Cənubi Qafqazda rəsmi İrəvanın üzləşdiyi situasiya Ermənistanın gələcək taleyi üçün real təhlükələri daha ön plana çıxartmağa başlayıb. Belə ki, Paşinyan hakimiyyətinin bütün geopolitik manipulyasiyaları bir-birinin ardınca iflasa uğramsqdadır. Xüsusilə də, Ermənistanın "Qərbə qaçış" cəhdlərinin uğursuz olması indi rəsmi İrəvan üçün əsl "geopolitik kollaps" effekti verməkdədir. Və bu səbəbdən də, Paşinyan hakimiyyətinin Azərbaycanla qarşıdurma mühitinin zəiflədilməsinə ehtiyacı var.

Onu da qeyd etmək lazımdır ki, rəsmi İrəvan hər ehtimala qarşı bu istiqamətdə ilk addımlarını artıq atmağa başlayıb. Belə ki, Paşinyan hakimiyyəti Azərbaycan və Ermənistan arasında imzalanmalı olan yekun sülh sazişinin tam mətni ilə artıq razılaşıb. İndi həmin sənədin imzalanmasına can atan rəsmi İrəvan Azərbaycanın saziş öncəsinə bağlı şərtlərini də icra etmək məcburiyyətindədir. Əks halda, sülh sazişinin imzalanma ehtimalı qətiyyən inandırıcı görünmür.

Bu səbəbdən də, baş nazir Nikol Paşinyan Ermənistanın yeni konstitusiyasının qəbulu, Avropa Birliyinin "mülki müşahidə missiyası"nın gələcək taleyi və ATƏT-in Minsk Qrupunun ləğvi barədə danışıb. Erməni baş nazir bildirib ki, Ermənistan vətəndaşlarına yeni konstitusiyaya sahib olmağı təklif ediləcək və onun qəbul olunması üçün 2027-ci ildə referendumun keçirilməsi planlaşdırılır. O, qeyd edib ki, hakimiyyət komandasının bir hissəsi referendumu 2026-cı ildə parlament seçkiləri ilə paralel keçirməyin məqsədəuyğun olduğunu düşünür.

Avropa Birliyinin "mülki müşahidə missiyası"nın gələcəyi ilə bağlı baş nazir Nikol Paşinyan bildirib ki, sülh sazişi imzalandıqdan sonra Ermənistan və Avropa Birliyi bu missiyanın fəaliyyəti, forması və metodu ilə bağlı ortaq qərar verəcək. ATƏT-in Minsk Qrupunun buraxılması məsələsinə toxunan Nikol Paşinyan vurğulayıb ki, bu mövzu müzakirə edilməlidir. Çünki sülhə doğru irəlilədikcə, Minsk Qrupu formatı öz aktuallığını itirir. O, Ermənistanın bu məsələni gündəmə gətirəcəyini və yaxın vaxtlarda müzakirələrə başlayacağını bildirib.

Ermənistan baş naziri hərbi eskalasiya üçün heç bir əsasın olmadığını bildirməklə yanaşı, tərəflər arasında etimad problemi olmasaydı, sülh sazişinin çoxdan imzalanmış olacağını da vurğulayıb. Halbuki, erməni baş naziri yeni konstitusiyanın qəbulu ilə bağlı referendum 2027-ci ildə planlaşdırıldığını deməklə, sülh sazişin həmin tarixdən öncə imzalanma ehtimalını da istisna etmiş oldu. Və onun fikrincə, Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh sazişinin təminatı üçün əlavə qarantlara da ehtiyac yoxdur, çünki ən effektiv təhlükəsizlik zəmanəti sülhün özü, qonşularla normal münasibətlərdir.

Onu da qeyd etmək lazımdır ki, ATƏT-in Minsk qrupu ilə bağlı məsələdə Rusiyanın da mövqeyi məhz Azərbaycanın tələblərinə uyğundur. Belə ki, "Qərbə qaçış" planları pozulmuş Ermənistanın müttəfiqi Rusiya Minsk Qrupunun fəaliyyətinin bərpasını mümkün hesab etmir. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarovanın sözlərinə görə, Kremlin Ağ Evlə əlaqələrini bərpası etməsinin Minsk Qrupu ilə heç bir əlaqə yoxdur və Moskvanın bu məsələyə yönəlik mövqeyi dəyişməz qalır: "Minsk Qrupunun bütün strukturları ləğv olunmalıdır və bunun üçün ən optimal variant məhz Bakı və İrəvanın birgə təklifi əsasında bu institutların buraxılmasıdır".

