Texnologiya yarışının mühüm sahələrindən biri olan smartfon sənayesində ABŞ texnologiyası və marka gücü ilə, Çin isə istehsal gücü ilə seçilir. İstifadəçilərə bankçılıqdan sosial mediaya, naviqasiyadan ünsiyyətə qədər bir çox xüsusiyyət təqdim edən smartfonlar gündəlik həyatın əvəzolunmaz elementinə çevrilib.

- Çində smartfon sektorunda tanınmış şirkətlər olsa da, ABŞ bazar payı və çip və proqram təminatı sahəsində texnoloji üstünlüyü ilə sektorda güclü mövqedədir.

- Yüksək istehsal gücü və çip istehsalında istifadə olunan xammalın aparıcı istehsalçısı olması Çinə sektorda üstünlük verir.

smart-phone4.jpg

2025-ci ilə qədər dünyada 7,4 milyard smartfonun istifadə olunacağı təxmin edilir.Dünya əhalisinin əksəriyyəti smartfonlardan aktiv istifadə edir.

Bu telefonları istehsal edən şirkətlər çox olsa da, bəzi markalar satış rəqəmləri və texnologiyaları ilə bazarı tutur. Smartfon bazarında seçilən ABŞ və Çin bu sektorda texnologiya yarışında iştirak etməyə davam edir.

- ABŞ-ın ƏHƏMİYYƏTLİ KOZIR KARTI DÜNYANIN ƏN DƏYƏRLİ ŞİRKƏTİ APPLEDİR
Smartfon bazarının artım tempi son illərdə cihazın dəyişdirilməsi dövrünün uzadılması səbəbindən azalsa da, 2025-ci ilin birinci rübündə 1,5 faiz artmağa davam edib.


ABŞ və Çin arasında yaşanan gərginliyə və dünya iqtisadiyyatındakı inkişaflara baxmayaraq sektor keçən ilin ilk rübündə 300,3 milyon telefon tədarük edib və bu ilin ilk rübündə bu rəqəmi 304,9 milyona çatdırıb.

İlin ilk rübündə bazarda önə çıxan şirkətlərə baxdığımızda Samsung 60,6 milyon telefon tədarükü ilə birinci yerdədir. Samsung-u 57,9 milyonla Apple, 41,8 milyonla Xiaomi, 23,5 milyonla Oppo və 22,7 milyonla vivo izləyir.

Çin smartfon sənayesində ən çox tədarükü həyata keçirən 5 şirkətdən 3-nə ev sahibliyi edir (Xiaomi, Oppo, vivo).

Bunun əksinə olaraq, ABŞ Apple-ın bazar dəyəri təxminən 3 trilyon dollar olan sektorda güclü mövqedədir. Dünyanın ən dəyərli şirkəti olan Apple gəlirinin 55 faizindən çoxunu iPhone satışından əldə edir.

- CHIP VƏ PROGRAM TƏRƏFİNDƏ, ABŞ ÇİNƏ QARŞI ÜSTÜN MÖVQEDƏDİR
Smartfon satışı ilə yanaşı, bu cihazların proqram infrastrukturu da önəmlidir.

Ən çox istehsal edən şirkətlərə baxdığımızda Apple istisna olmaqla ilk 5-likdə yer alan bütün digər şirkətlər ABŞ mərkəzli Google-un Android əməliyyat sistemindən istifadə edir. Apple isə öz əməliyyat sistemi olan iOS-u istifadəçilərinə təqdim edir. Proqram təminatı baxımından ABŞ Çinə qarşı üstün mövqedədir.

Əməliyyat sistemləri üçün lisenziya haqları və bu sistemlərin tətbiq mağazaları vasitəsilə satışı nəzərə alındıqda, ABŞ smartfonlardakı proqram təminatı infrastrukturu ilə əhəmiyyətli iqtisadi resursa sahibdir.

Çin tərəfində Huawei smartfonlarda ciddi irəliləyiş əldə edərkən, ABŞ-da müxtəlif məhdudiyyətlərlə üzləşdi. Bu məhdudiyyətlərə görə şirkət Google-un Android sistemlərini telefonlarına daxil edə bilməyib və HarmonyOS adlı öz əməliyyat sistemini hazırlayıb. Şirkət bu əməliyyat sistemi ilə Çində əhəmiyyətli sayda istifadəçiyə çatsa da, Google-un məhdudiyyətindən sonra qlobal miqyasda gücünü itirib.

