Avdeyevkanın itirilməsində kim günahkardır və Ukraynanı bundan sonra nə gözləyə bilər?

Rus işğalçıları Avdeyevkadakı “Muzey” mövqeyində (Zenitdə) əsir götürülmüş altı ukraynalı əsgəri güllələyiblər. Bu barədə Ukraynanın “DeepState” monitorinq layihəsi məlumat yayıb.

Həmin məlumata görə, uzun müddət bu mövqeyi tərk etmək qərarı verilməyib - fevralın 13-dək sursat və su ehtiyatı tükənməyə başlayıb: “O zaman bir neçə əsgərin yaralandığı mövqeyi azad etmək üçün uğursuz cəhd olub”.

Bildiyiniz kimi, ABŞ Prezidenti Co Bayden Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski ilə telefon danışığı zamanı Konqresi fəaliyyətsizlikdə ittiham edib. Onun sözlərinə görə, məhz bu, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Avdeyevkadan çıxarılmasına səbəb olub. Ağ Ev rəhbəri vurğulayıb ki, Konqresin hərəkətsizliyi rus qoşunlarının cəbhədə ilk nəzərəçarpacaq uğurlarına səbəb olub.

Konqresin hərəkətsizliyi səbəbindən tədarük azalıb və bu səbəbdən ukraynalı əsgərlər döyüş sursatlarını rasionla təmin etmək məcburiyyətində qalıblar. Sonra Ukrayna ordusu Avdeyevkadan geri çəkilməyə məcbur olub.

Ancaq bu, həqiqətin yalnız bir hissəsidir. Təbii ki, baş verənlərə görə günahın çoxu şəxsən Ukrayna Prezidenti Zelenskinin üzərinə düşür.

Qlobal olandan başlayaq. İstənilən ölkənin siyasi rəhbərliyinin vəzifəsi əvvəlcədən daha güclü olan düşmənlə müharibənin qarşısını almaqdır. Nə desək də, Rusiya işğalının Ukraynaya genişmiqyaslı müdaxiləsi Pyotr Poroşenkonun deyil, Volodimir Zelenskinin prezidentliyi dövründə baş verib.

Rusiya lideri Vladimir Putin bu yaxınlarda Pavel Zarubinə müsahibəsində deyib: “Təəssüf edə biləcəyimiz yeganə şey odur ki, biz layiqli insanlarla iş apardığımıza inanaraq, aktiv fəaliyyətimizə əvvəllər başlamamışıq”.

Əslində, bu, Ukraynanın Rusiya Federasiyası ilə böyük müharibəyə daha yaxşı hazırlaşması üçün o vaxtkı Almaniya kansleri Angela Merkelin fəal dəstəyi ilə Pyotr Poroşenkonun vaxt udmasının etirafı idi. Ukraynada baş verənlər, onun rəhbərliyində özünü siyasi təcrübəsi olmayan, lakin çox açıq prioritetləri olan bir adam gəldikdən sonra, Putin bunu görərək hərəkətə başladı.

Yada salmaq kifayətdir ki, 2022-ci ilin fevralında, Rusiyanın genişmiqyaslı işğalına başlamazdan bir müddət əvvəl, “RBC-Ukrayna”ya verdiyi müsahibədə Zelenski Ukrayna ordusunun sayını artıra bilməyəcəyini, çünki o zaman infrastruktur layihələrindən imtina etməli olacağını demişdi. Nəticədə Ukrayna Rusiyanın tammiqyaslı işğalı ilə silah və hərbi texnika baxımından son dərəcə aztəminatlı, müdafiə strukturlarının tikintisinin getmədiyi bir şəraitdə üzləşdi. Bütün bunlar Ukraynaya çoxlu sayda hərbçinin həyatı və ərazi itkisi bahasına başa gəldi və bu, şübhəsiz ki, Amerika tərəfinin günahı deyil.

O, Ukraynanın digər müttəfiqləri kimi, Rusiya ilə böyük müharibənin qaçılmazlığı barədə yüksək səslə xəbərdarlıq etmişdi. Lakin Zelenski və bütün ətrafı daha sonra bir sıra bəyanatlar verdilər ki, narahat olmağa əsas yoxdur, rus qoşunlarının işğalı olmayacaq və xarici qüvvələrin qorxu salmasına ehtiyac yoxdur. Hər kəsin yadındadır ki, bütün bunlardan nə çıxdı...

Bu iki il ərzində Ukrayna Müdafiə Nazirliyindəki korrupsiyanın şok miqyası da hər kəsin yadındadır. Lakin sonradan sübuta yetirilən bu faktları təkzib edən Ukraynanın keçmiş müdafiə naziri Reznikov heç vaxt məsuliyyətə cəlb olunmayıb. Üstəlik, Ali Radada onu alqışlarla qarşılayıblar. Bunda da ABŞ və Ukraynanın digər müttəfiqlərinin günahı yoxdur.

Avdeyevkaya da toxunacağam. Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin keçmiş Baş komandanı Valeri Zalujnı şəhərdən geri çəkilmək istəyirdi, lakin Zelenski bunun əleyhinə olub və şəxsən ora gəlib. Bu barədə “Bild” yazıb. Ukrayna Prezidenti Avdeyevkadan selfi çəkdirməyə üstünlük verib.

