Lukaşenkonun Belarusu Rusiyanın Avropa İttifaqına, NATO-ya qarşı bir növ “döyüş” meydanıdır

Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski Putinin 2025-ci ildə Belarusa qoşun yerləşdirə və onu Rusiya-Ukrayna müharibəsinə cəlb edəcə biləcəyinə eyham vurub. Çox güman ki, o, Putin üçün Belarus üzərində nəzarət səviyyəsinin getdikcə artdığını nəzərdə tutur. Və bu halda Lukaşenkonun hər hansı addımlarında “müttəfiqini” mümkün qədər dəstəkləməkdən başqa çarəsi qalmayacaq.

Xüsusilə, Rusiya kontingentinin təlimlər adı altında Belarus ərazisinə daxil olması istisna deyil. Xatırlatmaq istəyirəm ki, "Qərb - 2021" təlimlərinin keçirilməsi ruslara öz qüvvələrini Belarusda cəmləşdirməyə və daha sonra Ukraynaya şimaldan hücum etməyə imkan verdi. Qoşunların Belarus sərhədində yerləşdirilməsi Ukraynanın Avropa İttifaqı ilə sərhədində, Litva və Ukrayna ilə təzyiqi artırdı.

Yəni bu, Ukrayna üçün təhlükələr yaradır. Axı biz şimaldan Kiyev, Çerniqov və ya Rivne vilayətlərinə təkrar hücum gözləmirik. Lakin bu variantı istisna etmək olmaz, ona görə də Ukrayna Müdafiə Qüvvələri sərhədi mümkün qədər gücləndirir.

Digər tərəfdən, Lukaşenkonun Belarusu Rusiyanın Avropa İttifaqına, NATO-ya qarşı bir növ “döyüş” meydanıdır. Kreml Avropa ölkələrinə qarşı buradan təıxribat törətməyə kifayət qədər qadirdir. Üstəlik, ya hibrid, ya da birbaşa hərbi təxribat eyni Polşaya və ya Litvaya qarşı törədilə bilər. Polşa və ya Litva sərhədində Belarus və ya Belarusdan gələn rus qoşunları arasında hətta kiçik silahlı toqquşma olarsa, NATO və Avropa İttifaqı ölkələrinin bütün diqqəti bu ərazilərə yönələcək. Və müvafiq olaraq, Ukraynaya yardım əhəmiyyətli dərəcədə azala bilər.

Biz bunu 2023-cü ilin oktyabrından sonra İsraildə baş verən hadisələrin timsalında gördük. Dünya mediasının və siyasətçilərinin əksəriyyəti diqqətlərini Yaxın Şərqdəki problemlərə yönəltdilər. Ukrayna isə vəd etdiyi silah həcmlərini belə almadı.

Və daha bir məsələ - belarusların özləri üçün risklər var. Putinin hərbi yardıma ehtiyacı olacağı ehtimalı çoxdur. Artıq Şimali Koreya əsgərlərini döyüşlərə cəlb etdiyi üçün Belarus əsgərlərini də cəlb edə bilər. Xüsusilə nəzərə alsaq ki, Rusiya və Belarus arasında yeni tərəfdaşlıq sazişində “ölkələrdən birinə hücum” bəndi var ki, bu da “digərinə hücum” sayılacaq.

Putinin Lukaşenko üzərində çoxlu təsir rıçaqları var ki, lazım olanda Kremlə sərfəli qərar qəbul etsin. Və əgər Lukaşenko hansısa yolla Kremlin iradəsini yerinə yetirmək istəmirsə, Putinin həmişə Belarus diktatorunu aradan götürmək və özünə daha sadiq birini təyin etmək imkanı var. Və ya hətta Belarusu ilhaq da edə bilər.

Putinin Lukaşenkoya hansı təkliflər verəcəyini bilmirik. Keçən ilin sonunda biz hamımız gördük ki, müxtəlif Avropa ölkələrinin nümayəndələri və diplomatlar qeyri-rəsmi olaraq Lukaşenkoya mesajlar göndərdilər. Məncə, onların müəyyən ümidləri var idi ki, Lukaşenko qondarma prezident seçkiləri ərəfəsində siyasi məhbusları azad edəcək, bəlkə də Belarus cəmiyyətinə təzyiqləri azaldacaq...

Avropalılar təbii ki, bu “yenidən seçkiləri” tanımırlar. Lukaşenkonun isə prinsipcə, Kremllə daha sıx əməkdaşlıq etməkdən başqa yolu yoxdur. Nə vaxtsa o, tamamilə öz tərəfinə keçə bilər. Ümumiyyətlə, Lukaşenko dözümlü və hiyləgər siyasətçidir. Amma o, kiçik variantlarla küncə sıxışdırılsa, Rusiya ilə inteqrasiyanı daha sərfəli hesab edəcək.

Müəllif: Yaroslav Çornoqor - "Ukrayna prizması" analitik mərkəzinin "Rusiya və Belarus studiyaları" proqramının direktoru.

Mənbə: UNİAN