Göründüyü kimi, Ermənistanın formal da olsa, mövcudluğunda israr etdiyi Minsk Qrupu ilə bağlı məsələdə Rusiya rəsmi İrəvanı məyus edə biləcək mövqe tutur. Bunun əsas səbəblərindən biri də məhz Rusiya-Ermənistan münasibətlərində kəskin ziddiyyətlərin olmasıyla bağlıdır. Kremldə artıq ABŞ və Qərbin Ermənistanı sahibsiz buraxdığını da nəzərə almağa başlayıblar. Ona görə də, rəsmi İrəvanın mümkün qədər aciz duruma düşərək, yalnız Rusiyadan imdad diləməsində birbaşa maraqlıdırlar. Və hazırda Paşinyan hakimiyyətinin Kremllə münasibətləri bərpa etməyə can atdığı barədə də məlumatlar mövcuddur.

Məsələ ondadır ki, baş nazir Nikol Paşinyan Kremllə ünsiyyətə daha çox önəm verməyə başlayıb. Hətta vaxtilə müxtəlif bəhanələrlə Rusiyaya səfərlərdən imtina edən erməni baş nazir indi belə təklifləri böyük ümidlərlə qəbul edir. Yaxın vaxtlarda Ermənistanın KTMT da daxil olmaqla, Rusiyanın patronajlığı altında olan qurumlarda fəaliyyətini bərpa edəcəyi gözlənilir. Üstəlik, baş nazir Nikol Paşinyan hökumətin qapalı toplantısında Rusiya ilə "uçurulmuş körpülər"in bərpası barədə xüsusi tapşırıqlar verib.

Digər tərəfdən, rəsmi İrəvan Rusiyanı məmnun etmək üçün xüsusi kampaniyaya da başlayıb. Belə ki, Qərbdən ümidləri kəsilməkdə olan Paşinyan hakimiyyəti indi də Ermənistanın strateji tərəfdaşı ABŞ-a qarşı etiraz dalğası yaratmağa çalışır. Üstəlik, bu etiraz dalğası üçün məhz Kremlin uzun müddət rəsmi İrəvana sərt ittihamlar irəli sürdüyü məsələ - ABŞ-ın Ermənistandakı bioloji hərbi laboratoriyaları hədəfə çıxarılıb. Və məhz indiki mərhələdə gözlənilmədən bu mövzunun gündəmə gətirilməsi Ermənistanın Rusiyaya möhtac qaldığını göstərir.

Məsələ ondadır ki, Ermənistandakı ABŞ səfirliyi qarşısında Pentaqonun bioloji hərbi bazalarına qarşı etiraz aksiyası rəsmi İrəvanın təlimatı olmadan keçirilə bilməzdi. Erməni aksiyaçılar “Pentaqonun bioloji hərbi bazalarına YOX!”, “ABŞ-ın ölümcül bioloji hərbi laboratoriyalarına YOX!”, “ABŞ-ın bioloji laboratoriyaları Ermənistan üçün təhdiddir” şüaları səsləndiriblər. Üstəlik, ABŞ-ın Ermənistandakı səfiri Kristina Kvinin persona non-grata elan edilməsi üçün imza toplama kampaniyası da başlanılıb. Və bu, rəsmi İrəvanın Kreml qarşısında xəyanətə görə günahını yumaq cəhdindən başqa bir şey deyil.

Bütün bunlar onu göstərir ki, rəsmi İrəvan ABŞ və Qərbə artıq ümidlərini tükəmək üzrədir. Qərbin sahibsiz buraxdığı Ermənistan yenidən Rusiyanın "təhlükəsizlik çətiri" altına sığınmaq üçün cəhdlər göstərir. Belə anlaşılır ki, hərbi müttəfiqi Rusiyaya xəyanət etmiş Ermənistan geri dönüş və bağışlanmaq üçün indi də ABŞ və Qərbə arxa çevirir. Və bu baxımdan, son illərdə Rusiyaya qarşı çoxsaylı ittihamlar irəli sürmüş Ermənistanın Qərbə də xəyanət edərək, geri dönüş cəhdlərinə Kremlin necə reaksiya verəcəyi böyük maraq doğurur.

