Birinci Dünya müharibəsinin başlamasından 110 il ötür.

Oxu.Az xatırladır ki, bu savaş bəşəriyyət tarixində İkinci Dünya müharibəsinə qədərki ən böyük müharibədir.

28 iyul 1914-11 noyabr 1918 illərini əhatə edən müharibənin adı İkinci Dünya müharibəsinin başlanmasından sonra istifadə edilməyə başlanıb.

Bu müharibəyə iki alyansda birləşən, dünyanın ən böyük güc mərkəzləri qoşulmuşdu:

"Antanta"da Böyük Britaniya, Fransa və Rusiya imperiyası, "Üçlər ittifaqı"nda isə Almaniya, Avstriya-Macarıstan və İtaliya var idi. Lakin Avstriya-Macarıstan saziş əleyhinə yolverilməz hərəkətlər etdi, İtaliya da müharibə başlananda Almaniya İmperiyası və Avstriya-Macarıstana qoşulmaqdan imtina etdi. Nəticədə 70 milyondan artıq hərbçi dünyanın ən böyük müharibələrindən birinə səfərbər edildi. Nəticədə 10 milyona yaxın əsgər öldü.

Avstriya-Macarıstan ilə Serbiya arasındakı münaqişə müharibənin başlanması üçün bəhanə oldu. 1914-cü il iyunun 28-də Serbiyadan gəlmiş terrorçu qrupun üzvü Avstriya-Macarıstan taxt-tacının vəliəhdi hersoq Frans Ferdinandı Sarayevoda öldürdü. Bunun qarşılığında Avstriya-Macarıstan Serbiyaya ultimatum göndərdi və ona qarşı müharibə elan etdi.

1914-cü ilin iyulun axırında Avstriya-Macarıstan ordusu Serbiya ərazisinə daxil oldu. Belqrad şəhəri bombardman edildi. Rus İmperiyası Serbiyanı müdafiə etmək üçün səfərbərliyə başladığı müddətdə avqustun 1-də Alman İmperiyası Rusiyaya, avqustun 3-də isə Almaniya Fransaya müharibə elan etdi. Almaniya Prussiya tərəfindən imzalanmış Belçikanın bitərəfliyi haqqında müqaviləni "ağ kağız" adlandırdı və avqustun 4-də Belçikaya hücum etdi.

Belçikanı müdafiə etmək bəhanəsi ilə Böyük Britaniya Almaniyaya müharibə elan etdi. Getdikcə yeni-yeni ölkələr müharibəyə qoşuldular. 1914-cü il avqustun 23-də Yaponiya Almaniyaya qarşı müharibə elan etdi. Lakin, o Avropaya qoşun göndərmədi, Yaponiya Almaniyanın Uzaq Şərqdəki torpaqlarını tutmağa və Çini itaət altına almağa çalışırdı.

1914-cü ildə Osmanlı dövləti "Üçlər ittifaqı" tərəfindən müharibəyə qoşuldu. Buna cavab olaraq oktyabrın 2-də Rusiya, 5-də Böyük Britaniya, 6-da isə Fransa Osmanlıya qarşı müharibə elan etdi. Suriya, Fələstin və Qafqazda yeni cəbhələr açıldı.

Birinci dünya müharibəsi 1918-ci ildə 11 noyabr Almaniyanın təslim olması ilə sona çatıb. Rusiyada 1917-ci ilin fevral ayında baş vermiş burjua-demokratik inqilabı nəticəsində monarxiya devrildi. Oktyabrda isə bolşeviklər dövlət çevrilişi edərək hakimiyyəti ələ aldılar. 3 mart 1918-ci ildə Brest-Litovskda Almaniya İttifaq Dövlətləri ilə sülh bağladılar. 1918-ci ilin mayında Rumıniya "İttifaq dövlətləri"lə sülh bağladı. 1918-ci il oktyabrın 30-da Osmanlı, noyabrın 3-də Avstriya-Macarıstan, noyabrın 11-də isə Almaniya təslim oldu. Beləliklə, müharibə İttifaq dövlətlərinin məğlubiyyəti ilə başa çatdı.

