İlk növbədə onu qeyd etmək lazmdır ki, riskli görünən bu dəyişikliyin rəvan və qarşılıqlı anlaşma şəraitində gerçəkləşməsi general Valeri Zalujnının vətənsevər dövlət adamı olması sayəsindədir. O, qərara müqavimət göstərmək, xalqı da, ordunu da Zelenskinin əleyhinə qaldırmaq imkanında idi, bunu etmədi. Ondan gözlənilən də bu idi.
Qərarın səbəbləri haqqında bir çox məqamı qeyd etmək və müxtəlif ehtimallar irəli sürmək mümkündür, amma qısa və ən ümumiləşdirilmiş şəkildə belə ifadə etmək olar ki, Zelenski ordunun baş komandanı vəzifəsində onunla tam uyum içərisində çalışacaq birini, yəni öz adamını görmək istəyirdi. Zalujnı isə müstəqil fiqur idi, hər kəsə eyni məsafədə dayanırdı, hətta müxalifətçi generalı (Poroşenkonun partiyasından olan Desant Qoşunlarının sabiq komandanı Zabrodski) öz komandasına cəlb etmişdi.
Müharibə zamanı prezident-ali baş komandanla ordu komandanının eyni dildə danışması, aralarında anlaşılmazlığın olmaması şübhəsiz ki, çox vacib amildir. Lakin siyasi rəhbərliyin hərbi komandanlığın işinə davamlı müdaxiləsi, peşəkar səviyyədə (peşəkar əsaslarla) verilməli olan qərarları hərb işində diletant olan siyasətçilərin verməsi arzuolunmaz nəticələrə də gətirib çıxara bilər. Bu baxımdan yeni baş komandan Aleksandr Sırskinin bu həssas balansı necə təmin edəcəyi və işinə qarışanlara yox deməyi bacarıb-bacarmayacağı önəmli olacaq. O, sadəcə üzüyola bir dövlət məmuru və hər cür siyasi qərarın tərəddüdsüz icraçısı kimi fəaliyyət göstərəcəksə, Ukrayna üçün əlavə problemlər yaranacaq. Yox, lazımi məqamlarda öz iradəsini ortaya qoyub, bunu siyasi rəhbərliyə də qəbul etdirərək mürəkkəb vəziyyətdən qeyri-standart çıxış yolları tapacaqsa, onda müsbət dəyişikliklər mümkündür.
General Zalujnı Ukraynada əfsanələşsə də, aydındır ki, əvəzolunmaz kadr deyil. Hətta bir çox mübahisəli qərarları da olub. (Məsələn, ötənilki hücum əməliyyatına hazırlıq mərhələsi və əməliyyat planları ilə bağlı çoxlu suallar var.) Ukrayna ordusunda xeyli istedadlı komandir var və bunlar kabinetlərdə deyil, müharibənin odu-alovu içində yetişiblər. General Sırski Kiyevin müdafiəsinə rəhbərlik edib, Xarkov əməliyyatının planlaşdırıcısı və bilavasitə icraçısı olub. (Eyni zamanda, Baxmutun uğursuz müdafiəsinə də cavabdeh olub.) Zelenskinin dünən adlarını çəkdiyi, ordu rəhbərliyinə gətiriləcək briqada generalları (Qnatov, Drapatıy) Xerson əməliyyatını uğurla icra etmiş gənc zabitlərdir. Yəni sırf hərbi rəhbərliyin dəyişməsi səbəbi ilə ciddi problemlərin ortaya çıxacağını söyləmək, məncə, doğru olmaz.
Ukraynanın hazırda iki təməl problemi var:
- ABŞ yardımlarının dayanması və bunun nəticəsində cəbhədə silah-sursat çatışmazlığının yaranması;
- Səfərbərliyin gecikməsi və bunun nəticəsində cəbhədə şəxsi heyət çatışmazlığının yaranması.
Bunların hər ikisi hərbi yox, siyasi rəhbərliyin məsuliyyət sahəsidir. Xarici yardımları da, səfərbərliyi də prezident və hökumət təmin etməlidir. Silah-sursat və yetərli sayda əsgər olmadıqdan sonra ordu komandanlığında kimlərin yer alması həlledici əhəmiyyət daşımır.
Zelenski öz reytinqini düşünərək qeyri-populyar tədbir olan səfərbərliyi (bu barədə qanunu) aylarla gecikdirdi. Qanun hələ yenicə ilk oxunuşdan keçib. Reytinq demişkən, müharibədən sonra Valeri Zalujnı siyasətə qoşulmaq qərarı verərsə, prezidentlik şansı var.
Şahin Cəfərli
TEREF