Elçin XALİDBƏYLİ,
Siyasi ekspert,
"Yeni Müsavat"

Baş nazir Nikol Paşinyan çox çalışır ki, Türkiyə Ermənistan-Azərbaycan sülh sazişi imzalamadan ölkəsi ilə sərhədi açsın. Ankaranın mövqeyi qətidir: “İrəvan sərhədin açılmasını istəyirsə, ilk növbədə Azərbaycanla sülh sazişi imzalamalıdır”. Sülh sazişinin imzalanması ləngidiyindən Paşinyan Türkiyə ilə sərhədin açılması üçün başqa variantlar üzərində düşünür. Paşinyanın təlimatıyla bir neçə gün əvvəl Türkiyənin bir qrup jurnalisti İrəvana dəvət edilir. Ermənistanın baş naziri onların suallarına cavabında Türkiyə ilə münasibətlərin normallaşmasını istədiyi fikrini dönə-dönə təkrarlayır. Bundan sonra Paşinyan Türkiyə istiqamətində ikinci addımını atır. İrəvan Suriyaya humanitar yük göndərmək adıyla Türkiyənin sərhədi müvəqqəti açmasını xahiş edir. Ankara bu xahişə “yox” deyə bilməzdi, çünki söhbət Türkiyənin də dəstək verdiyi Suriyaya humanitar yardımın çatdırılmasından gedir. Beləcə, İrəvandan Suriyaya humanitar yardım aparan 4 yük maşını martın 21-də Ermənistan-Türkiyə sərhədindəki “Marqara” keçid məntəqəsindən keçib. Bu keçid məntəqəsi martın 31-dək açıq olacaq. Bununla 1993-cü ildən bağlı olan sərhəd məntəqəsi ilk dəfə açılmış oldu. Təsadüfi deyil ki, Ermənistan xarici işlər nazirinin müavini Vahan Kostanyan sərhədin müvəqqəti açılmasına görə türk həmkarlarına təşəkkür edib. Paşinyan bu sərhədin açıq qalması üçün Suriyaya kiçik həcmdə olsa belə humanitar yardımlar göndərməkdə davam edəcək.
Elxan Şahinoğlu
TEREF

Kremlin məlumatına görə, Rusiya prezidenti Vladimir Putin ABŞ prezidenti Donald Tramp ilə telefon danışığı zamanı Ukrayna və Rusiyanın enerji infrastrukturuna zərbələrin 30 gün müddətinə dayandırılması təklifini dəstəkləyib. Məlumatda qeyd olunur ki, Putin hərbi komandanlığa artıq müvafiq göstərişlər verib.

Bundan əlavə, Moskva “xoş niyyət jesti” olaraq 23 ağır yaralı ukraynalı hərbçini Kiyevə təhvil verməyə və “175-in 175-ə” formatında əsir mübadiləsi aparmağa razılıq verib.

Danışıqlarda müzakirə edilən mövzulardan biri də Kursk vilayətindəki vəziyyət olub. Vladimir Putin ABŞ prezidentinin orada mühasirəyə düşən Ukrayna hərbçilərinin həyatını qorumaq çağırışını nəzərə alaraq, Rusiyanın “humanitar mülahizələrə” əsaslanmağa hazır olduğunu vurğulayıb. O, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin təslim olan hərbçilərinə həyat və ləyaqətli münasibətin təmin olunacağını vəd edib.

Bundan başqa, Rusiya prezidenti münaqişənin dinc yolla həlli yollarının axtarışına sadiq olduğunu bildirib və mümkün həll variantlarını ətraflı nəzərdən keçirmək üçün ABŞ tərəfi ilə birgə işləməyə hazır olduğunu qeyd edib. Lakin Putin vurğulayıb ki, istənilən razılaşma hərtərəfli, uzunmüddətli olmalı və Rusiyanın təhlükəsizlik sahəsində “qanuni maraqlarını” nəzərə almalıdır.

Kremlin məlumatına görə, hər iki lider Rusiya-Amerika münasibətlərinin normallaşdırılmasında qarşılıqlı maraqlı olduqlarını bildiriblər.