Azərbaycan da Birinci Dünya müharibəsinə cəlb olunmuşdu. Bu Şimali Azərbaycanın müharibə edən Rusiya imperiyasının tərkibində olması və müharibə edən dövlətlərin ona dair planları ilə əlaqədar idi. Belə ki, çox əlverişli coğrafi mövqedə yerləşən və öz yeraltı, yerüstü sərvətləri ilə seçilən Azərbaycan iri dövlətlərin maraq dairəsində idi. Burada alman, rus, ingilis rəqabəti özünü daha qabarıq göstərirdi. Müharibədə iştirak edən 200 nəfər azərbaycanlı zabit Birinci Dünya müharibəsi cəbhələrində vuruşan rus ordusunda xidmət edib. Artilleriya generalları Səməd bəy Mehmandarov, Əliağa Şıxlinski, general Hüseyn xan Naxçıvanski, general İbrahim ağa Vəkilov, onun oğlu polkovnik Qalib Vəkilov, ilk azərbaycanlı təyyarəçi Fərrux ağa Qayıbov və başqaları bu qəbildən idilər.

General leytenant rütbəsinə qədər yüksəlmiş Əliağa Şıxlinski müharibə illərində bir sıra məsul ali komandanlıq vəzifələrini yerinə yetirmiş, Qərb cəbhəsi artilleriya qoşunlarının rəisi, sonra isə onuncu ordunun komandanı olmuşdu. General-leytenant Səməd bəy Mehmandarov Birinci Dünya müharibəsi dövründə 21-ci diviziyaya komandanlıq etmişdi. O, Lodz (Polşa) əməliyyatı zamanı göstərdiyi sərkərdəlik məharəti və şəxsi igidliyinə görə artilleriya generalı rütbəsinə layiq görülmüşdü. 1915-ci ildə o, 2-ci Qafqaz ordu korpusunun komandanı təyin edilmişdi. General-leytenant Hüseynxan Naxçıvanski Qərb cəbhəsində süvari diviziyaya komandanlıq etmişdi.

General İbrahim ağa Vəkilov ordu qərargahında qulluq etmişdi. Onun oğlu polkovnik Qalib Vəkilov Qərb cəbhəsində mühəndis polkunda göstərdiyi igidliyə görə Müqəddəs Georgi ordeni ilə təltif olunmuşdu. Nijeqorod alayında rotmistr olan Teymur Novruzov qeyri-adi igidliyinə görə "Müqəddəs Georgi" ordeninin dörd dərəcəsi ilə təltif edilmişdi. Kapitan Tərlan Əliyarbəyov da döyüşlərdə göstərdiyi rəşadətə görə, o zaman çox adama nəsib olmayan Müqəddəs Georgi ordeninin dörd dərəcəsinə layiq görülmüşdü. İlk azərbaycanlı hərbi təyyarəçi Fərrux ağa Qaibov müharibə dövründə "İlya Muromets-16" təyyarəsi ilə dəfələrlə döyüşlərdə iştirak etmişdi. O, Neman çayı üzərindəki körpünü dağıtmaqda böyük şücaət göstərmişdi. F.A.Qaibov 1916-cı ilin sentyabrında Vilnüs səmasında qarşılaşdığı dörd düşmən təyyarəsindən üçünü məhv etmiş və özü də qəhrəmancasına həlak olmuşdu. O da ölümündən sonra "Müqəddəs Georgi" ordeni ilə təltif olunmuşdu.

İyulun 25-də saat 10:55 radələrində Ermənistan silahlı qüvvələrinə məxsus kvadrokopter Ordumuzun Tovuz rayonunun Ağdam yaşayış məntəqəsi istiqamətindəki mövqeləri üzərində kəşfiyyat uçuşları həyata keçirməyə cəhd göstərib.
“Sherg.az” xəbər verir ki, bu barədə Müdafiə Nazirliyi məlumat yayıb.
"Bölmələrimizin sayıqlığı nəticəsində aşkar olunan pilotsuz uçuş aparatının fəaliyyətinə xüsusi texniki vasitələrlə müdaxilə edilib və ərazidən uzaqlaşdırılıb", məlumatda deyilir.

Təxribatı dəyərləndirən hərbi ekspert Ədalət Verdiyev "Sherg.az"a söyləyib ki, çox böyük etimal, Ermənistan tərəfi bu uçuşları Tovuz istiqamətində yerləşən Azərbaycan ordusunun mövqelərinin kəşfiyyatını aparmaq məqsədi ilə həyata keçirib:

