Ictimai rəydə sağlamlıqla bağlı bir sıra oturuşmuş fikirlər var ki, bunlardan da biri sağlamlıq üçün normal maddi təminatın vacibliyi düşüncəsidir. İnsanların bir çoxu hesab edir ki, sağlamlığın keşiyində dayanmaq üçün sadəcə iradə deyil, həm də böyük maddi vəsait lazımdır.

Maraqlıdır, maddi durumumuzla sağlamlığımız arasında əlaqə varmı? Həm yoxsul, həm də sağlam olmaq mümkündürmü?

Moderator.az-a açıqlama verən professor Adil Qeybulla mövzu ilə bağlı maraqlı fikirlər səsləndirib:

“Kasıblıq və varlılığın sağlamlığa elə bir aidiyyatı yoxdur. Əksinə, təcrübə göstərir ki, kasıb adamların içərisində sağlamlar daha çoxdur. Çünki onlar məcburən fiziki aktivliyə önəm verir. Onların qidalanması aşırı dərəcədə deyil. Kasıb insanlar bəzi imkanlı şəxslərin keçirdiyi zərərli həyat təzindən uzaqdırlar. Buna görə də son nəticədə onlar daha sağlam olur.
Sağlamlıq üçün brinci şərt sağlam qidalanmadır. Sağlam qidalanmaq üçün böyük vəsait lazım deyil. Bunun üçün ziyanlı şeylərdən, eləcə də yağda qızadılmış yeməklərdən, şəkərdən uzaq durmaq lazımdır. Hərəkəti artırmaq, zərərli vərdişlərə yol verməmək vacibdir.

Təəssüflər olsun ki, bizim insanlarımız buna diqqət etmir. Bu gün həddindən artıq qidalanma, zərərli vərdişlərin, oturaq həyat tərzinin artması, insanların hədsiz dərəcədə tənbəlləıməsi sağlamlığa ciddi ziyan vurur.

Bizim genefondla bağlı da bəzi problemlərimiz var. Qohumluq nigahları genefondu xeyli zədələyib. Azərbaycan irsi xəstəliklərin az qala endemik zonasına çevrilib. Bütün bunları normallaşdırmaq üçün çox ciddi proqrama ehtiyac var. Kütləvi idman, az qidalanmaq, qida rejiminə ciddi fikir vermək lazımdır. Bədənə daxil olan kalori ilə sərf olunan kalori arasında balans yaratmaq lazımdır. Zərərli vərdişlərdən uzaq durmaq lazımdır.

Düşünürəm ki, sağlamlıq məsələsində varlı-kasıb söhbəti yalnız spekulyasiyadır”.

"Ali təhsil müəssisələrinin qarşısında fəaliyyət göstərən dönərxanalarda satılan dönərlərin qiyməti ayranla birlikdə 1 manat 50 qəpikdir. Halbuki nəzərə alaq ki, ayranın öz qiyməti elə 30-40 qəpikdir"

Bunu ötən gün deputat Kamilə Əliyeva Milli Məclisin Səhiyyə Komitəsinin iclasında deyib. Moderator.az-a açıqlama verən millət vəkili gənclərimizin qidalarına diqqət yetirmələrini tövsiyyə edib:

"Milli Məclisin komitə iclasında səsləndirdiyim fikirlərdə də qeyd etmişdim. Bildirmişdim ki, qanun layihəsində olan dəyişiklikə əlaqədar Universitetlərin qarşısında bir manat əlli qəpiyə dönər satılır. Üstəlik bu qiymətə dönərlərlə birlikdə ayran da təklif olunur. Dönərlərlə birlikdə ayranın qiymətlərini nəzərə alsaq üstəgəl çörəyin arasına ətlə birlikdə dönər üçün istifadə edilən inqredientlərin qiymətini hesablasaq belə çıxır ki, ət tələbələr üçün pulsuz başa gəlir. Bu obyektlər əti hardan neçəyə alırlar ki, dönəri bu qiymətə satırlar? Ətin alınmasına nəzarət varmı, sertifikatlarının olub- olmamasına kim nəzarət edir? Bu məsələləri Milli Məclisdə də qaldırmışdım. Sözügedən məsələyə aydınlıq gətirilməsi nəzarətin gücləndirilməsi vacibdir. Bu vəzifədə tənzimləmə işlərinin aparılması da qida təhlükəsizliyi agentliyinin üzərinə düşür.

