 |
|
|
Bir neçə həftə əvvəl Kurqanda itkin düşən rusiyalı aktrisa İrina Qolubniçenko ölü tapılıb.
Publika.az xəbər verir ki, bu, Rusiyanın "Lisa Alert" axtarış-xilasetmə qrupunun oriyentasiyasından məlum olub.
Aktrisanın 82 yaşı var idi. O, 23 sentyabr 2022-ci il axşam saatlarında evdən çıxıb və geri qayıtmayıb. Sənətçinin ölümünün təfərrüatları açıqlanmır.
Qolubniçenko 1989-cu ildən Kurqan Dram Teatrında işləyir.
İranda Məhsa Əmininin ölümü ilə başlayan aksiya həftələrdir davam edir.
Teref.az bu barədə “Azad İran”a istinadən xəbər verir.
Yayılan kadrlarda gənc iranlı qızların İslam Respublikasının banisi ayətullah Xomeyninin şəklini cıraraq yola atmaları əks olunub.
Guya qadın qəbirlərin yerini «təhqir edib».
Altmış yaşlı Sankt-Peterburq sakini İrina Sıbanevanı rusiyalı diktator Vladimir Putinin valideynlərinin məzarına «məktub» yazdığına görə ev dustağı ediblər.
Bu barədə Rusiyanın «Meduza» nəşri xəbər verib («UNİAN»).
Qadın ismarışı Vladimir və Mariya Putinaların (ata və ana) Serafimovsk qəbristanlığındakı məzarlarına oktyabrın 6-da qoyub.
«Məktub»da deyilir: «Manyakın ataları, onu öz yanınıza aparın, onun varlığından nə qədər ağrı və bədbəxtliklər olur, bütün dünya onun ölümü üçün yalvarır… Putinə ölüm olsun, bu şikəsti və canini siz böyütmüsünüz!»
Günel Mövlud Ağabəyim ağa haqqında ağlına gələni yazıb. Aləmə car çəkib ki, öz tarixindən, öz milli qadın tarixindən, öz milli qadın inkişaf tarixindən xəbərsizdir.
Ağabəyim ağa İbrahim xanın böyük qızıdır. İrana 200 nəfərlik atlı dəstə - öz vəziri, vəkili, katibi, hətta aşpazı, bağbanı, çalançı dəstəsi ilə gedib.
Fətəli şah Ağabəyim ağa ilə gələn hər kəsə - bu 200 atlıya xəzinəsindən ömürlük maaş kəsib. Şah Şuşaya elçiliyə və gəlin gətirməsinə ən ağır məmurlarını, qohumlarını göndərib. Təkcə toya gələn Şuşa camaatının və kasıbların başına tökmək üçün çuval-çuval qızıl göndərib. Salnamələr bu qızıl parşalarının kəpənək şəklində kəsildiyindən belə yazır.
Mənbələr yazır ki: "hələ Tehrana bu şövkətdə gəlin gəlməmişdi"
Salnamələr onun haqqında "Qarabağlı İbrahim xanın alim qızı" deyə yazırlar.
Günelin şübhə etdiklərini də salnamələr yazır və digər tarixi mənbələr dönə-dönə təkrar edir. Sən də istəyirsən inan, istəyirsən inanma.
Ağabəyim ağa 18 yaşında Qarabağdan İrana - Tehrana gəlin köçüb. Nəhəng bir hərəmxanaya, o hərəmxana ki, rəhbəri Fətəli şahın anası idi, şahın bacıları, qızları, gəlinləri, xanımları o məkanda bir yerdə idilər. Bir fransız araşdırcısı bizim hərəmxana deyib güldüyümüzü araşdırmış və "qadın akademiyası" adını vermişdi bu təsisata. Çünkü həm Osmanlı, həm İran-Qacar xanədanlarında hərəmxana həm də məktəb, təlim, tərbiyə, həm də sənət işləri ilə məşğul olurmuş.
Ağabəyim ağa özü Şuşada ən mötəbər hocalardan dərs almışdı. Yeri gəlmişkən mənim babalarımdan biri Şahməhəmməd ağa Sofuoğlu Ağabəyim ağanın lələsi (mürəbbi, tərbiyəçi) olmuş, eləcə xanqızı Gövhər ağanın, yəni İbrahim xanın iki mötəbər, alim qızının... etibara bax!