''Belə bir uçuşlar adətən, döyüş əməliyyatlarından əvvəlki mərhələdə aparılır. Əsas məqsəd isə ehtimal olunan duşmənin ərazidə yerləşən atəş mövqelərinin kordinatlarını və ön xəttin keçdiyi əraziləri, düşmən müdafiəsinin qurluşunu dəqiqləşdirməkdir. Ermənistan Azərbaycan ilə sülh əldə olunmasına hazır olduğunu bəyan etdiyi bir anda Hindistandan silahlar əldə etməsi digər tərəfdən Ermənistan rəsmiləri tərəfindən Azərbaycana qarşı növbəti dəfə ərazi iddiaları və güc tədbiqinə dair bəyanatların səslənməsi və indi isə ərazilərimizdə təxribatçı kvadrokopter uçuşları birmənalı şəkildə sülh prossesini pozmağa hesablanıb. Təxribat xarakterli uçuşlar Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin baş qərargah rəisinin daha əvvəl Qazaxın qaytarılan dörd kəndinin Ermənistan ərazisi olmasına dair bəyanatlar ı ilə təxminən məntiqi ardıcıllıq təşkil edir. Fikrimcə, biz ayıq-sayıqlığımızı artırmalıyıq. Çünki düşmənin bu fəaliyyətləri daha geniş miqyaslı təxribatlarla müşahidə oluna bilər".

Azərbaycan mövqelərinin atəşə tutulması ABŞ, Fransa və AB-ni təmsil edən hərbi müşavirlərin iştirakı, daha doğrusu, şərikliyi ilə həyata keçirilib. Belə ki, onlar bu yaxınlarda Ermənistana verilmiş öldürücü silahları döyüş şəraitində sınaqdan keçirmək qərarına gəliblər.

Bunu Minval.az etibarlı mənbələrinə istinadən yayıb.

Bildirilir ki, Ermənistan xarici kəşfiyyatdan istifadə etməklə Azərbaycan Ordusunun atəşə necə reaksiya verəcəyini öyrənməyə ümid edib:

“Erməni revanşistlərin bu dəfə Kəlbəcər istiqamətində növbəti təxribatı çox genişmiqyaslı və dramatik nəticələr verə bilər. Əvvəla, sərhəddə kifayət qədər uzun müddət sakitlik hökm sürürdü. Bakı və İrəvan ən çətin hissələrdən birində – Qazaxda sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası məsələsində irəliləyişə nail oldular. Bütün bunların fonunda ərazilərimizin atəşə tutulması artıq çox uzaq hədəfləri olan təxribatdır. Üstəlik, Ermənistan son bir ildə ilk dəfə ağır silahlardan istifadə edib. Amma ən vacib və ən təhlükəlisi başqadır. Mötəbər mənbələrdən əldə etdiyimiz məlumata görə, Azərbaycan mövqelərinin atəşə tutulması ABŞ, Fransa və AB-ni təmsil edən hərbi müşavirlərin iştirakı, daha doğrusu, şərikliyi ilə həyata keçirilib. Belə ki, onlar bu yaxınlarda Ermənistana verilmiş öldürücü silahları döyüş şəraitində sınaqdan keçirmək qərarına gəliblər.

Bundan başqa, ABŞ və Fransa hərbçiləri, eləcə də AB missiyasına daxil olan kəşfiyyatçıların Ermənistan silahlı qüvvələrinə təqdim etdikləri snayper tüfənglərinin Azərbaycan hərbçilərinə qarşı real döyüş şəraitində tətbiq edilməsi barədə məlumatlar var. Faydalı atəş mövqeyinin seçilməsi, atəşdən sonra geri çəkilmək, “tələlər”, yəni yalançı atəş nöqtələri quraşdırmaq, atəşdən dərhal sonra rabitə və digər vasitələrdən istifadə edərək kəşfiyyat aparmaq və bir çox digər tapşırıqlar – bütün bunlar Qərb və NATO ölkələrinin hərbi standartlarına uyğun olaraq həyata keçirilirdi”.

Nəşrin yazdığın görə, bu, əslində AB-nin monitorinq missiyasının ifşasıdır:

“Bunu necə başa düşməliyik? Bir qutu erməni brendi üçün belə təxribat əməliyyatı ilə bağlı “yerində razılaşmaq” çox çətindir. Avropa Birliyinin Ermənistandakı monitorinq missiyasının nəhayət özünü ifşa etdiyi açıq-aydın görünür. Bu, Fransa və ABŞ-ın “səlibçilərin” ideologiyası əsasında yaratdığı yeni təxribatçı missiyadır. Ermənistana qəfil “sevgi”nin alovlanmasının başqa yolu yoxdur. Əksəriyyəti təqaüddə olan polis zabitlərindən və peşəkar hərbçilərdən ibarət bu missiya təkcə dağlarda durbinlə gəzməyi sevmir. Bu, əslində Fransanın bölgədəki hərbi bazasıdır. Üstəlik, Fransa və onun müttəfiqləri Ermənistanın remilitarizasiya prosesini dəstəkləmək üçün açıq şəkildə “alətlər dəstini” genişləndirirlər. İrəvan cəlbedici adına baxmayaraq, hərbi proqram olan Avropa Sülh Fondundan maliyyə alır. Mümkündür ki, “böyük dayılar” tərəfindən belə diqqət Ermənistanı çox sevindirir. Amma bu, həmin Qərbdir ki, artıq Ukraynanı faktiki olaraq dağıdıb, əvvəlcə müharibə olacağı təqdirdə ona dəstək vəd edib, sonra isə öz vədlərini yerinə yetirə bilməyib, hətta bundan əvvəl, 2008-ci ildə Gürcüstana xəyanət edib. Bu gün həmin Qərb Ermənistanı öz oyununa sürükləyir”