Hətta Kremlə loyallığı ilə seçilən ekspertlərdə Rusiyanın gələcəyi ilə bağlı nikbin proqnozlar verməkdən çəkinirlər...
“Levada” Mərkəzinin apardığı rəy sorğusuna görə, rusiyalıların 66 faizi müharibənin Rusiyaya
çox baha başa gəldiyini düşünürlər. Müharibənin ağır nəticələrindən təsirlənməmiş bir sahə
qalmayıb. Məsələn, doğum səviyyəsi son 200 ilin ən aşağı səviyyəsinə düşüb. Rusiyanın qaz
nəhəngi “Qazprom”un qaz hasilatı şirkətin mövcud olduğu 34 il ərzində ən aşağı səviyyəyə enib.
SSRİ Qaz Sənayesi Nazirliyinin dövlət korporasiyasına çevrildiyi 1990-cı illə müqayisədə
“Qazprom”un hasilatı 200 milyard kubmetr azalıb. “Qazprom”un itkisi Azərbaycanın qaz
hasilatından ən azı 4 dəfə çoxdur.
ORCID beynəlxalq məlumat bazasını təhlil edən “Novaya qazeta.Evropa”nın hesablamalarına
görə, Ukraynaya qarşı geniş miqyaslı müharibə başlayandan Rusiyanı 2500 nəfər alim tərk edib.
Onların arasında Rusiya Elmlər Akademiyasının akademiki, Moskva Riyaziyyat Cəmiyyətinin
prezidenti Viktor Vasilyev, Rusiya Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü Yuri Kovalev və onlarla
məşhur alim var. Elmi kadrların ən böyük itkisinə Moskva universitetləri məruz qalıb. Rusiyanın
ən yaxşı ali məktəbləri hesab olunan Moskva Dövlət Universiteti, Moskva Fizika və Texnologiya
İnstitutu, Ali İqtisad Məktəbi və “Skolkovo” İnnovasiya Mərkəzi elmi əməkdaşların 23 faizini
itirib. Dövlətin və cəmiyyətin bütün sahələrində eyni fəlakətli vəziyyət hökm sürür.
Rusiyanın Ukraynaya qarşı geniş miqyaslı müharibəsinin Moskvanın ehtimal etdiyi kimi
ildırımsürətli qələbə ilə başa çatmayacağı aydın olduqdan sonra, Rusiyanın istənilən qələbəsinin
“Pirr qələbəsi” ola biləcəyi ilə bağlı fikirlər gündəmə gəldi. Lakin indi belə görünür ki, vəziyyət
daha faciəlidir.
Bütün bu çətinliklər mart ayında keçiriləcək prezident seçkisindən sonra daha da dərinləşəcək.
Elə bir vəziyyət yaranıb ki, hətta Kremlə loyallığı ilə seçilən ekspertlər də Rusiyanın gələcəyi ilə
bağlı nikbin proqnozlar verməkdən çəkinirlər. Moskva Dövlət Universitetinin İqtisadiyyat
fakültəsinin dekanı Aleksandr Auzan bildirib ki, Rusiya yaxın gələcəkdə inkişaf edən ölkəyə
çevrilə bilməyəcək. Professor bunu cəmiyyətin bölünməsi və dövlətdə bütün məsələlərin zorla
həll olunması ilə izah edib. “Biz indi öz içimizdə bölünmüş bir ölkəyik. Ona görə də iqtisadi
tərəqqi, texnoloji sıçrayışlar və sair xəyallar qura bilərsiniz, amma doğmalara və yadlara
bölünmüş cəmiyyətin olduğu bir ölkədə bütün bunlar tamamilə əlçatmazdır”. Alim bildirir ki,
Rusiyada güc kultu formalaşıb və problemlər onun köməyi ilə həll olunur. “Bu, problemin sadə,
lakin adətən səhv və ya səmərəsiz həllidir. Bu, iqtisadi inkişaf və gələcək üçün pisdir”.
Rusiyada və Qərbdə isə belə qənaət var ki, mart ayında keçiriləcək prezident seçkiləri professor
Auzanın təsvir etdiyi mənzərəni daha da tündləşdirəcək. Bu isə o deməkdir ki, Putinin gözlənilən
qələbəsi onun məğlubiyyətindən daha ağır nəticələr doğuracaq. Çünki Avropa Şurası Parlament
Assambleyası (AŞPA) ötən ilin oktyabrında qəbul etdiyi qətnamə ilə Avropa ölkələrini Rusiya
prezidenti Vladimir Putinin 2024-cü il seçkilərindən sonra hakimiyyətdə qalacağı təqdirdə onun
hakimiyyətini qeyri-legitim hesab etməyə çağırıb. Qətnamədə deyilirdi ki, Putin 2000-ci ildən bəri
