Rusiyanın energetika naziri Sergey Çivilevin Qazaxıstan Prezidenti Qasım-Jomart Tokayevlə görüşü zamanı dedikləri diqqət çəkib. Çivilev Prezident Vladimir Putinin şəxsi mesajını Qazaxıstan liderinə çatdırdığını söyləyib.

Həmçinin rusiyalı nazirin Tokayevlə görüşünün Kreml rəhbəri ilə razılaşdırıldığı qeyd olunur. Görüş zamanı Qazaxıstan və Rusiya arasında əməkdaşlığın əsas sahələrindən biri olan enerji sektorunda tərəfdaşlığın perspektivləri müzakirə edilib. Lakin Putinin mesajının nə olduğu açıqlanmayıb.

Son olaraq Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkmənistan və Özbəkistan kimi MDB üzvü olan Mərkəzi Asiya ölkələrinin Avropa İttifaqı (Aİ) ilə razılaşması fonunda Astanaya çatdırılan mesaj maraq doğurub.

Politoloq Zeynal Əmrəliyev deyib ki, Mərkəzi Asiya ölkələrinin Aİ ilə imzaladığı 12 milyard avroluq saziş 3 dövlətin – Türkiyə, Rusiya və Çinin mənafeyinə ziddir:

“Türkiyə ilə bağlı Şimali Kipr məsələsi var. Bu dövlətlər Brüsselə xoş gəlmək üçün faktiki olaraq türklərin Kipr adasındakı mövqeyini heçə sayıblar. Son zamanlar Çin də bölgəyə yüksək dərəcədə investisiya qoyurdu. Yəni nəticə olaraq Pekinin də mövqeyi heç sayıldı. Aİ ilə imzalanan saziş Çinin Mərkəzi Asiyadakı biznes maraqlarına zərbə vuracaq.

Digər zərbə alan ölkə isə, şübhəsiz, Rusiya oldu. Bu ölkənin energetika nazirinin Qazaxıstana səfəri və Putinin şəxsi mesajını Tokayevə çatdırması göstərir ki, Kreml Astmanın Avropa ilə yaxınlaşmasından narahatdır. Mərkəzi Asiya ölkələri arasında Rusiya ilə münasibətləri ən güclü olan məhz Qazaxıstan idi. Buna görə də sözügedən hal Kremli narahat edir”.

Politoloqun sözlərinə görə, Moskva Tokayevdən məsələ ilə bağlı həm izahat, həm də təminat tələb edəcək:

“Qazaxıstanın enerji sahəsində Rusiyanın təsiri böyükdür. Moskvada yaxşı bilirlər ki, Avropanın əsas maraq göstərdiyi də məhz qazax qazıdır. Rusiya bu məsələdə Qərbə güzəştə getmək fikrində deyil. Çünki Kreml təbii qaz məsələsi üzərindən Avropaya təzyiq edir. Əgər Astana qoca qitəyə yardım edəcəksə, bu, Rusiya tərəfini qəzəbləndirə bilər. Tokayevin Qərb dünyası ilə geniş əlaqəsi var. O, uzun müddət BMT Baş katibinin müavini olub. Sonradan keçmiş prezident Nursultan Nazarbayev tərəfindən Qazaxıstanın xarici işlər naziri təyin edilmişdi. Tokayevin Rusiyanın mənafeyinə zidd siyasəti Astana-Moskva münasibətlərində yüksək gərginliyə səbəb ola bilər”.