Hücumda İsrail Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus ən azı 12 təyyarə iştirak edib

“Bir müddət əvvəl qırıcı təyyarələr son aylarda “Ənsar Allah” hərəkatı (husilər) tərəfindən İsrailə qarşı həyata keçirilən yüzlərlə hücuma cavab olaraq Yəmənin Hudeydə limanı yaxınlığındakı hərbi obyektlərə zərbələr endirib”.

AYNA xəbər verir ki, bu barədə İsrail Ordusu məlumat yayıb.

“The Times of Israel”in yazdığına görə, bu, İsrailin Yəməndəki hərbi obyektləri ilk dəfə bombalamasıdır.

“Al Hadath” telekanalı isə bildirib ki, hava hücumunda “F-35” qırıcıları da daxil olmaqla, İsrail Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus ən azı 12 təyyarə iştirak edib.

Belə ki, Hudeyda limanında neft anbarları, şəhərin elektrik stansiyası, eləcə də hərbi polis binası bombalanıb. Nəticədə 3 nəfər ölüb, 15 nəfər xəsarət alıb.

Kəlbəcərdə mina hadisəsi baş verib, üç nəfər yaralanıb. AYNA xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycan Respublikası Baş Prokurorluğu, Daxili İşlər, Müdafiə Nazirlikləri və Minatəmizləmə Agentliyinin (ANAMA) Mətbuat Xidmətlərinin birgə məlumatında deyilir.

Belə ki, iyulun 19-da Kəlbəcər rayonunun Ağdaban kəndi ərazisində minalardan təmizlənməmiş ərazidə mina hadisəsi baş verib.

Hadisə nəticəsində 1969-cu il təvəllüdlü Hüseynov Xəlifə Həsən oğlu piyada əleyhinə minaya düşərək xəsarət, onun arxasınca hərəkət edən 1978-ci il təvəllüdlü Məmmədov Səməndər Əliqəmə oğlu isə həmin mina partlaması nəticəsində qəlpə yaraları alıb.

Daha sonra hadisə yerinə onlara köməyə gedən 1976-cı il təvəllüdlü Qaraşov Rahim Əşrəf oğlu ikinci minanın partlaması nəticəsində müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri alıb.

Faktla bağlı Kəlbəcər rayon prokurorluğunda araşdırma aparılır.

"Bir daha vətəndaşlarımızı təhlükəsizlik qaydalarına riayət etməyə, mina təhlükəsi işarələrinin göstəricilərinə diqqətlə yanaşmağa və bələd olmadıqları ərazilərə daxil olmamağa çağırırıq!", - birgə məlumatda qeyd olunub.

Müəllif: Ayna.az

Artıq həkimin saxta rəyi əsasında hərbi xidmətdən yayınmaq mümkün olmayacaq.

Xezerxeber.az-ın məlumatına görə, müddətli həqiqi hərbi xidmətə çağırılan vətəndaşların yekun tibbi müayinəsi prosesi Tibbi Qiymətləndirmə Mərkəzində aparılır. Burada 4 kateqoriyadan olan çağırışçılar yoxlanılır.

Tibbi-Sosial Ekspertiza və Reabilitasiya Agentliyinin nəzdində olan mərkəz müasir tibbi avadanlıqlarla təchiz olunub.

Elə bu məlumatlar əsasında da mərkəzi çağırış komissiyası şəxsin hərbi xidmətə yararlı olub-olmaması barədə qərar qəbul edir. Bundan sonra da yararlı olan şəxslərin Silahlı Qüvvələrə bölüşdürülməsi prosesi başlayır.

O da qeyd olunub ki, bütün bu işlərin görülməsi üçün mərkəzə ixtisaslaşmış şəxslər cəlb olunublar.