Ağabəyim ağa bu çoxarvadlı şah sarayında tarixdə ilk dəfə ŞAHBANU seçildi. Yəni kraliça. O, ən mötəbər xanımlar arasından, Qacar qızları arasından seçildi.
İslamda çoxarvadlılıq məqbul olduğundan qadınlar arasında ayrı-seçkilik günah sayılırdı, ona görə də kəbinli arvadların heç birinin hüququ o birindən çox ola bilməzdi (əlbəttə, zümrə bərabərdirsə). Bu səbədən İslamda kraliça ənənəsi yoxdur.
Lakin 19-cu yüzildə yeni çağ yeni tələblər gətirmişdi. Avropadan gələn səfirlər xanımları ilə gəlir, hətta ingilis kralı xanımı ilə İrana gəlib və bu müsafir xanımlarla görüşəcək bir nəfər baş xanım olmalı idi. Bu yeni tələb divanda müzakirə edilir və Ağabəyim ağa kraliça seçilir. Mənbələr yazır: "çünkü o, alim idi, natiq idi, mərifət sahibi idi, çox dil bilirdi"
Ağabəyim ağa dörd dildə yazır və danışırdı, Türk, fars, ərəb, fransız... musiqi və ifaçılıq sənətində ustad idi. Özü də dünya gözəli idi.
Qonşu dövlətlərin kraliçaları ilə məktublaşırdı. Şah bu səlahiyyəti tək ona vermişdi. Və tarixdə ilk dəfə Şərqdə qadına belə bir səlahiyyət verilmişdi. Rus çariçasının Ağabəyim ağaya yazdığı məktub hətta dərs kitablarımıza düşüb.
Ağabəyim ağanın Napoleona göndərdiyi məktub bir müəllifin araşdırmasına görə Luvr muzeyində saxlanır. Gücün çatırsa araşdır. Öz irsini öyrən. Məktubun məzmunu Napoleona müraciət etməklə Tiflisə girmiş rus qoşunlarının qarşısını almaq idi. Ağabəyim ağa İranın daxili və xarici siyasətində söz sahibi idi və bunu öz kamalı ilə qazanmışdı. 200 hərəmin içində öz mərifəti ilə başa keçmiş, taxt-tac sahibi olmuşdu.
O, həm də şair idi... bəstəçi idi... alim idi, dövlət adamı idi...
İki misrası ilə ədəbiyyat tarixində adı qalmış bir ədibdir:
Əfsus ki yarım gecə gəldi, gecə getdi...
Heç bilmədim ömrüm necə gəldi, necə getdi...
Təkcə bu misralarına neçə-neçə nəzirələr yazılıb. Hələ də yazılır, oxunur...
Belə bir qadın hansı millətin tarixində olsa idi, onu baş tacı edərdi...
İranın ilk kraliçası olmuş bir soydaşı ilə fəxr edərdi, ona kəniz deməzdi. Kənizlər saraya 200 atlı ilə, vəzir-vəkillə gəlmirlər. Onun vəziri sonrakı illərdə İranın ilk baş naziri olmuşdur.
Faktlar çoxdur. Dediklərimdən çoxunu "Ağabəym ağa Cavanşir" kitabımda yazmışam. Lakin yazdıqlarım bu xanımın həyatının, xidmətlərinin, maarifə, təhsilə, xeyriyyəçiliyə verdiyi töhfələrin hamısı deyil. Ağabəyim ağanın həyatı araşdırılmayıb, çünkü bu araşdırma üçün İranda münasib siyasi mühit yoxdur. Elm siyasətin köləsi olaraq qalır. Bir türk xanımın ehtişamı qara qəlbləri rahatsız edir...
Günel Mövluda niyə belə ağlına gələni və bilmədiyini yazırsan demək fikrim yoxdur. Bilməmək və bilmədiyini də bilməmək bir ayrı bəladı, çarəsi yoxdu...
Bunları da qeyd edim:
Ağabəyim ağa İranda yazdığı şeirləri Ağabacı təxəllüsü ilə yazırdı. Ağabacı!
Bu təxəllüsü ona Fətəli şah vermişdi.
Bu miniatürə diqqət et: rəssam belə onu əlində kitabla çəkib...