Ağ Ev də Tramp və Putin arasında əldə olunan razılaşmaları təsdiqləyib və Ukrayna və Rusiyanın enerji infrastrukturlarına hücumların müvəqqəti dayandırılması barədə razılığa gəlindiyini bəyan edib. Bundan əlavə, Vaşinqton Qara dənizdə “dəniz razılaşması” ilə bağlı “texniki danışıqların” başlanması və tam miqyaslı atəşkəsin mümkünlüyü ilə bağlı anons verib. ABŞ administrasiyası qeyd edib ki, bu danışıqlar ən qısa zamanda Yaxın Şərqdə başlayacaq.

Vaşinqton həmçinin Rusiya və ABŞ arasında ikitərəfli münasibətlərin yaxşılaşdırılması perspektivinin son dərəcə vacib olduğunu vurğulayıb. Bəyanatda Moskva və Vaşinqtonun yaxınlaşmasının “geniş iqtisadi imkanlar açdığı” və “sülh əldə edildikdən sonra qlobal geosiyasi sabitliyə” töhfə verdiyi qeyd olunub.

Tramp və Putin strateji silahların yayılmasının məhdudlaşdırılması məsələlərini də müzakirə ediblər və bu məqsədin həyata keçirilməsi üçün digər ölkələrlə əməkdaşlıq etmək barədə razılığa gəliblər. Ağ Ev əlavə edib ki, “hər iki lider İranın İsraili məhv etmək imkanına malik olmamalı olduğu fikrini bölüşür”.

Burada ortaya bir neçə vacib sual çıxır. Kreml və Ağ Evin Putin və Tramp arasında danışıqlarıla bağlı açıqlaması fonunda bu danışıqlar nə dərəcədə effektiv görünür? Ukrayna həqiqətən də 30 gün ərzində enerji infrastrukturuna hücumlardan xilas ola bilərmi? Bu cür şifahi razılaşmaların icra mexanizmi necədir? Yoxsa deyilənlərə inanmağa dəyməz?

Eyni zamanda, tərəflər İran və İsrail məsələsi də daxil olmaqla bir sıra mövzulara toxunublar. Danışıqlar bir neçə saat davam edib. Bu danışıqlar zamanı Cənubi Qafqaz məsələləri də müzakirə oluna bilərdimi? Gürcüstanla hələ də həll olunmamış ərazi problemləri, Ermənistan rəhbərliyinin Qərbyönlü ritorikası və Bakı ilə İrəvan arasında Moskvanın vasitəçiliyi olmadan sülh müqaviləsinin imzalanmasına doğru addımlar atıldığı bir zamanda Putin regionda mövcudluğunu qoruyub saxlamağa çalışır. Tramp Putinə Cənubi Qafqazla bağlı nəsə deyə bilərdimi?

Ukraynanın keçmiş informasiya siyasəti nazirinin müavini, Postinformasiya Cəmiyyəti İnstitutunun direktoru, Kiyev-Moqilyansk Akademiyasının müəllimi Dmitro Zolotuxin Pressklub.az-a açıqlamasında bu məsələlərlə bağlı fikirlərini bölüşüb.

“Məsələlər olduqca mürəkkəbdir. Buna görə də, gəlin, proseslərin forması və məzmununu müəyyən edək. İlk növbədə, danışıqların forması barədə danışarkən qeyd etmək lazımdır ki, Vladimir Putin “KQB”-dəki keçmişinin ona Trampın qarşısında teatr oyunu qurmağa imkan verəcəyinə tam əmindir. Axı keçmişdə onun bunu uğurla bacardığı iddia olunur.

Buna görə də, Rusiyanın bütün addımları tamamilə gözlənilən oyun, teatr tamaşasıdır. Putin kartları qarışdırır və konkret nəticə əldə etməyi gözləmədən mərcləri artırır. Putinin bütün təklifləri bəyan edilən məqsədlərdən fərqli hədəflərə malikdir və gələcəkdə də belə olacaq.

Danışıqların məzmununa gəldikdə isə gündəliyi Donald Tramp formalaşdırır. O, seçicilərinə müharibəni dayandıracağına söz verib. Hərçənd, müsahibələrindən birində “müharibəni 24 saata dayandırmaq” vədinin sarkazm olduğunu desə də, danışıqları konkretləşdirmək onun maraqlarına uyğundur. Bununla belə, hələlik Putin öz manevrləri ilə prosesin bu istiqamətə yönəlməsinə imkan vermir.