Onu da qeyd edim ki, əsasən bu dönərlərdən şagirdlər və tələbələr istifadə edirlər. Ona görə də bu məsələyə daha çox nəzarət olunmalıdır".

Sağlam qidalanma adekvat və balanslaşdırılmış qidalanmadır.Vücudumuzu təşkil edən hüceyrələrin nizamlı və balanslı işləməsi üçün kifayət qədər miqdarda qida, yəni yağlar, karbohidratlar, zülallar, vitaminlər və minerallar qəbul etməliyik.Foodinfo.az-ın məlumatına görə, bədənimizin bütün qidalara ehtiyacı var. Birtərəfli yemək, yəni yalnız zülal və ya karbohidratlarla qidalanma yanlışdır. Balanslaşdırılmış qidalanma ilə biz vitaminlər, minerallar və lif kimi vacib qidaları da alırıq.Qida piramidasına 5 əsas qida qrupu daxildir. Piramida aşağıdan tez-tez istehlak edilməli olan karbohidratlarla başlayır və daha az istehlak edilməli olan qidalara doğru hərəkət edir. Bu qida qrupları karbohidratlar, minerallar, zülallar, yağlar və şəkərdir. Qidalanma piramidası qidaların düzgün seçimində bələdçiniz olmalıdır. Bakıvaxtı.az sağlam qida qrupuna daxil olan qidaları təqdim edir:Minerallar: Sağlam həyat üçün lazımdır. Tərəvəz və meyvələrdə olan minerallar (kalsium, mis, yod, dəmir, sink və s.) hüceyrənin qorunması və sağlam dişlər, sümüklər və dəri quruluşu üçün vacibdir. Minerallar ürək ritmi, qan təzyiqi və bədəndəki maye balansı kimi bir çox digər tənzimləyici funksiyalarda da rol oynayır.Zülallar: Bədənin ən təsirli kalori yaxan hissəsi olan əzələ toxumasını gücləndirmək baxımından çox əhəmiyyətlidir. Zülal ət, süd məhsulları və daha az dərəcədə taxıl məhsullarında olur.Yağ-şəkər: Yağ və şəkər çox az istehlak edilməsi lazım olan qidalardır, lakin A, D, E və K vitaminləri kimi bədənimiz üçün vacib vitaminləri daşıdıqları üçün sağlamlığımız üçün də çox vacibdir. Yağlar və yağlar, şəkər və şirniyyatlar bu qrupa daxildir. Yemək vərdişlərimiz zehni və fiziki fəaliyyətlərimizə təsir edən amillərdən biridir. Qeyri-sağlam qidalanma düşüncə və anlama bacarıqlarının azalmasına və yaddaş itkisinə səbəb olur. Gündə 8 saat yatmağınıza baxmayaraq özünüzü yorğun hiss edirsinizsə, fiziki və zehni fəaliyyətinizdə tez yorulursunuzsa, yaddaşınızda və düşüncənizdə azalma görürsünüzsə, yemək vərdişlərinizi mütləq nəzərdən keçirin və aşağıdakı təkliflərimizə nəzər salın.

