO-ya inteqrasiya proseslərinin qarşısını alan Macarıstanın Baş naziri Viktor Orbanın diplomatik səylərində hər hansı məna varmı? Qərbin siyasi müşahidəçiləri də eyni şeyi deyirlər: Qərbin özü sülh istəyir? Demək lazımdır ki, Varşava Blokunun dağılmasından sonra NATO-nun real geosiyasi missiyası yox idi. İndi onu tapıblar – əsl düşmən var, o, İran da deyil, Bin Laden də deyil, güclü, iddialı nüvə dövlətidir. Ona görə də sammitdə bütün günü Ukrayna problemini müzakirə etdilər və Kiyevə qırx milyard dollar həcmində hərbi yardım vəd etdilər. Proses əslində burada bitdi”.
Müəllif: Turan Abdulla
ayna.az