Onun şəkil çəkdirdiyi yerdə indi Rusiya bayrağı dalğalanır. Ukrayna tərəfi Avdeyevkadan "qazan"a düşmək təhlükəsi olmadan tədricən geri çəkilmək üçün çox qiymətli vaxt itirdi.

Nəticədə şəhər tərk edilməli oldular. Lakin ağır itkilərlə. Yaralılar tərk edildi və ruslar tərəfindən güllələndi. Bəli, indi Zelenski və onun ətrafı, eləcə də Ukrayna Prezident Administrasiyası adından yazan hərbi ekspertlər, jurnalistlər və blogerlər hadisəyə qəhrəmanlıq xarakteri verməyə çalışırlar, amma arxivlər yanmır və onları oxuduqdan sonra hər şeyi xatırlaya bilərsiniz.

Bəli, Zelenski hər zaman öz reytinqinə həddən artıq önəm verib, hərbçilərin arqumentlərini başa düşmədən və hətta başa düşmək istəyi olmadan sırf siyasi qərarlar qəbul edib. Məhz bu səbəblərə görə, əsas rolu “Xalqın qulluqçusu” partiyasından olan Ali Radanın deputatı Maryana Bezuqlayanın oynadığı, uzun və çirkin nüfuzdan salma kampaniyasından sonra Zalujnı işdən çıxarıldı. Üstəlik, bir çox müavinləri ilə yanaşı - rus işğalçıları üzərində qələbə təcrübəsi olan hərbi generallar da daxil olmaqla.

Bu, Zelenskiyə reytinq uğrunda mübarizədə kömək etdimi? Yox! Ukraynalılar ən çox Valeri Zalujnıya güvənirlər. Bunu fevralın 15-də Kiyev Beynəlxalq Sosiologiya İnstitutunun (KIIS) dərc etdiyi sorğunun nəticələri sübut edir. Belə ki, respondentlərin 94%-i Zalujnıya güvəndiyini, 5%-i inanmadığını bildirib (ötən ilin dekabrında bu rəqəmlər 92% və 5%) olub.

Reytinqdə ikinci yerdə Müdafiə Nazirliyinin Baş Kəşfiyyat İdarəsinin rəisi Kirill Budanovdur. Ukraynalıların 66%-i ona güvənir, 19%-i ona güvənmir (dekabrda - 60% və 20%).

Siyahıda yalnız üçüncü yeri Zelenski tutur. Ukraynalıların 64%-i Ukrayna Prezidentinə inanır, 35%-i ona inanmır (dekabrda – 77% və 22%). Beləliklə, Zelenskiyə inam səviyyəsi 13 faiz azalıb.

Bu arada ABŞ Prezidenti Co Bayden Konqress Kiyevə yeni yardımın ayrılmasını təsdiq edənə qədər, Avdeyevkadan sonra Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin daha da geri çəkilməsi və Ukraynanın digər şəhərlərinin itirilməsi təhlükəsi barədə xəbərdarlıq edib. Bu barədə amerikalı lider jurnalistlərə açıqlamasında deyib. Bəli, ABŞ-ın köməyinin olmaması Ukrayna ordusunun məğlubiyyətlərinin çox mühüm səbəbidir. Amma tək o deyil, sonda ABŞ rəhbərliyi Ukraynanın deyil, Amerikanın vətəndaşları qarşısında cavabdehdir.

Bəli, dünya fövqəldövləti statusu ABŞ-ın müttəfiqlərinə yardımını nəzərdə tutur. Amma Ukrayna da Rusiya ilə müharibəyə daha diqqətlə hazırlaşmalı idi. O, daha effektiv hərbi-sənaye kompleksi yarada bilərdi. Müharibə zamanı Ukraynada korrupsiya olmamalıdır, amma var. Ukrayna rəhbərliyi tərəfindən siyasi arena ilə teatr səhnəsinin iki fərqli şey olduğunu başa düşməməsi faktı da mövcuddur.

Odur ki, Münhen Təhlükəsizlik Konfransı zamanı Ukrayna Prezidentinin ifasında “zarafat” səslənib. Aparıcı Zelenskiyə sual verib: “İndi ABŞ-da Ukraynaya yardım haqda qanunların qəbuluna mane olan respublikaçılara nəsə demək istərdinizmi?”.

Və Zelenski zarafata üstünlük verib: “Bizi televiziyada göstərirlər? Onda mən heç nə deməyəcəyəm”.

Tamamilə açıq-aydın görünür ki, bu, onun Ukrayna idiomatik ifadələrindən istifadə edərək tərcümə olunmayan söz oyununa keçmək istəmədiyinə işarə idi. Belə zarafat “95-ci Kvartalın” çıxışları zamanı yaxşı gedə bilərdi. Amma ABŞ-ın hərbi və maliyyə yardımından kritik asılı olan bir ölkənin rəhbərinin ağzından çıxması məqsədəuyğun deyil. İndi isə təsəvvür edək ki, ABŞ Prezidenti Donald Tramp olur...

Müəllif: Əkbər Həsənov
ayna.az