prezident və ya baş nazir kimi hakimiyyəti əlində saxlayır. “Bu qədər uzun müddət ərzində qeyriməhdud prezident səlahiyyəti, güclü parlament, müstəqil məhkəmə sistemi, azad mətbuat və
canlı vətəndaş cəmiyyəti kimi nəzarət və tarazlığın olmaması Rusiyanı faktiki diktaturaya
çevirib”.
AŞPA-nın yekdilliklə qəbul etdiyi qətnamədə üzv dövlətlərə təklif olunur ki, Putinin prezidentliyini
2024-cü ildən sonra davam etdirəcəyi halda, humanitar əlaqələr istisna olmaqla, Rusiya ilə
bütün əlaqələri dayandırmalıdır.
ABŞ-da isə konqresmenlər Stiv Koen və Co Vilson Nümayəndələr Palatasına Vladimir Putinin
2024-cü ildən sonra Rusiya prezidenti kimi tanınmaması ilə bağlı qətnamə layihəsi təqdim
ediblər. Qətnamənin mətni ötən ilin noyabrın 18-də Stiv Koenin mətbuat xidməti tərəfindən
açıqlanmışdı. Qətnamə layihəsində konqresmenlər xatırladırlar ki, Putinə 2024-cü il mayın 7-dən
sonra prezidentlik müddətlərini “sıfırlamağa” və yenidən vəzifəyə qayıtmağa imkan verən Rusiya
Federasiyasının Konstitusiyasına dəyişikliklərlə bağlı səsvermə çoxsaylı pozuntulara görə
legitim sayıla bilməz.
Bütün bunlar onu göstərir ki, 2024-cü ilin 15-17 mart tarixlərində üç gün ərzində keçiriləcək
prezident seçkilərində qələbə prezident Putin üçün “Pirr qələbəsi”ndən daha ağır nəticələr
doğuracaq. Belə ki, Putinin prezidentliyi qanuni və legitim olmadığı üçün tanınmayacaq. Bu isə
haqqında Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin həbs orderi olan Putinin beynəlxalq münasibətlərdə
hərəkət imkanlarını daha məhdudlaşdıracaq. Nəticədə Rusiyanın beynəlxalq münasibətlərdən
təcrid olunmasını və qlobal iqtisadiyyatdan qoparılmasını daha dərinləşək.
ABŞ Maliyyə Nazirliyi “Rusiyanın hərbi səylərini dəstəkləyən” xarici bankları sanksiyalarla
cəzalandıracağı ilə bağlı xəbərdarlığından sonra Rusiya üçün “nəfəslik” olan Türkiyə və Çindən
Moskvaya bəd xəbərlər gəlməkdədir. Türkiyə banklarının ardınca Çin bankları da Rusiyanın
maliyyə qurumları ilə əlaqələrini sürətlə kəsirlər. Türkiyə və Çin banklarının bu addımından sonra
Rusiyanın xarici ticarət əməliyyatları demək olar ki, tamamilə iflic olub. Bununla bağlı
məlumatda deyilir ki, Rusiya ilə işləyən bütün iri türk bankları lirə və rublla ödənişlər də daxil
olmaqla bütün əməliyyatları bloklayır, eləcə də Rusiyadan olan “həmkarları”nın müxbir
hesablarını bağlayırlar. Eyni vəziyyət Çin bankları ilə münasibətdə də müşahidə olunur.
Ekspertlər isə bu vəziyyətin daha ağırlaşacağı ilə bağlı xəbərdarlıq edirlər.
Buraya Rusiyanın hərb meydanında məruz qaldığı qorxunc itkiləri və Rusiya Mərkəzi Bankının
300 milyard dollar ehtiyatının dondurulmasını da əlavə edəndə Putinin Ukraynaya qarşı
müharibə qərarının nə qədər baha başa gəldiyi haqqında aydın təsəvvür yaranır.
Müharibə dövründə mərmi səsləri bütün səsləri eşidilməz edir. Buna görə də Rusiya dövlət
maşının dağılmasından və cəmiyyətin parçalanmasından doğan çıxırtılar indi eşidilmir. Bu
səslərin eşidilməsi üçün mərmi səsləri kəsilməlidir. Putinin inadla müharibəni davam etdirməsi
də, bu səslərin eşidilməsinə imkan verməmək istəyi ilə bağlıdır. Ancaq müharibə uzandıqca
dövlət maşının dağılması və cəmiyyətin parçalanması daha böyük miqyas alır.
Putin iki il əvvəl elə bir dəhşətli səhvə yol verib ki, onun nəticəsi Rusiya və rus xalqı üçün moğol
istilasından sonra ən ağır fəlakət olacaq
Xaqani Cəfərli
Pressklub.az