Tez-tez baş verən şiddətli baş ağrıları bəzi insanlar üçün kabusa çevrilir. Miqrenin müalicəsində ilk seçim olaraq dərman istifadəsi ilə ağrıların qarşısını almağa çalışsaq da, bu, təbii üsullarla da mümkündür. Bəs çox işləmək, həddindən artıq stress, kifayət qədər su içməmək nəticəsində yaranan miqrenlərə hansı qidalar faydalıdır?Foodinfo.az dərman istifadə etmədən baş ağrılarını aradan qaldırmağın yollarını təqdim edir:Avokado: Avokado miqrenlə mübarizədə çox təsirli bir qidadır. Lutein və zeaksantin kimi antioksidantlarla zəngin olan avokado şiddətli baş ağrılarına çox yaxşı təsir edir. Əncir: İltihabı azaltmaqda və baş ağrılarını aradan qaldırmaqda təsirli olan əncirin tərkibində çoxlu miqdarda kalium var. Gün ərzində bir qədər əncir istehlakı miqren ağrıları üçün çox əhəmiyyətlidir. Qızılbalıq: Tərkibində omeqa-3 yağ turşuları və B-2 vitamini olan qızılbalıq tez-tez baş ağrılarından əziyyət çəkənlər üçün möcüzəvi qidadır. O, həmçinin bədəndəki iltihabı azaldır və ağrıları aradan qaldırır. Şirin kartof: Dadlı olması ilə yanaşı, şiddətli miqren ağrıları ilə mübarizədə də mühüm rol oynayır. C vitamini ilə zəngin olan kartofun tərkibində B1 vitamini və kalium var. Su: İçməli su qan dövranını artırır və qan damarlarını genişləndirməyə kömək edir. Bu, baş ağrılarını aradan qaldırmağa yardımçı olur, çünki bəzi baş ağrıları daralmış qan damarlarından qaynaqlanır.Qarpız: Baş ağrılarının ən böyük səbəblərindən biri susuzluqdur. Təzə tərəvəz və meyvələr, xüsusilə də yay meyvələri tərkibindəki yüksək su ilə gün ərzində baş verə biləcək baş ağrılarının qarşısını alır. Məsələn, ən məşhur yay meyvələrindən biri olan qarpızda həm su, həm də kalium və maqnezium kimi vacib minerallar var.Yerkökü və kərəviz: Su ehtiyacınızı qarşılayan qarpız, kök və kərəviz kimi qidaları qəbul etmək ağrılarınız üçün çox əhəmiyyətlidir. Qatıq: B vitamininin bir hissəsi olan riboflavin qatıqda çox miqdarda olur. Miqrenə qarşı qoruyucu təsiri olan riboflavin tərkibli qatıq istehlakı gününüzü ağrısız keçirmək üçün əhəmiyyətli bir seçimdir.

Araşdırmalara görə, darçın obez və diabetdən əziyyət çəkən xəstələrdə qanda qlükoza səviyyəsini azaldır.Foodinfo.az lent.az-a istinadən bildirir ki, araşdırmalara görə, bu ədviyyat antioksidant, antiinflamatuar, antidiyabetik, antimikrobiyal və hətta antitümör təsirlərə malikdir.Tədqiqatçılar darçın əlavələrinin obez və ya artıq çəkidən əziyyət çəkən prediabetli insanlarda qan qlükoza (şəkər) səviyyəsini azaltmağa kömək edə biləcəyini tapıblar.İlk olaraq iştirakçılar 2 həftəlik aşağı polifenollu pəhrizə - sadə karbohidratlarda yüksək pəhriz növünə riayət ediblər. Daha sonra iştirakçıları təsadüfi olaraq müalicə qrupuna və plasebo qrupuna bölüblər.Onlar hər qrupa gündə 8-i səhər yeməyi, 8-i axşam yeməyi ilə qəbul edilməli olan 16 vizual eyni kapsul veriblər. Müalicə qrupu kapsullarında cəmi 4 qram (q) darçın, hər plasebo kapsulunda isə gündə cəmi 4 q maltodekstrin (250 milliqram) qida əlavəsi var idi.Alimlər iştirakçılara pəhrizi davam etdirməyi və 4 həftə ərzində göstərişə uyğun olaraq kapsul qəbul etməyi tövsiyə ediblər.Tədqiqatçılar, hər 15 dəqiqədən bir qlükoza səviyyəsini ölçən yuxarı qoluna bərkidilmiş davamlı monitorinq cihazından istifadə edərək iştirakçıların qan qlükoza səviyyələrini izləyiblər.Tədqiqatçılar iştirakçıları 8-12 saatlıq pəhrizdən sonra sonra qan nümunələri götürüblər. Araşdırmalar göstərib ki, darçın qəbul edən iştirakçılar plasebo qəbul edənlərə nisbətən qanda qlükoza səviyyəsini və aşağı qlükoza zirvələrini davamlı olaraq aşağı salıblar.

Son zamanda qızılca xəstəliyinin sürətlə yayılması cəmiyyətdə böyük narahatlıq yaradır.

Daha çox uşaqlar arasında yayılan bu xəstəliklə bağlı ölüm hallarına da rast gəlinib. Xüsusi müalicəsi olmasa da, uşağın immun sistemini gücləndirmək, simptomları yüngülləşdirmək, ağırlaşmaları aradan qaldırmaq mümkündür.

Həkimlər bildirirlər ki, qızılcanın ötürülməsinin qarşısını almağın ən effektiv yolu vaksinasiyadır.

Səhiyyə Nazirliyindən verilən məlumata görə, respublikanın bütün şəhər və rayonları üzrə qızılca əleyhinə peyvənd ilə əhatə olunma 96-98 % arasındadır. Buna baxmayaraq, qızılca ilə bağlı ölüm hallarına rasat gəlinir.