Əli kitablı bir qadından danışmaq nə deməkdi... bilirsənmi?!
Mehriban Vəzir
Teref.az
İranın Ərak şəhərində mülki geyimli polislər qadınlara hücum edir. Bu barədə “Azad İran” “Telegram” kanalı məlumat verib.
Bununla bağlı yayılan görüntülərdə polislərin küçədə toplaşan qadınlara hücum çəkdiyi görünür. Həmçinin videoda polisin qadınları qorumaq istəyən insanlara qarşı da kobud davranışı əks olunub.
AXCP funksioneri Fuad Qəhrəmanlının qızına cinsi təcavüzdə ittiham olunan Əsgər Ağazadənin cinayət işi üzrə məhkəmə araşdırması başa çatıb.
Teref.az APA-ya istinadən xəbər verir ki, bu gün Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsində hakim Novruz Kərimovun sədrliyi ilə keçirilən iclasda Əsgər Ağazadə son söz deyib. O, son sözündə günahsız olduğunu bildirib.
Daha sonra məhkəmə müşavirəyə gedib.
Müşavirədən sonra hökm oxunub. Hökmə əsasən, Əsgər Ağazadə verilmiş ittihamla təqsirli bilinərək 5 il azadlıqdan məhrum olunub.
Prokuror Əsgər Ağazadəyə 7 il həbs cəzası istəmişdi.
Xatırladaq ki, prokurorluq tərəfindən həyata keçirilmiş kompleks istintaq-əməliyyat tədbirləri ilə Əsgər Ağazadənin aşkar surətdə yetkinlik yaşına çatmayan (2004-ci il təvəllüdlü) Sənay Qəhrəmanlıya cinsi təcavüz etməsinə dair əsaslı şübhələr müəyyən olunub.
Məhkəmə qərarı ilə barəsində həbs qətimkan tədbiri seçilən Əsgər Ağazadəyə Cinayət Məcəlləsinin 149.2.3 (təqsirkar şəxs üçün aşkar surətdə yetkinlik yaşına çatmayan şəxsi zorlama) maddəsi ilə yekun ittiham elan olunub.
Amerikanın keçmiş prezidenti Barak Obama və xanımı Mişel Beynəlxalq Qızlar Günü münasibətilə bəyanat yayıblar.
Bu barədə “Azad İran” “Telegram” kanalında məlumat verilib.
Bəyanatda bildirilib:
“Biz davamlı etirazlarla dünyanı ruhlandıran qorxmaz iranlı qadın və qızlarla həmrəyik.
Gələcək İranın səssiz qalmaqdan imtina edən qadın və qızlarına məxsus olacaq”.
Dubay şeyxinin keçmiş azərbaycanlı həyat yoldaşının vəkilləri BMT-nin İnsan Hüquqları Şurasına müraciət ediblər. Onlar Zeynəb Cavadlı və onun uşaqlarının təhlükəsizliyini təmin etmək üçün Şuranın işə müdaxiləsini istəyirlər.
İddia olunur ki, xanım Cavadlı şeyx Səid bin Məktum bin Rəşid əl-Məktumla qəyyumluqla bağlı mübahisə zamanı hakimiyyət tərəfindən təzyiq, təqib və hədə-qorxuya məruz qalıb.
Şeyxin vəkilləri isə Zeynəb Cavadlının yararsız ana olduğunu iddia edirlər. Onun özü bu ittihamları rədd edib.
DİA.AZ BBC-nin Azərbaycan xidmətinə iastinadən xəbər verir ki, bu, Dubayda hakim ailə daxilində ixtilafları üzə çıxaran son hadisədir.
Xanım Cavadlı BBC-nin əldə etdiyi eksklüziv videoda "lütfən mənə kömək edin" deyir.
"Uşaqlarımla mənim həyatımız və təhlükəsizliyimiz üçün vahimə içindəyik, qorxuruq".
"Biz faktiki olaraq evsizik və Dubayda bir oteldə ilişib qalmışıq, uşaqlarım həbs oluna biləcəyimdən və əlimdən alınacaqları qorxusuyla oranı tərk edə bilmirlər".