“Tərxis Olunmuş Hərbçilərin Gəncləri Maarifləndirmə” İctimai Birliyinin sədri Həsənli Emin Əliyar oğlu Müdafiə Nazirliyinə qarşı məhkəmə iddiası qaldırıb.
Yeniavaz.com verir ki, məhkəmə iddiası Bakı Apellyasiya Məhkəməsində hakim Şərafət Məmmədovanın icraatına verilib.
Məhkəmə iddiasının hərbi inzibati orqanların aktları və hərəkətləri (hərəkətsizliyi) ilə əlaqədar mübahisələr ilə əlaqəli olduğu bildirilir.

Qeyd edək ki, Müdafiə Nazirliyinə qarşı məhkəmə iddiası qaldıran Emin Həsənli eyni zamanda Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında İctimai Şuranın üzvdür. Daha əvvəl isə QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurasının üzvü olub. Emin Həsənli həm də “Hərbi And” qəzetinin baş redaktorudur.

Bu gün Ukrayna Ali Radası “Qoşunların səfərbər edilməsi haqqında” qanun layihəsini birinci oxunuşda təsdiqləyib.

Yeni qanunla hərbi çağırış şərtləri sərtləşdirilir. Çağırışdan yayınan şəxslərin bank hesablarının bağlanmasına şərait yaradılır, xaricdəki çağırışçılar isə yalnız hərbi stajı olduqda konsulluq uçotunda durmaq imkanı əldə edəcəklər. Bundan əlavə, qanun qəbul olunarsa, polis hərbi xidmətdən yayınanları aşkar etmək və saxlamaq üçün əlavə səlahiyyətlərə malik olacaq.
Qanunun yeniliklərindən biri də “elektron bildiriş” adlanan sistemin tətbiqidir.