Mövzu ilə bağlı “Cebhe.info”-ya danışan pediatr Aytən İsmayılzadə bildirib ki, qızılcaya qarşı peyvənd statistikası reallığı əks etdirmir:

“Maraqlıdır, peyvəndin vurulub-vurulmadığını kim araşdırıb? Əlində “vaksin kağızı”olan, amma peyvənd olunmayan nə qədər uşaq var".

Xatırladaq ki, pandemiya dövründə də COVID-19 əleyhinə peyvənd vurulmadan “vaksin serifikatı”nın və aidiyyəti qurumlara təqdim etmək üçün saxta arayışlar verilməsi barədə faktlar olub.

"Cebhe.info" bütün bu suallarla bağlı Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyinə sorğu ünvanlayıb.

Fobiya və onun növləriAkrofobiya yunan mənşəli söz olub, “akron” və “fobos” sözlərinin birləşməsindən yaranmışdır; yüksəklik qorxusu mənasını
verir.
Bu qorxunu yaşayan insanlar yüksək yerlərə qalxdıqda çaxnaşma, narahatlıq, sürətli ürək döyüntüsü, əl titrəməsi, tərləmə, ağlama və başgicəllənmə kimi simptomlar yaşayırlar. Fobiyanın bu növü tez-tez uçmaq qorxusu (aerofobiya) ilə qarışdırılır.
Bu qorxunu yaşayan zaman insan əsasən tarazlıq duyğusuna etibar etmir və həmin situasiyada tutunacaq yer axtarır. Təbii ki, yüksək yerlərdə narahatlıq hiss etmək qeyri-adi bir hadisə deyil.
Məsələn, bir göydələnin yuxarı mərtəbəsindən aşağı baxarkən başgicəllənmə və əsəbilik hiss edə bilərsiniz. Ancaq bu hisslər çaxnaşmaya səbəb ola bilməz. Akrofobiya isə, olduqca güclü təsirlərə malikdir. Bu halda siz hətta bir körpüdən keçərkən yaxud bir dağ və ya hansına yüksəkliyin fotoşəklini görmək barədə düşünərkən yüksək qorxu hissi keçirə bilərsiniz.
Tədqiqatlar nəticəsində məlum olmuşdur ki, akrofobiya ən sıx rastlanılar qorxulardan biridir.
markzone.az

İnsan beyninin sinir plastikliyi kimi tanınan daxili və xarici dəyişikliklərə uyğunlaşma qabiliyyəti yaddaş və öyrənmə kimi koqnitiv funksiyaları, eləcə də müxtəlif nevroloji pozğunluqları başa düşmək üçün əsasdır.

Təməl Elmlər İnstitutunun (İBS) İdrak və Sosiallıq Mərkəzindən Dr. Park Çyu Minin başçılıq etdiyi komandanın rəhbərlik etdiyi yeni bir araşdırma beyin xəstəliklərinin müalicəsinin mənzərəsini dəyişdirə biləcək yeni bir texnikanı ortaya qoyur. Araşdıma “Science Advances” jurnalında dərc olunub.

Alimlər qrupu beyin funksiyasında uzunmüddətli dəyişikliklərə səbəb olmaq üçün böyük potensiala malik olan Naxışlı Aşağı İntensivlikli Aşağı Tezlikli Ultrasəs (LIFUS) adlı qeyri-invaziv beyin stimullaşdırılması texnikasını işləyib hazırlayıb.

Ənənəvi olaraq, beyin funksiyasını modulyasiya etmək üçün maqnit və elektrik beyin stimullaşdırılması üsullarından istifadə edilmişdir. Bununla belə, bu üsulların məkan həllini və nüfuz dərinliyini məhdudlaşdıran özünəxas məhdudiyyətləri var. Alimlər bildirirlər ki, bu da konkret beyin bölgələrini optimal effektivliklə dəqiq stimullaşdırmağı çətinləşdirir.

LILFUS öyrənmə və yaddaş prosesləri zamanı müşahidə olunan teta (5 Hz) və qamma (30 Hz) beyin dalğalarını təqlid edən xüsusi ultrasəs parametrləri əsasında hazırlanıb. Yeni alət tədqiqatçılara beynin müəyyən sahələrini öz mülahizələrinə uyğun olaraq aktivləşdirməyə və ya deaktiv etməyə imkan verdi: fasilələrlə ultrasəsə məruz qalma uzunmüddətli potensiasiya effektinə, davamlı məruz qalma isə uzunmüddətli depressiya effektinə səbəb olub.