Ətraflı süjetdə:

Rusiya Federasiyası ilə müharibə olacağı təqdirdə Almaniya yüz minlərlə NATO hərbçisinin öz ərazisindən keçməsi üçün fövqəladə plan hazırlayır. Bunu Almaniya Müdafiə Nazirliyi də təsdiqləyib.

Reyting.az-ın xəbərinə görə, Berlindəki Bundesver Milli Müdafiə Komandanlığının nümayəndəsi “Newsweek”-ə deyib ki, “Almaniya üçün Əməliyyat Planı” (OPLAN DEU) yenilənir. Planın Bundesver Milli Müdafiə Komandanlığının məsuliyyəti altında hazırlandığı bildirilir.

Komandanlığın nümayəndəsi əlavə edib ki, təhlükəsizlik vəziyyəti pisləşərsə NATO-nun böyük qüvvələrini tez bir zamanda alyansın şərq cinahına yenidən yerləşdirmək bacarığı adi çəkindirmənin mərkəzi sütunu olacaq. “Almaniyanın mühüm məqsədi Müttəfiq və Alman qüvvələrinin planlı şəkildə yerləşdirilməsini və təchizatını təmin etməkdir. NATO planlarına əsasən, Almaniya bir neçə yüz min əsgəri daimi maddi-texniki təchizat və tibbi yardımla təmin edilməlidir”, - deyə sözçü əlavə edib.

“Planlaşdırma Almaniyada hərəkət oxu kimi təkcə bir avtomobil yolunu deyil, həm də bir çox avtobanları və federal avtomobil yollarını nəzərə alır. Belə qərb-şərq oxuna misal olaraq mərkəzi A2 avtomobil yolunu göstərmək olar. Bu məqsədlə OPLAN DEU tələbləri müəyyən edir. Bundesver üçün, eləcə də milli və ictimai vəzifə olan müdafiə sahəsində digər dövlət və mülki strukturlar üçün tələblər, hərbi təhlükəsizlik səbəbi ilə biz təfərrüata girə və məqalədə göstərilən rəqəmləri təsdiq edə bilmirik”, - Berlin komandanlığının nümayəndəsi deyib.

Onun sözlərinə görə, çox güman ki, düşmən NATO qoşunlarının hərəkətinə mane olmaq və ya onu ləngitmək üçün tədbirlərə əl ata bilər. “Müvafiq infrastrukturun məruz qala biləcəyi riskləri, bu halda harada və nə etməyin lazım olduğunu dəqiqləşdirmək bizim təhdid təhlilimizin və mülki tərəflə davam edən fikir mübadiləsinin bir hissəsidir”, - deyə o, bildirib.

Xatırladaq ki, iyunun əvvəlində Almaniya hökuməti Rusiya ilə ehtimal olunan müharibə vəziyyətində yeni hərbi plan - “Ümumi Müdafiə üçün Çərçivə Direktivi”-ni təqdim edib. Planda NATO qoşunlarının Bundesver qüvvələrinin də yerləşəcəyi şərq cinahına yerləşdirilməli olduğu bildirilir. Bundan əlavə, səlahiyyətlilər ölkənin bəzi bölgələrindən təcili evakuasiya əmri verə bilər, lakin digər müddəalar ailələrin ayrılmasını qadağan edir.

Eyni zamanda Almaniya kansleri Olaf Şolts bildirib ki, Rusiya Federasiyasının hücumu zamanı ölkə NATO ərazisini müdafiə etməyə hazırdır.

Onu da qeyd edək ki, “Spiegel” nəşri keçən həftə Rusiya ilə gərginliyin genişmiqyaslı müharibəyə çevriləcəyi təqdirdə Berlinin təxminən 800 min NATO əsgəri və 200 min hərbi texnikanı öz ərazisi boyunca keçirməyə hazırlaşdığını yazıb.

Jurnalistlərin bildirdiyinə görə, alman və NATO planlayıcıları bu nəhəng qüvvəni ölkənin əsas nəqliyyat marşrutları boyunca necə bölüşdürməyi düşünür və diqqətlərini qərbdəki Oberhauzen şəhərindən Berlinin şərqindəki Berlin kənarına qədər uzanan 300 millik A2 avtomobil yoluna yönəldirlər. Söhbət həm də Polşa sərhədləri yaxınlığından gedir. Belə bir marşrutun və onun üzərindəki bir neçə əsas körpünün müharibə vəziyyətində Rusiyanın zərbələri üçün əsas hədəfə çevriləcəyi gözlənilir.