4 ayda İsrail nə qədər hərbçisini itirib?
İsrail ordusu Qəzza zolağının şimalında baş verən qarşıdurmalarda mayor rütbəli zabitlərindən birinin həlak olduğunu açıqlayıb.

TEREF xəbər verir ki, bu barədə ordunun saytında dərc edilmiş məlumatda bildirilib.

Məlumata görə, 401-ci döyüş mühəndisliyi briqadasının 601-ci batalyonunun komandirinin müavini mayor Devid Şakuri Qəzza zolağının şimalında baş verən qarşıdurmalarda həlak olub.

Şakurinin ölümü ilə İsrail ordusunun quru əməliyyatları başlayandan bəri öldürülən hərbçilərinin sayı 226-ya çatıb. Qəzza zolağına hücumların başladığı 7 oktyabrdan bu yana öldürülən İsrail hərbçilərinin sayı isə 563 olub.

Ordunun internet saytında gündəlik yenilənən məlumatlara görə, quru hücumları başlayandan bəri yaralanan İsrail hərbçilərinin sayı 1304-ə yüksəlib. Münaqişə başlayandan bu günə kimi yaralanan İsrail hərbçilərinin sayı isə 2828-ə çatıb.

yeniavaz.com

İsrailin “Apache” helikopteri raketlə vurulub.

Globalinfo.az xəbər verir ki, bu barədə HƏMAS-ın Teleqram kanalında məlumat verilib.

Məlumata görə, HƏMAS-ın silahlı qolu olan İzzəddin əl-Qəssam Briqadaları Qəzza şəhərinin qərbində İsrail ordusuna məxsus “Apache” helikopterini raketlə vurublar.

Rusiya Kupyansk istiqamətində 500-ə yaxın tank, 600-dən çox döyüş maşını və 40 minə yaxın hərbçi yığıb. Məqsəd 2022-ci ilin payızında qovulduqları Xarkov vilayətinin ərazisini geri almaqdır.

Bu barədə “Forbes” yazıb.

“Rusiya 2024-cü ilin mart ayına qədər Donetsk və Luqansk vilayətlərini və Xarkov vilayətinin bir hissəsini Oskol çayına qədər tamamilə ələ keçirməyi planlaşdırır. “Mart ayına qədər” müddəti onunla izah olunur ki, həmin vaxt Rusiyada seçkilər keçiriləcək və Putin özünü yenidən prezident təyin edəcək. Xarkov vilayətinin bir hissəsi Ukraynadakı Rusiya ordusundan seçki günü Putinə hədiyyə olacaq”, - nəşr bildirib.
Mənbə: yenisabah.az

Məzuniyyətdə olan hərbi qulluqçu yaşadığı evdə dəm qazından zəhərlənərək ölüb.

“Unikal”ın məlumatına görə, hadisə Mingəçevir şəhəri Günəşli yaşayış massivi, 5 saylı küçədəki fərdi evlərdən birində baş verib.

Belə ki, 1983-cü il təvəllüdlü hərbiçi Hakim Hüseyn oğlu Nəbiyev məzuniyyətini doğma evində keçirdiyi bir vaxtda hamam otağında dəm qazından zəhərlənərək ölüb.
Faktla bağlı araşdırma başlanıb.

Rusiya Federasiyası ABŞ-ın Suriya və İraqa zərbələrini pisləyir, həmçinin bu vəziyyətin BMT-də təcili nəzərdən keçirilməsini istəyir.

“Report” xəbər verir ki, bu barədə Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova bildirib.

Zaxarova qeyd edib ki, ABŞ-ın strateji bombardmanla bağlı hava hücumları Vaşinqtonun beynəlxalq hüquqa tamamilə məhəl qoymamasıdır.

Zaxarova əlavə edib ki, heç kim beynəlxalq koalisiya illüziyası yaratmamalıdır və Böyük Britaniya hələ amerikalıların hərəkətlərini dəstəklədiyinə görə cavab verməlidir.