Azərbaycandan olan 31 yaşlı keçmiş beynəlxalq gimnast 2019-cu ildə şeyx Səiddən boşandıqdan sonra yaşadığı Dubayda qalıb. O, ölkəni tərk edəcəyi təqdirdə uşaqlarını bir daha görə bilməyəcəyindən qorxur və üç azyaşlı qızı ilə Dubayda qalır.
Təxminən üç ilə yaxındır ki, o, keçmiş həyat yoldaşı ilə qəyyumluq uğrunda mübarizə aparır.
Xanım Cavadlı Dubayın hökmdarı şeyx Məhəmməd bin Rəşid əl-Məktumun qardaşı oğlu olan şeyx Səidlə 2015-ci ildə ailə qurub.
Müdaxilə ilə bağlı BMT-nin İnsan Hüquqları Şurasına müraciətində xanım Cavadlının britaniyalı vəkilləri onun həm hərəkət, həm də ifadə azadlığının məhdudlaşdırıldığını, ona qarşı hədə-qorxu taktikasının tətbiq edildiyini iddia edirlər.
Müraciətdə iddia olunur ki, iki il əvvəl yerli polis onların evinə zorla daxil olarkən hücuma məruz qalıblar. Zeynəb Cavadlı həmin anları canlı yayımlayaraq dünyanın diqqətini özünə çəkmişdi. Bu hadisədən sonra onun valideynləri Azərbaycana qayıdıblar.
Zeynəb Cavadlının sözlərinə görə, son üç il ərzində polis basqınları, məhkəməyə çağırış və həbs qərarları onun gündəlik həyatının bir hissəsinə çevrilib.
50 səhifəlik sənədə əsasən, onun işinə qərəzsiz baxılmayıb və qəyyumluq haqqı bunun üçün tələb edilən hüquqi prosedur olmadan şeyx Səidə verilib
Müraciətdə iddia olunur ki, xanım Cavadlı "açıq-aşkar ədalətsiz, ayrı-seçkilik və qərəzli məhkəmə prosesi" ilə üzləşib. Bildirilir ki, onun xeyrinə olan yeganə məhkəmə qərarı bir müddət sonra "heç bir hüquqi əsaslandırma" olmadan yenidən dəyişdirilib.
Şeyx Səidin vəkilləri Dubaydakı məhkəmə dinləmələrində bildiriblər ki, xanım Cavadlı uşaqlar üçün mütənasib olmayan yerdə yaşayır, o, qızları məktəbə göndərməyib və ən kiçik qızın səhhətini təhlükəyə qoyan yararsız anadır.
Xanım Cavadlı ittihamları rədd edib və məhkəməyə bunun əksini təsdiqləyən sübutlar təqdim edib.
O, hazırda uşaqların alınıb bir daha geri qaytarılmayacağından qorxduğundan onları məktəbə göndərmir. Məktəb vəziyyəti müzakirə etmək üçün ondan görüşə qatılmağı xahiş edib.
O və onun vəkilləri hesab edirlər ki, uşaqların şeyx Səidə verilməsi barədə qərar istənilən vaxt icra oluna bilər, baxmayaraq ki, o, bu qərara qarşı yeni apellyasiya şikayəti verib.
Dubayın hüquq sistemində təcrübəyə malik olan başqa bir mənbəyə əsasən, Zeynəb Cavadlının təsvir etdiyi vəziyyət hakim ailə üzvlərinin keçmiş xanımları ilə bağlı işlərin icra qaydasına uyğun gəlir.
Şeyx Məhəmməd bin Rəşid əl-Məktumun keçmiş həyat yoldaşı şahzadə Haya 2019-cu ildə həyatı üçün qorxduğunu deyərək, BƏƏ-ni tərk edib. Bu ilin əvvəlində şahzadə iki uşağının qəyyumluğu ilə bağlı Böyük Britaniyanın ən yüksək məhkəməsində baxılan işi qazanıb.
Son hadisələr şeyx Məhəmmədin qızının qeyri-adi hekayəsi ardınca cərəyan edir. Belə ki, şahzadə Lətifə 2018-ci ildə ailəsinin iddia etdiyi məcburi nəzarətdən qurtulmaq üçün ölkəni tərk etməyə çalışıb.
Lakin onun göyərtəsində olduğu gəmi yarı yolda ələ keçiriləndən sonra Dubaya qaytarılıb və şahzadə bir müddət gizli videolarda zorla saxlanıldığını iddia edib. O vaxtdan bəri nadir hallarda ictimaiyyət qarşısına çıxan şahzadə sağ-salamat olduğunu və istədiyi həyatı yaşadığını bildirib.