Yeni texnologiyanın ən perspektivli cəhətlərindən biri onun yeni motor bacarıqlarının mənimsənilməsini asanlaşdırmaq qabiliyyətidir. Tədqiqatçılar siçanların motor korteksinə ultrasəs tətbiq etdikdə, motor bacarıqlarının mənimsənilməsində və yemək üçün yem tapmaq qabiliyyətində əhəmiyyətli irəliləyişlər müşahidə etdilər.

Maraqlıdır ki, tədqiqatçılar hətta siçanlarda ön ayaqlara üstünlük verməyi dəyişdirə bildilər. Bu, insultdan sağ çıxanlar və hərəkət pozğunluğu olan insanlar üçün reabilitasiya terapiyasında tətbiqin mümkünlüyünü göstərir.

Alimlərin fikrincə, beynin həyəcanlılığı və plastikliyindəki dəyişikliklər xarakterik xüsusiyyətlər olan depressiya kimi xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilə bilər.

Matça çayı min ildən çoxdur istifadə olunur. Yaponiyada budistlərin konsentrasiyanı gücləndirmək və bədəni təmizləmək üçün meditasiyadan əvvəl içdikləri matça hazırda daha populyardır.

Referans.az xəbər verir ki, matçanın ən əhəmiyyətli faydalarından biri hər qurtumda bədəni meqa dozada antioksidant ilə təmin etməsidir.

Elmi araşdırmalara görə, matçanın tərkibində yaşıl çaydan 137 dəfə çox antioksidant var. Mütəxəsislər 1 stəkan matça çayının 10 stəkan yaşıl çaya bərabər olduğunu bildirirlər. Tərkibindəki maddələr sayəsində xərçəngdən qoruyucu təsirə malikdir.

Çaylar arasında ən çox “L-Theanine” ehtiva edən matça beyin funksiyalarının inkişafı üçün də çox əhəmiyyətlidir. “L-Theanine” beyində alfa dalğalarını gücləndirir, beləliklə yaradıcılığı artırır.

Matça həm də zehni sakitləşdirir və bədəni rahatlaşdırır. C vitamini, selenium, xrom, sink və maqnezium mənbəyi olan bu çay xolesterolu və qan şəkərini azaldan təsirə malikdir.

1 stəkan matça çayının tərkibində 30 mq kofein var. Yəni tərkibindəki kofeinin miqdarı qəhvədən azdır. “L-Theanine” sayəsində kofein daha yavaş sorulur. Beləliklə, kofeinin müsbət təsirləri daha uzun müddət davam edir.

Son illərdə aparılan başqa bir araşdırmaya görə isə matça çayı fiziki dözümlülüyü 4% artırır.

Bildiyiniz kimi, balıqda çoxlu miqdarda omeqa-3 var, çoxlu doymamış yağ turşuları qrupu orqanizmdə iltihabla mübarizə aparır, qan damarlarını qoruyur və xərçəng, diabet, görmə qabiliyyətinin azalması və Alzheimer xəstəliyinin qarşısını alır. Bununla belə, bütün balıqlar sağlam deyil, bədənə xeyirdən daha çox zərər verən üç qrup balıq var. Foodinfo.az xəbər verir ki, bu barədə qastroenteroloq Dilyarə Lebedeva Telegram kanalında məlumat verib.İlk ən zərərli balıqda üçüncü yerdə sazan ailəsinin nümayəndələri qərarlaşıb. Həkim qeyd edib ki, bu balığın tərkibində insan qaraciyərini yoluxdura bilən opistorx - parazit yastı qurdlar var.İkinci yerdə yırtıcı balıqlar var: köpəkbalığı, qılınc balığı. Lebedevanın sözlərinə görə, onların tərkibində civə və kadmium kimi ağır metallar ola bilər ki, bu da bütün orqanlarda toplanıb insan orqanizmini zəhərləyir.Qastroenteroloq ən zərərli balıqlar kimi pişik balığı, panqasius və tilapiyanı qeyd edib.Qastroenteroloq kiçik balıqlara üstünlük verməyi məsləhət görür, çünki onlar uzun ömür sürmürlər və özlərində metal toplamaq üçün vaxtları yoxdur. Lebedeva qızılbalığı, siyənək, çəhrayı qızılbalıq, treska, pollok və skumbriya yeməyi tövsiyə edir.