1950’li yıllarda Amerikalı mühendisler gelmiş Türkiye’ye. "Minik ABD" olacağız diye ilk heveslendiğimiz günler…
Bir kısım bayındır çalışmalarına rehberlik ediyorlarmış. O zamanlarda bizde yol güzergahını belirleyecek alet yok, eleman yok. Nafia mühendisleri eşeği yokuşa sürüyorlar, arkasından elemanlar şeritmetre çekiyor ve eşeğin ayak izlerine kazık çakıp doğrultu belirliyorlarmış .
Bunu gören Amerikalı mühendis, pratiği kavrayamamış ve sormuş:
-Ne yapıyorlar bu şekilde?
– Rampada yolun güzergahını belirliyorlar.
– Nasıl yani, anlayamadım?
– Eşek % 7 eğimin üzerine çıkmaz, ikimiz de eşeğin izinde kazık çakıp rampada yol güzergahı belirliyoruz, demişler.
Amerikalı katılarak gülmeye başlamış. Yatışınca da sormuş:
– Peki, eşek bulamayınca ne yapıyorsunuz?
Yetkili yanıt vermiş:
– ABD’dan mühendis getirtiyoruz ?
Eşek iyi bir kılavuzdur: Gittiği bir yolu asla unutmaz ve o yoldan şaşmaz. Bundan dolayı deve yada katır kervanlarının önüne daha önce bu yoldan gitmiş bir eşeği kılavuz olarak koyarlarmış… (TUNÇER ŞEN)
BU DA, KONUYLA İLGİLİ BAŞKA BİR YAZI..
Çevremde hikayeye merakı olanlar bir araya gelsin "roman tahlili" yapalım istedik.. İşin başında herkes aynı romanı okuyacaktı. Sonra o romanı birlikte inceleyecektik. Ama grubumuza dahil olanlar romanları okumadılar. Ben gönüllü oldum ve "Ben okuyup tahlil edeyim siz dinleyin," dedim. "O zaman tamam," dediler. Bu halim bana "mayın eşekleri"ni hatırlattı..
Mayın eşeklerini bilir misiniz? Bir arazide mayın olup olmadığından emin değilseniz bir eşeği salıyorsunuz araziye, mayına denk gelirse önce eşek ölüyor. Yok denk gelmezse onun gittiği yoldan siz de gidiyorsunuz. Ben de roman tahlil ekibimizin "mayın eşeği" oldum. Onların okumaya üşendiği metinleri okudum. Onlar da beni dinleyerek peşimden geldiler.. Bu durumu onlara anlatınca bir tanesi bile, "Aman estağfurullah," demedi.. (MUSTAFA ÇİFTÇİ, "Kalfa Uykusu", İletişim Yayınları, 2021)
EKTEKİ FOTOĞRAF İLE İLGİLİ BİR NOT:
Mayın eşeği tabirini mutlaka duymuşsunuzdur. İkinci Dünya Savaşı sırasında sırtında bir eşeği taşıyan Polonya Ulusal Ordusu askerine ait olduğu iddiasıyla paylaşılan görsele de sosyal medyada rastlamış olmanız olası.
Sosyal medyadaki paylaşımların genelinde sırtında bir eşeği taşıyan askerin görüntülendiği fotoğraf karesinin hikâyesinin, eşeğin mayınlı arazide serbestçe gezinmesinin mayınların patlamasına yol açacağı için alınan önleme dayandığının aktarıldığı görülüyor..
Ancak, fotoğrafın hikâyesi iddia edildiği gibi değil. Her ne kadar fotoğrafın 2. Dünya Savaşı yıllarında çekildiği iddia edilmiş olsa da, bahse konu fotoğraf iddia edilen tarihten 13 yıl sonra, 1958 yılında Cezayir’de çekilmiş.. Ve fotoğraftaki askerin eşeği sırtında taşımasının amacı, mayın tarlasında eşeğin rastgele gezinerek mayınları patlatmasına engel olmak değil, açlıktan zayıf düşen eşeği kurtarmak.
Not Defterimden
TEREF