Zeynəb Cavadlı BMT-nin müdaxiləsi ilə bağlı işini məhz belə bir kontekstdə təqdim edir.
"Biz öz evimizdə girovluqdayıq", - o, BBC-nin əldə etdiyi videoda deyir.
"Hələ də gec deyil... Vəziyyəti daha da pisləşdirməyə ehtiyac yoxdur - hazırda bütün tərəflərin maraqlarına uyğun olaraq buna son qoymaq mümkündür", - onun vəkillərindən biri Rodney Dixon deyir.
BBC məsələ ilə bağlı şərh almaq üçün BƏƏ hakimiyyəti ilə əlaqə saxlasa da, hələlik cavab almayıb.
“Biz istəsək də, istəməsək də ermənilər bizim qonşumuzdur. Ümumiyyətlə, bu regionda bizim dostumuz yalnız Türkiyədir. Ona görə də, biz çalışmalıyıq ki, nəyin bahasına olursa-olsun qonşularla dinc yaşayaq və onlarla dil tapaq. Mən istəmirəm ki, müharibə olsun, çünki bizim genofondumuz məhv olur. Dil tapmaqdan ötrü də onlarla danışmaq lazımdır. Onları başa salmaq lazımdır ki, ay bədbəxtlər sizin də uşaqlarınız ölür. Bax, bu torpaqlarda da dünyasında siz heç vaxt olmamısınız! Sizin torpaqlar deyil! Amma normal yaşamaqdan ötrü dostluq edək, Zəngəzur yolunu açın, bununla da Türkiyə sizə bütün yollarını açacaq. Yəni, əmin-amanlıq olsun. Bütün bunları da ermənilərdən ötrü yox, özümüzdən ötrü etməliyik. Düzdür, bunlar bizə olmayan zülmü ediblər. Amma, bu gün görürük ki, Paşinyanla Ərdoğan da, bizim prezident də necə danışır. Yəni, bunların hamısı nədən ötrüdür? Azərbaycan dövlətçiliyindən, ərazi bütövlüyündən, millətin sakit yaşamağından ötrüdür. Biz də o diplomatiyanı millətlə, camaatla qurmalıyıq, danışmalıyıq: “Acınızda ölürsünüz, heç yana çıxa bilmirsiniz. Sizinlə bir yerdə yaşayaq. Gəlin, qonaq olun!”. Yəni, bütün bunları millətlə danışmaq lazımdır. Ona görə də, xalq diplomatiyası sözsüz ki, olmalıdır”.
TEREF.AZ yazır ki, bu fikirləri Demokrat.az-a açıqlamasında hüquq müdafiəçisi Novella Cəfəroğlu deyib.
“Sizə adi bir misal gətirim. Bu gün bir çox ailələrimizdə dava-savaş olur, amma üçüncü bir adam gələndə, bir ağsaqqal gələndə barışma olur. Bizdə o ağsaqqallıq rolunu sağolsun, Ərdoğan oynayır, həmçinin də bizim prezidentimiz də edir. Ağsaqqallıq rolunu oynayan insanlar hər zaman ailələri barışdırırlar. Cənab İlham Əliyevin torpaqlarımızı almamışdan qabaq onlara nifrətini gözündə görmüşəm, bugün isə qürurla onlarla danışa bilir. Xankəndində olanlara deyir, siz mənim vətəndaşımsınız, bütün Azərbaycan xalqı kimi bütün hüquqlar sizə də şamil olunacaq. Gəlin, normal yaşayaq. Bundan artıq nə deyə bilər?! Ermənilərlə vətəndaş cəmiyyəti, partiyalar danışmalıdır. Ən vacibi isə alimlərin və ziyalıların onlarla dil tapıb, danışmasıdır. Bu çox vacib nüansdır. Bu gün alimlərimiz, şairlərimiz, musiqiçilərimiz xalq diplomatiyasını aparmalıdırlar. Bir yerdə kino çəkə bilərlər, bir şey icad edək deyə bilərlər. Budur, xalq diplomatiyası! Hesab edirəm ki, yəqin məni eşidəcəklər”.