ABŞ prezidenti Donald Tramp “Truth Social” sosial şəbəkəsində yazıb ki, Vladimir Putinlə telefon danışığı zamanı “enerji və infrastruktur obyektlərinə hücumların dərhal dayandırılması” barədə razılıq əldə olunub. Lakin bu söhbətdən cəmi bir neçə saat sonra Putin Ukraynanın yaşayış məntəqələrinə hava hücumları ilə cavab verdi. Buça və Qostomel rayonları bombalandı, Slavansk və Kramatorsk şəhərlərinə zərbələr endirildi, nəticədə Slavanskin bir hissəsi işıqsız qaldı. Sumı şəhərindəki xəstəxanaya da raket hücumu təşkil edildi. Eyni zamanda, Kiyev, Jitomir, Sumı, Çerniqov, Poltava, Xarkov, Kirovoqrad, Dnepropetrovsk və Çerkassı vilayətlərinin üzərində kamikadze dronlar peyda oldu.

Putin telefon danışığı zamanı ABŞ və Ukrayna nümayəndə heyətlərinin martın 11-də Ciddədə razılaşdırdıqları tam miqyaslı atəşkəs təklifini faktiki olaraq rədd edib. Zelenskinin sözlərinə görə, “Rusiyanın sülh istədiyini” ən yaxşı şəkildə statistika göstərir: Ciddə danışıqlarından sonra Rusiya Ukraynaya qarşı 1342 idarə olunan hava bombası, 8 raket, 580 kamikadze dronu, 44 “Lancet” tipli dron və 250 digər zərbə həyata keçirib.

Martın 19-na keçən gecə Ukrayna Hərbi Hava Qüvvələri Tramp və Putinin telefon danışığından sonra Rusiyanın həyata keçirdiyi hücumun miqyaslarını açıqlayıb: 2 “İskəndər-M” raketi, 4 S-300 raketi, 145 kamikadze dronu və 56 “saxta hədəf” dronu buraxılıb.

Bu rəqəmlər və hadisələr aydın şəkildə göstərir ki, kim sülhə can atır, kim isə proseslə manipulyasiya edərək dinc əhalinin qətlini və Avropa ölkəsinin terror olunmasını davam etdirmək istəyir.

Tam miqyaslı atəşkəs əvəzinə yalnız enerji infrastrukturuna hücumların dayandırılması təklifi irəli sürüldü. Halbuki Ukrayna tərəfi əvvəlcə hava və dəniz hücumlarının tamamilə dayandırılması təklifində israr edirdi. Ukrayna ABŞ-ın sülhyaratma təşəbbüslərini dəstəkləyərək atəşkəsə razılıq verdi. Lakin Putin ilkin təklifləri belə qəbul etmədi və yalnız enerji infrastrukturu ilə bağlı məhdud atəşkəs variantını irəli sürdü. Başqa sözlə, yaşayış evləri və xəstəxanalara hücumlar onun üçün prioritet olaraq qalır”, - institut direktoru hesab edir.

Eyni zamanda, o, qeyd edib ki, Rusiya üçüncü ildir Ukraynanın enerji infrastrukturuna hücumlar təşkil etsə də, bu ona heç nə vermir. “Qış başa çatdı. Son üç ayda, ənənəvi raket hücumları və lokal enerji kəsintilərindən başqa, enerji sektorunda heç bir ciddi insident baş vermədi. Bu andan etibarən Rusiyanın Ukraynanın enerji sisteminə zərbələri tamamilə mənasız olur. Ukraynada kifayət qədər enerji istehsalı və paylanması var, bu da Rusiyanın terror hücumlarını neytrallaşdırır.

Eyni zamanda, Rusiya energetikası, xüsusilə yanacaq-enerji kompleksi çöküşün astanasındadır. Buna görə də, Putin enerji sektoruna zərbələrin dayandırılması təklifini öz ölkəsini tənəzzüldən xilas etmək üçün irəli sürür.

