Qrenlandiyanın biznesyönlü müxalifət partiyası olan Demokraatit çərşənbə axşamı diqqətlə izlənilən parlament seçkilərində qələbə qazanaraq, səsvermədə hakim solçu koalisiyanı məğlub etdi. Seçkilər ABŞ prezidenti Donald Trampın adanı nəzarətə götürmək vədi ilə bağlı debatlarla müşayiət olunurdu.

Danimarkadan müstəqilliyə doğru tədrici yanaşmanı dəstəkləyən Demokraatit partiyası bütün səslər hesablandıqdan sonra 29.9% səs toplayaraq 2021-ci ildəki 9.1%-lik nəticəsini xeyli üstələdi. Partiya sürətli müstəqilliyi müdafiə edən müxalif Naleraq partiyasını (24.5% səs) geridə qoydu.

Yanvar ayında vəzifəyə gəldikdən bəri Donald Tramp, Danimarkanın yarı-muxtar ərazisi olan Qrenlandiyanı ABŞ-ın bir hissəsinə çevirmək niyyətində olduğunu bəyan edib və bunun ABŞ-ın təhlükəsizlik maraqları üçün vacib olduğunu bildirib. Lakin bu ideya qrenlandiyalıların əksəriyyəti tərəfindən rədd edilib.

Cəmi 57 min nəfər əhalisi olan nəhəng ada Arktikada geosiyasi nüfuz uğrunda yarışın mərkəzindədir. Əriyən buzlaqlar onun təbii sərvətlərinə çıxışı asanlaşdırır və yeni gəmiçilik marşrutları açır. Həm Rusiya, həm də Çin regionda hərbi fəaliyyətlərini gücləndiriblər.

“İnsanlar dəyişiklik istəyirlər… Biz rifahımızı maliyyələşdirmək üçün daha çox biznes istəyirik”, Demokraatit lideri və keçmiş sənaye və mineral ehtiyatlar naziri Yens-Frederik Nielsen bildirib. “Biz sabah müstəqillik istəmirik, biz yaxşı bir təməl istəyirik,” – o, əlavə edib.

İndi Nielsen digər partiyalarla koalisiya hökuməti qurmaq üçün danışıqlar aparacaq. Hakim İnuit Ataqatigiit partiyası və onun tərəfdaşı Siumut, hər ikisi müstəqilliyə doğru tədrici keçidi dəstəkləyən partiyalar, birlikdə 36% səs qazanıb. Bu, 2021-ci ildəki 66.1%-lik nəticə ilə müqayisədə əhəmiyyətli bir geriləmədir.

“Biz seçkilərin nəticəsinə hörmət edirik,” – baş nazir Mute Egede (İnuit Ataqatigiit) Facebook paylaşımında bildirib və qarşıdan gələn koalisiya danışıqlarında hər hansı təklifləri dinləyəcəyini vurğulayıb.

Qrenlandiya keçmiş Danimarka müstəmləkəsi olub və 1953-cü ildən bəri onun ərazisi hesab olunur. 1979-cu ildə ilk parlamenti formalaşdıqdan sonra müəyyən muxtariyyət qazansa da, xarici siyasət, müdafiə və pul siyasəti hələ də Kopenhagendən idarə olunur və Danimarka Qrenlandiya iqtisadiyyatına ildə təxminən 1 milyard dollar maliyyə yardımı göstərir.

2009-cu ildə Qrenlandiya referendum yolu ilə tam müstəqillik elan etmək hüququ qazandı, lakin Danimarkanın iqtisadi dəstəyinin olmaması səbəbindən həyat səviyyəsinin aşağı düşəcəyindən narahat olaraq hələlik bu addımı atmayıb.

Arktika adasındakı 72 seçki məntəqəsindən keçirilən səsvermədə 40,500 nəfərin səsvermə hüququ var idi. Yekun seçki fəallığı haqda dərhal məlumat verilməyib.