Beynəlxalq səyahət azadlığı insanların rahat hərəkətini təmin edən əsas amillərdən biridir. Bu azadlıq isə birbaşa vətəndaşların pasport gücü ilə əlaqəlidir. Hər il yenilənən Henley Pasport İndeksi və digər beynəlxalq reytinqlər dünya ölkələrinin pasportlarını vizasız giriş imkanlarına görə sıralayır.

TEREF sfera-ya istinadla 2025-ci ildə dünyanın ən güclü pasportlarını təqdim edir:

Qeyd edək ki, son illərdə Avropa ölkələri və Asiya gücləri bu indeksdə üstünlük təşkil edirlər. Belə ki, bu siyahıda birinci yeri Sinqapur, Yaponiya və Almaniya tutur. Bu pasport sahibləri 195+ ölkəyə vizasız və ya sadələşdirilmiş viza rejimi ilə səyahət edə bilirlər.

İkinci yerdə İtaliya, İspaniya, Fransa və Cənubi Koreya gəlir. Bu ölkələrin pasportları sahiblərinə 190-dan çox ölkəyə sərbəst giriş təmin edir. Finlandiya, İsveç və Danimarka kimi Şimali Avropa ölkələri isə üçüncü yerdə qərarlaşıb.

Bu pasportlar 187-190 ölkə arası vizasız giriş imkanı təqdim edir. Ən güclü pasporta sahib ölkələr siyahısında sonuncu yeri ABŞ və Böyük Britaniya tutur. Keçmiş illərlə müqayisədə bir qədər geriləsələr də, bu ölkələrin pasportları sahiblərinə 180+ ölkəyə sərbəst giriş imkanı yaradır. Qeyd edək ki, bir ölkənin pasportunun güclü olması bir neçə əsas faktordan asılıdır. Öncəliklə, viza rejimlərinin yumşaldılması üçün ölkələr arasında qarşılıqlı razılaşmalar olmalıdır.

Həmçinin, qlobal siyasətdə nüfuzlu ölkələr daha çox vizasız səyahət imkanına malikdirlər. Bunlardan başqa, zəngin və stabilliyi yüksək ölkə vətəndaşlarının digər ölkələrdə miqrasiya riski daha aşağı hesab edilir.

Azərbaycan pasportu isə hazırda orta gücə malik hesab olunur. Azərbaycan vətəndaşları təxminən 70-80 ölkəyə vizasız və ya sadələşdirilmiş viza rejimi ilə səyahət edə bilirlər. Son illərdə Avropa və Asiya ölkələri ilə vizasız rejimin genişləndirilməsi istiqamətində müzakirələr aparılır.