Moskva “hamının hamıya” prinsipi ilə əsir mübadiləsi aparmaq əvəzinə, artıq Ukrayna tərəfindən irəli sürülmüş “175-in 175-ə” formatında mübadilə təklif etdi. Ukrayna prezidenti axşam müsahibəsində qeyd edib ki, bu mübadilə uğurla həyata keçirilib və Tramp və Putinin bu prosesə heç bir töhfəsi olmayıb.

Rusiya tərəfi ukraynalıların qətliamının dayandırılması istiqamətində real addımlar atmaq əvəzinə, İranın vəziyyətindən tutmuş beynəlxalq hokkey turnirlərinə qədər bir çox ikinci dərəcəli məsələləri müzakirəyə daxil edərək prosesi yayındırmağa çalışır. Moskva bununla ölkənin beynəlxalq izoliyasiyasını aradan qaldırmaq istəyir.

Yaxın Şərqdə əməkdaşlıq məsələsi, eləcə də İran, Çin və Hindistan kontekstində qarşılıqlı əlaqələr həqiqətən əsas mövzulardan biridir. Lakin Putin bunu yalnız Trampı çaşdırmaq üçün istifadə edir və regionda real məqsədlərə nail olmağa çalışmır.

Rusiya biznesmenləri ilə bağlı qapılar arxasında görüşən Putin bildirib ki, danışıqlar zamanı Krım, Xerson, Zaporojye, Donetsk və Luqansk vilayətlərinin Rusiyanın tərkib hissəsi kimi tanınmasını tələb edəcək. Guya bunun qarşılığında Odessa və digər ərazilərdən imtina edə bilər.

Faktiki olaraq, Ukrayna tərəfinin ABŞ-ı xəbərdar etdiyi ssenari baş verdi: Rusiya nə sülhə, nə də atəşkəsə hazır deyil. Əksinə, Rusiya mediası yeni ərazilərin tutulması, Ukraynanın zəiflədilməsi və Qərbin hərbi dəstəyinin dayandırılması barədə təbliğat aparmağa başlayıb. Bununla belə, Donald Tramp FOX News-a verdiyi müsahibəsində qeyd edib ki, Putinlə söhbət zamanı Ukraynaya Qərb yardımı məsələsi ümumiyyətlə müzakirə olunmayıb.

Son 10 ildə Putin ona olan bütün etibarı itirib. Buna görə də onun Odessa, yaxud enerji infrastrukturu ilə bağlı verdiyi hər hansı vədlər ciddiyə alınmayacaq. Tramp isə əksinə, böyük və gözəl sövdələşmələr axtarır. Bunu bilən Putin söhbəti istənilən mövzuya yönəltməyə çalışacaq – istər hokkey olsun, istərsə də İrəvan.

Yerdəki vəziyyət və real hadisələr (o cümlədən Cənubi Qafqazdakı proseslər) Putin üçün həmişə ikinci dərəcəli və məzmunsuz olacaq, yetər ki, o, təsirini davam etdirə bilsin”, - deyə Zolotuxin yekunlaşdırıb.

Pressklub.az

Xalqımızın zəngin tarixi ənələrinə söykənən əziz Novruz bayramını yenə könül xoşluğu, ruh yüksəkliyi ilə qarşılayırıq. Qalib dövlətin vətəndaşları kimi qürurluyuq! Azad eilmiş torpaqlarımız dirçəlir, yeni şəhərlər, kəndlər salınır, məcburi köçkünlüyü başa çatan həmvətənlərimiz doğma yurd yerlərinə qayıdırlar, ölkəmizin hər bir guşəsində quruculuq işləri gedir. Bu nailiyyətlərin təməlində bizim milli biriyimiz, dövlətimizin gücü, qüdrəti dayanır.

Vətənimizin azadlığı uğrunda canını fəda edən qəhrəman şəjidlərimizin xatirəsini bu mübarək gündə ehtiramla yad edirik. Onların ailələrinə səbir, qazilərimizə şəfa diləyirik.

Novruzun bu il müqəddəs Ramazan ayına təsadüf etməsi onun mərhəmət və xeyirxahlıq ruhunu da qüvvətləndirir. Allah mömin qardaş-bacılarımızın oruc, namaz, dualarını qəbul etsin.

Hamını Novruz bayramı münadibətilə təbrik edir, hər evə, hər ailəyə xeyir-bərəkət, xoş və mənalı günlər, sağlam həyat arzulayıran!

Bayramınız mübarək!

