Rusiya Federasiyası Sərhəd Xidmətinin Ermənistandakı nümayəndəliyi bildirib ki, son vaxtlar Ermənistan-İran sərhədində əməliyyat vəziyyəti gərgindir və bununla əlaqədar olaraq, Ermənistan-İran sərhədini qoruyan Rusiya sərhədçiləri 1992-ci il tarixli Ermənistan-Rusiya Dövlətlərarası Müqaviləsinə uyğun olaraq, Ermənistan-İran sərhədindən keçən Mehri-Əkərək yolunda yoxlamalar aparır. Bu barədə Ermənistan mətbuatında yayılan xəbərlərdən sonra həmin yoxlamaların hansı şəraitdə aparıldığı böyük diqqət çəkib. Bununla bağlı Rusiya sərhədçiləri aydınlıq gətirərək bildirirlər ki, yoxlamalar gərgin əməliyyat şəraiti ilə əlaqədardır. Bu, narkotik vasitələrin və psixoaktiv maddələrin (həşiş, metamfetamin, heroin) İrandan Ermənistana qanunsuz daşınmasına cəhdlərin artması ilə xarakterizə olunur. Rusiya Sərhəd Mühafizəsi bildirir ki, Ermənistan və İran dövlət sərhədinin ekstremist və terror təşkilatlarının nümayəndələri tərəfindən pozulması halları da var. Məlumata görə, Rusiya sərhədçiləri Mehri sərhəd dəstəsinin ərazisində İrandan qanunsuz daxil olmuş silah, qumbaraatan və külli miqdarda döyüş sursatı olan iki yaraqlını həbs ediblər. Bununla mübarizə aparmaq üçün sərhəd mühafizə məntəqələri yaradılıb.

Bu vəziyyətdə ortaya çıxan ilk sual budur: mövcud vəziyyətlə bağlı məlumat və ya dəqiqləşdirmə niyə Ermənistanın Milli Təhlükəsizlik Xidməti tərəfindən deyil, Rusiya Sərhəd Xidməti tərəfindən verilir? Təbii ki, Rusiya sərhədçiləri 1992-ci il müqaviləsinə əsasən 30 ildir ki, Ermənistan-İran və Ermənistan-Türkiyə sərhədlərini qoruyurlar, lakin onlar Ermənistanın Milli Təhlükəsizlik Xidməti ilə işləməlidirlər.

Digər mühüm sual isə təbii ki, Ermənistan-İran sərhədində əməliyyat vəziyyətinin niyə gərginləşdiyi, nəinki narkotik satan cinayətkarların, hətta ekstremist qrupların da fəallaşmasıdır. Bu baxımdan İranın sərhədçiləri və təhlükəsizlik strukturları ilə hansı işgüzar əməkdaşlıq mövcuddur? Sərhəddə ekstremist qruplaşmanın nümayəndələrinin aşkar edilərək zərərsizləşdirilməsi ilə bağlı məlumatlar bu günlərdə dərc olunur. Əməliyyat, kəşfiyyat, taktiki səbəblərdən onun açıqlanması ləngiyə bilərdi, “izlərin” də üzə çıxarılması zərurətindən gizli saxlanıla bilərdi, amma hər halda, o risklərin ortaya çıxamasının səbəbi nədir və xüsusilə hansı təşkilatlardan söhbət gedir? Kifayət qədər suallar var.

Hazırkı vəziyyət İranın ruhani liderinin bir neçə gün əvvəl Ermənistan-İran sərhədi ilə bağlı səsləndirdiyi narahatlıqlarla hər hansı bir şəkildə əlaqələndirilə bilərmi? Sərhədin operativ vəziyyətinin gərginləşməsi ilə bağlı açıqlamalar sərhəd zonasında Rusiyanın nəzarəti rejimini gücləndirmək üçün pərdə və ya “bəhanə” ola bilərmi?

Asif Cəfərov
Ordu.az