 |
|
|
Dövlətin və bizim vəzifəmiz işğal altında olan və Rusiya ilə əməkdaşlıq etməyənlərə dəstək olmaqdır
2022-ci il martın 4-də Ukraynanın Zaporojye vilayətinin Enerqodar şəhərində yerləşən Zaporojye Atom Elektrik Stansiyası (AES) rus qoşunları tərəfindən tutuldu. Sonradan məlum oldu ki, obyekt Rusiyanın “Rosatom” şirkəti tərəfindən idarə olunur, baxmayaraq ki, ukraynalı personal stansiyada işləməyə davam edir.
Zaporojye AES Avropanın ən böyük atom elektrik stansiyasıdır və buna görə də onun ələ keçirilməsi ilə bağlı təhlükələr bütün dünyanın diqqətini cəlb edib.
Ukrayna hakimiyyətinin AES ətrafında demilitarizasiya zonası yaratmaq çağırışlarına işğalçı ölkə məhəl qoymur və MAQATE-nin beynəlxalq missiyaları Rusiya Federasiyasına hər hansı real təsir alətləri olmadığı halda kifayət qədər formal xarakter daşıyır.
Eyni zamanda, işğalçılar müvəqqəti işğal olunmuş ərazilərdə stansiya işçilərinin və yerli sakinlərin pasportlaşdırılması yolu ilə təhlükəsizlik və vəziyyətə nəzarət illüziyası yaratmaq üçün bütün mümkün vasitələrə əl atırlar.
Başa düşmək lazımdır ki, Ukrayna vətəndaşlarının işğal olunmuş ərazilərdə pasportlaşdırılması manipulyasiyadır və Rusiya Federasiyası tərəfindən növbəti təcavüzkar hərəkətlərə haqq qazandırmaq, işğal olunmuş əraziləri və obyektləri süni şəkildə leqallaşdırmaq və qanunilik illüziyası yaratmaq üçün dünya ictimaiyyətinə təsir etmək üsuludur.
Üstəlik, ehtiyacdan asılı olaraq, ya 2014-cü ilin fevral-mart aylarında Krımda baş verdiyi kimi Rusiya Federasiyasının vətəndaşlığının verilməsi yolu ilə məcburi universal pasportlaşdırma, ya da Rusiya Federasiyasının “könüllü” vətəndaşlığına meyl etmək yolları seçilir.
Əgər birinci hal beynəlxalq hüquq nöqteyi-nəzərindən qiymətləndirmə üçün daha açıqdırsa və əslində əhəmiyyətsizdirsə, heç bir hüquqi nəticəsi yoxdursa, ikinci hal artıq hüquqi tənzimləmə ehtiyacına malikdir və Ukrayna qanunvericiliyi üçün mənfi nəticələrə səbəb ola bilər.
Aydındır ki, buna görə də işğal edilmiş Zaporojye vilayəti və Enerqodar şəhəri ərazisində işğalçılar orada olmalarının qondarma qanuniliyini və AES-in maraqları naminə işləməsini təsdiqləmək üçün ikinci yola əl atdılar.
Öz növbəsində, 17 noyabr 2022-ci il tarixində “CASE Ukraine” Sosial-İqtisadi Araşdırmalar Mərkəzi tərəfindən keçirilən “Hücum altında olan enerji: ukraynalılar nəyi bilməlidirlər?” müzakirəsi zamanı bu tədbirdə ekspert kimi çıxış edən İvan Plaçkov deyib ki, Rusiyanın müvəqqəti işğalı altında olan AES-in işçiləri “stansiyanı qorumaq” üçün “Rosatom”un simasında işğalçılarla əməkdaşlığa razılıq verməlidirlər - “... nəyisə imzalasınlar, hətta pasportları da qəbul etsinlər, amma stansiyada qalsınlar, çünki onları ancaq bu xilas edə bilər”.
Ukrayna personalının zavodda proseslərə nəzarət etmədiyini nəzərə alsaq, belə mövqe kifayət qədər qəribədir. Aydındır ki, mütəxəssislərimiz avadanlıqların istismarı və AES-in xüsusiyyətləri ilə hərtərəfli tanışdırlar, lakin onlar qərarlara təsir edə və ya işğalçıların sifarişlərinin yerinə yetirilməsinə mane ola bilərmi? Məncə, yox.
Rusiya pasportunun alınması və “Rosatom”la müqavilənin bağlanması işçilərin üzərinə yalnız Rusiya Federasiyasının qanunlarına əməl etmək, onun maraqlarına uyğun işləmək kimi əlavə vəzifələr qoyacaq və heç bir halda bu, AES-in təhlükəsizliyinə zəmanət vermir.
Əksinə, praktikada Ukrayna üçün neqativ informasiya fonu yaradılacaq və işğalçılar bundan istifadə edəcəklər: məsələn, AES-in və Enerqodar şəhərinin ələ keçirilməsinin qanuniləşdirilməsi kimi. Çünki Rusiya vətəndaşları və AES-in işçiləri orada işləyəcək və yaşayacaqlar.
İşğal olunmuş ərazinin ruslaşdırılmasının sürətləndirilməsi, orada rus təbliğatının xeyli artması Enerqodar əhalisinin və stansiya işçilərinin Ukraynaya qarşı düşmən münasibətinin yaranmasına gətirib çıxaracaq. Rublla əmək haqqı və digər sosial müavinətlərin ödənilməsinə keçid olacaq, Rusiya qanunvericiliyinin icrası başlayacaq, stansiya işçilərinin və Enerqodar sakinlərinin Rusiya ordusu və digər hərbi birləşmələrin sıralarına mümkün səfərbər edilməsi həyata keçiriləcək.
Rusiya və dünya informasiya məkanı üçün güclü təbliğat mifi yaratmaq, bu vəziyyətdən ukraynalıların digər müvəqqəti işğal olunmuş ərazilərə münasibətdə davranışının nümunəsi kimi istifadə etmək asandır.
Mütəxəssislər həqiqətən belə düşünürlər ki, stansiyanın kişi heyətini işğal olunmuş ərazilərin müdafiəsini qorumağa gələndə saxlayacaqlar, yoxsa Rusiya Federasiyasının vətəndaşlığını qəbul etdikdən sonra işçilər qanunsuz repressiya təhlükəsindən və ya zərurətdən qaçacaqlar? Bu, cinayət əmrlərinə əməl etmək deyil?
Bu cür müraciətlər işğalçıların gələcək əməllərinə görə məsuliyyətin onsuz da ən ağır vəziyyətdə olan stansiya işçilərinin üzərinə atılması ilə eynidir.
Başa düşmək lazımdır ki, istənilən “təcavüzkarı sakitləşdirmək” və ya mübarizəni dayandırmaq siyasəti həmişə insanların məhvinə və ölümünə səbəb olub. Dövlətin və bizim vəzifəmiz işğal altında olan və Rusiya ilə əməkdaşlıq etməyənlərə dəstək olmaqdır.
Müəllif: Maksim Malaşkin - Ukrayna Enerji Assosiasiyasının İdarə Heyətinin üzvü
Mənbə: UNİAN