Azər Əsgərov

“Ermənistan son təxribatlarla sülhə əngəl olur. Bu da verilən ev tapşırığını yerinə yetirməkdir”.

Bu fikri Tribunainfo.az-a siyasi şərhçi Ramiyə Məmmədova deyib.

Onun qənaətinə görə, son razılaşmanın ardınca sərhəddə atəşkəsin pozulması İrəvana himayədarlıq edən qüvvələrin təlimatıdır. Onun fikrincə, məqsəd Bakının cavab verməsi və Azərbaycanı aqressor görmək hiyləsidir. Ekspert hesab edir ki, artıq ermənilər atəşkəsin pozulması ilə bağlı Azərbaycanı ittiham etməyə başlayıblar və bu da məkrli planın görünən tərəfidir. Məmmədova tezliklə prosesin səngiməsini proqnozlaşdırır.

İlk öncə, bir çox müəllim niyə öz adının haqqını verə bilmir? Uşaqlar niyə müəllimin müqəddəsliyini dərk eləmir?
Pedaqoji fəaliyyətimdə Türkiyəli müəllimlərlə işlədiyim dövrlər olub. Onlar şəxsi həyatlarında fərqli, iş prosesində isə demək olar ki, eyni adamlardırlar- işini sevən, uşaqların sevimli öyrətməni. Çox yaxşı öyrətmənlərlə yanaşı, heç bir dəyəri olmayan, amma uşaqlar üçün möhtəşəm olan Türkiyəli öyrətmənlərlə də birlikdə çalışmışam. Azərbaycanlı bir idealist müəllimlə orta səviyyəli türkiyəli öyrətməni müqayisə etmək olmur. Öyrətmənlər müəllimlərdən daha effektiv idilər.
Sual yaranır- fərq nədədir?
Fərq sözdədir, ifadədədir, ifadədəki mənadadır. Mən Azərbaycanlıyam və ərəbcə olan “müəllim” sözü Azərbaycan dilində düşünən biri olaraq mənim üçün xüsusi bir anlam daşımır, məndə hər hansı bir vizyon, missiya və məsuliyyət yaratmır. Eyni şey Azərbaycan dilində düşünən bir uşaq üçün də keçərlidir. Müəllimdir də, adının mənasını idrak edə bilmədiyimiz bir kimlik. Ancaq öyrətmən sözü mənə bir missiya, bir vizyon qazandırır. Bəli, tək bir söz-bir ad, bir kəlimə-bütün bir dünyagörüşü yarada bilər. Azərbaycan dilində düşünən bir uşaqda “öyrətmən” sözünü eşidəndə təslimiyyət, minnətdarlıq və hörmət hissi formalaşdırır. Ona nəsə öyrədən bir insanın varlığını daha aydın dərk edir.
Əgər insanın danışdığı dil onun düşüncələrini formalaşdırırsa, deməli, sözlər də düşüncə tərzini dəyişdirə bilər. Məsələn, hansısa dildə müəyyən bir anlayışı ifadə edəcək söz yoxdursa, həmin mədəniyyətdə o anlayışın özü də zəif dərk edilir.
Yəni, əslində, fikir birinci yaranır, amma söz onun tam formalaşmasına, ötürülməsinə və inkişaf etməsinə kömək edir. Fikrin öz dilini yaratmaq gücü var, lakin sözlər də fikirlərin istiqamətini müəyyənləşdirir.
Tural Abasquliyev
TEREF

Gözlənildiyi kimi, Vladimir Putin Donald Tramp administrasiyasının təklif etdiyi və Ukraynanın razılaşdığı 30 günlük atəşkəs təklifini birmənalı şəkildə rədd etmədi. Ancaq onu birmənalı qəbul da etmədi. Yəni, Putinin cavabı nə “hə kimi hə, nə də yox kimi yox” oldu...

