Bu silah tədarükü bizə lazım olan həcmləri ödəyəcəkmi, hələ sual altındadır

Yaxın həftələrdə ABŞ Ukraynanı dəstəkləmək üçün hərbi missiyasının adını aşıqlamağı, təlim və yardım işlərinə rəhbərlik edəcək general təyin etməyi planlaşdırır. Lakin bu, ölkəmizə yeni statusun verilməsi demək olmayacaq. Söhbət Ukraynaya silah verilməsi ilə bağlı bütün məsələlərlə bağlı qərar qəbuletmə mərkəzinin yaradılmasından gedir.

Əslində amerikalılar yardım prosesində öz koordinasiyalarını təkmilləşdirirlər. Üstəlik, söhbət çox böyük sifarişlərdən, Qərb istehsalı olan silahların tədarükündən və pul axınından gedir. Ona görə də belə bir mərkəzin yaradılması ABŞ üçün məntiqli addımdır.

Lakin onun yaradılmasının ilk səbəbi, yəqin ki, silahların yoxa çıxması və ya yenidən satışı ilə bağlı hər hansı insident üçün tənqiddən yayınmaq cəhdi idi. Prosesi daha nizamlı etmək üçün həm Demokratlar Partiyası, həm də Respublikaçılar Partiyasından çağırışlar gəldi.

Aralıq Konqres seçkilərinin noyabr ayına təyin edildiyini nəzərə alsaq, müxalifətin də daxil olduğu bu cür tənqidlər Bayden üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Aydındır ki, Ağ Ev buna reaksiya verməli idi. Yəni ki, "biz Ukraynaya verilən yardımlara nəzarət edirik".

Ukrayna üçün yaxşı xəbər isə odur ki, ABŞ-da hakimiyyət dəyişikliyindən sonra belə, bu struktur fəaliyyətini dayandırmayacaq. Yəni ki, hətta Ağ Evin yeni administrasiyası da mərkəzi miras olaraq alacaq.

Bu missiyanın adının dəqiqləşdirilməsinin növbəti səbəbi ABŞ-ın prosesləri nəzərə almasıdır: çox güman ki, Rusiya Federasiyasının Ukraynaya qarşı işğalçı müharibəsi bir neçə il çəkəcək. Ona görə də indidən düşünmək lazımdır ki, resurslar daha yaxşı hesablansın, vəsaitlərin ayrılması planlı şəkildə olsun və büdcə ayrıca maddə kimi formalaşdırılsın. Yəni ki, yardım prosesi əvvəllər olduğu kimi edilməyəcək, sistemli olacaq.

Məsələn, bu il qanunlar sadəcə olaraq Konqresə çıxarılanda, onlar Amerika parlamentariləri arasında heç də həmişə anlayışla qarşılanmayıblar. Yadınızdadırsa, bu yaxınlarda Ukrayna ilə bağlı 40 milyard dollar ayrılmasını nəzərdə tutan qanun layihəsi demək olar ki, bloklanmışdı. Deməli, ABŞ-ın Ukraynaya dəstək missiyasına cavabdeh olan strukturu müəyyən etmək lazım idi. Aydındır ki, indi Pentaqona bu məsələlərlə məşğul olacaq komanda toplamaq tapşırılacaq. Pentaqon generalları birbaşa qərarların qəbuluna təsir edə bilməz. Lakin məhz bu təyin olunmuş general ABŞ parlamentarilərinin fikrinə təsir edə biləcək. Ona veriləcək mandata uyğun olaraq, o, əməliyyatın nəticələri ilə bağlı Konqresə hesabat verə, həmçinin vəsait toplaya biləcək. Axı buna cavabdeh ABŞ Konqresi olacaq.

Amerikanın nöqteyi-nəzərindən Ukraynaya yardımın göstərilməsi prosesi daha rutin, adət halında bürokratik və mərkəzləşmiş xarakter alacaq. Bu Ukrayna üçün nə deməkdir? Bir tərəfdən daha çox nəzarət olacaq. Ona görə də Ukraynanın tez-tez silah alıb-almayacağını proqnozlaşdırmaq çətindir. Daha doğrusu, əlavə bürokratik prosedurun yaradılması hətta müəyyən prosesləri ləngidə bilər. Amma burada biz heç nə etməyəcəyik: Amerika qanunvericiliyinin və ABŞ seçicilərinin tələbləri var.

Ukraynanın strateji maraqları baxımından isə müsbət cəhətləri görmək lazımdır. ABŞ indi silahları bizə daha yavaş ötürsə belə, biz yenə də hərbi təchizatın olub-olmayacağı fikrini çəkməyəcəyik. İndi biz əmin ola bilərik ki, yardım uzun müddət gələcək. Amma bu silah tədarükü bizə lazım olan həcmləri ödəyəcəkmi, hələ sual altındadır.

Müəllif: İliya Kusa - Beynəlxalq siyasət və Yaxın Şərq üzrə ekspert

Mənbə: UNİAN

Müəllif: Turan Abdulla