ABŞ bir çox Çin texnologiya şirkətinə, xüsusən də Huawei-yə qarşı ciddi sanksiyalar tətbiq edir. Bu sanksiyaların əksəriyyəti təhlükəsizlik baxımından tətbiq edilsə də, texnologiyada yarışın bir aləti kimi də qəbul edilir.

İki ölkə arasında rəqabətin mühüm sahələrindən biri də hər texnologiyada olduğu kimi smartfonlar üçün də kritik əhəmiyyətə malik çiplərdir.

Tayvanda yerləşən Mediatek, bazar payı ilə smartfon çiplərində birinci yerdədir. Mediatek-dən sonra Apple, Qualcomm, UNISOC, Samsung və HiSilicon gəlir. ABŞ-dan Apple və Qualcomm bazarın 44 faizinə sahib olduğu halda, Çindən UNISOC və HiSilicon bazarın 17 faizinə sahibdir. Çip tərəfində ABŞ-ın Çin üzərində üstünlüyü var.

ABŞ Çinin çip istehsalı imkanlarını zəiflətmək üçün ixraca nəzarəti gücləndirməyə davam edir. Bunun əksinə olaraq, Çin çiplərdə istifadə olunan qallium və germaniumun aparıcı istehsalçısıdır. ABŞ-ın məhdudiyyətlərinə məhəl qoymayaraq, Çin ABŞ-a qalium və germanium ixracını qadağan etdi.
ÇİN İSTEHSAL GÜCÜ İLƏ AĞILLI TELEFON SƏNAYƏSİNDƏ CİDDİ ÜSTÜNLÜYƏ MALİKDİR

ABŞ smartfon bazarında ən qiymətli brendə, komponentlərə və proqram təminatı infrastrukturuna malik olsa da, istehsalda Çindən asılıdır. ABŞ-ın bir çox texnoloji şirkətləri, xüsusən də Apple uzun illərdir ki, istehsal üçün Çini seçir.

ABŞ-la yanaşı smartfon istehsalında birinci yerdə olan Cənubi Koreyada yerləşən Samsung şirkəti də istehsalının əhəmiyyətli bir hissəsini Çində həyata keçirir. Bu istehsal gücü Çinə texnologiya yarışında ciddi üstünlük verir. Bu yolla Çin həm məhsul istehsal edərək qazanc əldə edir, həm də dolayı yolla bu texnoloji biliklərin özünə ötürülməsi üçün zəmin hazırlayır.

Smartfon sənayesində qarşılıqlı asılılıq var. Həm ABŞ, həm də Çin bu asılılığı azaltmağa çalışır.

ABŞ texnologiya istehsalını öz ərazisinə cəlb etmək üçün bir sıra tədqiqatlara başlasa da, Çin də bir çox sahələrə texnologiya sərmayələri edir, xüsusilə innovasiya imkanlarını, yerli əməliyyat sistemini və çip inkişafının artırılması.

ABŞ-ın texnologiya nəhəngləri öz ölkələrində fabrik investisiyaları ilə yanaşı, müxtəlif ölkələrdə istehsal mərkəzlərini də diversifikasiya etməyə çalışırlar.

Məsələn, Apple Çindən asılılığı azaltmaq strategiyasının bir hissəsi olaraq istehsal xəttini qismən Hindistan və Vyetnam kimi ölkələrə köçürüb. Keçən ilin məlumatlarına görə, Apple Hindistanda iPhone istehsalının 14 faizini həyata keçirib.

Bildirilir ki, Çin dünyanın ən böyük smartfon istehsal bazası olduğundan bütün istehsalın başqa ölkələrə keçirilməsi çətin və mürəkkəb prosesdir.

ABŞ və Çin arasındakı gərginliyin gedişi bir çox texnologiya istehsalı sektorlarının, xüsusən də qarşılıqlı asılılığın və rəqabətin mövcud olduğu smartfon sektorunun gedişatına yaxından təsir edəcək.

Mənbə:AA