Putinin Trampın ünvanına minnətdarlıqlar, təriflər söyləyəndən sonra ortaya qoyduğu mövqeyini onun bir cümləsilə ifadə etmək olar: “Biz hərbi əməliyyatların dayandırılması təklifləri ilə razıyıq, amma biz ondan çıxış edirik ki, bu dayandırma elə olmalıdır ki, uzunmüddətli sülhə gətirib çıxarsın və bu böhranın ilkin səbəblərini(!) aradan qaldırsın”. Putinin “amma”-sı, yəni, 3 ildən çoxdur bütün dünyanın zəhləsini tökmüş “ilkin səbəbləri”, yəni, şərtləri hamıya yaxşı məlumdur. Bu şərtlərə Ukraynanın tam silahsızlaşdırılması da daxil olmaqla, faktiki olaraq öz suverenliyindən imtina etməsi və s. ilə yanaşı, NATO-nun 1997-ci il sərhədlərinə qayıtmasına qədər çoxsaylı, yerinə yetirilməsi mümkünsüz olan məsələlər daxildir. Qəbul edilməsi istisna edilən şərtləri təkrarlamaq isə elə “yox” cavabına bərabərdir...

Putin, həmçinin, cənhədəki vəziyyət barədə danışarkən, Rusiyanın tam üstünlüyə malik olduğunu qeyd edərək, indiki şəraitdə atəşkəsə getməyin Moskvaya sərf etmədiyinə eyham vurub. İddia edib ki, Kurskda çoxlu sayda ukraynalı hərbçi mühasirədədir və digər cəbhələrdə də guya Rusiya durmadan irəliləyir. Ancaq necə durmadan irəliləyirsə, rus ordusu yüz minlərlə itkilərə rəğmən 3 ildir heç cür Donetsk vilayətinin düzlərindən və bataqlıqlarından çıxa bilmir...

Putin, hətta atəşkəsə nail olunsa belə, texniki bəhanələr gətirərək, ona əməl edilməsinin mümkünsüz olduğuna da işarə edib.

Tanınmış almaniyalı hərbi analitik, “Bild” nəşrinin eksperti Julian Röpke Putinin bu çıxışına maraqlı şərh verib. Kifayət qədər məlumatlı və ciddi mənbələrə sahib olan ekspert kimi tanınan Röpke qeyd edib ki, Putinin guya Kurskda böyük sayda Ukrayna hərbçisinin mühasirəyə düşdüyü barədə dedikləri tamamilə yalandır. O deyib ki, müəyyən sayda itkilər, əsir düşənlər olsa da, Ukraynanın döyüş qabiliyyətli bölmələrinin “99 faizi Kurskdan sağ-salamat çıxarılıb”: “Bəli, Kurskdakı ərazinin böyük hissəsi azad edilib. Orada ukraynalılar yarımmühasirədə idilər. Ora Rusiya ərazisi idi. Lakin Pokrovskda, Slavyansk bölgəsində, Kramatorskda baş verənlərə baxsanız, mən indi yalnız Donetsk vilayətindən danışıram, hətta Xerson vilayətini demirəm - Putinin bu bölgələrin ərazisini tamamilə ələ keçirmək imkanı yoxdur. Məsələn, son məlumata görə, Pokrovsk istiqamətindəki Şevçenko qəsəbəsi ruslardan geri alınıb. Orada Rusiya irəliləmir, əksinə, geriləyir. Putin özünü hansı yerə qoyur? Onun vəziyyəti, mövqeyi özünün düşündüyü və televiziyada göstərdiyi kimi güclü deyil. Ümumi vəziyyətə baxsaq, Putinin Ukraynadan tələbləri mövcud reallıqla müqayisədə ağlasığmazdır”.

Putinin atəşkəs təklifinə cavabına qayıtsaq, belə bir anlayış var ki, istənilən fikirdə əsas söz “amma”-dan sonra gəlir. “Amma”-ya qədər deyilənlər isə “prelyudiya”dır və bunları kənara atmaq olar. Putin də “amma”-ya qədər Trampın ünvanına tərif və minətdarlıqlar yağdırsa da, atəşkəsin “düzgün təklif” olduğunu bildirsə də, sonda irəli sürdüyü şərtlərlə faktiki oaraq “yox” cavabını vermiş oldu.

İndi qalır Trampın atacağı addımlar. Vaxt isə daralır və yaxın 1-2 həftə ərzində atəşkəsə nail olunmasa, Trampın bu münaqişə ilə bağlı hər hansı bir ciddi planının olmadığı, bütün digər vədləri kimi, Ukrayna müharibəsini dayandıra biləcəyinə dair vədinin də “sabun köpüyü” olduğu tam aydınlaşacaq...
Azpolitika