Bu günlərdə Nazirlər Kabineti “Müntəzəm və taksi minik avtomobili ilə sərnişin daşımalarında istifadə olunan avtonəqliyyat vasitələrinin texniki göstəriciləri, daxili və xarici tərtibatına dair tələblər”i təsdiqləyib.
Burada bir sıra tələblər öz əksini tapıb və onlardan biri də odur ki, “taksi minik avtomobilləri ağ və ya qırmızı rənglərdə olmalıdır”. Yaxud, “Dövlət qeydiyyat şəhadətnaməsində göstərilən buraxılış tarixindən 15 ildən artıq müddət keçən avtomobil nəqliyyatı vasitələri taksi minik avtomobilləri ilə sərnişindaşımalarında istifadə oluna bilməz”.
Bundan başqa “Taksi minik avtomobillərinə bütün salonunu əhatə edən və qeydə aldığı məlumatları ən azı 1 ay müddətində saxlaya bilən yaddaş qurğusu ilə təchiz edilmiş videokameralar quraşdırılmalıdır”. Eləcə də “Taksi minik avtomobilləri ən azı “Avro-5” ekoloji standartına uyğun olmalıdır”.
Qeyd edək ki, Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsində keçirilən ictimai dinləmədə rəqəmsal inkişaf və nəqliyyat nazirinin müavini Rəhman Hümmətov deyib ki, Bakıda 60 min taksi var, çoxdur, 20 min bəs edir, sayı azaltmaq fikrindəyik.
Ekspertlər isə bu ixtisarlar nəticəsində 40 min sürücünün işsiz qalacağını bildirib.
Xatırldaq ki, bir neçə il öncə Bakıya “London” taksiləri adı ilə yeni taksilər gətirilsə də, vətəndaşların bir çoxu bu taksilərdə ödəniş baha olduğu üçün istehlak etmir. Bu gün vətəndaşlar əsasən şirkələrə məxsus daha müvafiq qiymətə olan taksilərdən istifadə edirlər.
Doğrudur, bu taksilərin də fəaliyyətində müxtəlif nöqsanlar öz əksini tapır. Ancaq yeni tətbiq ediləcək tələblər taksilərin daha baha qiymətə başa gələcəyini göstərir. Bu gün ictimai nəqliyyatın fəaliyyəti isə “göz önündədir”.
Belə olduğu təqdirdə vətəndaşlar baha taksi xidmətlərindən necə yararlanacaq?
İqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli “Cebhe.info”-ya bildirdi ki, hökumətin atdığı addımları izah etməklə bağlı problemləri var və nazir müavini 60 min taksinin çox olduğunu, 20 min olmalı olduğunu deyib:
“Bu belə olmamalıdır. Yəni bir araşdırma işi aparıldıqdan sonra gəlinən nəticəyə uyğun addım atılmalıdır. Sübut etməlidirlər ki, niyə 20 min taksi olmalıdır. Bəlkə 20 min yox, 25-35 min lazımdır? Bununla bağlı hökumətin açıqladığı rəqəm və yanaşma məntiqli deyil.
Ən azından insanlarda sual yaradır ki, nəyə görə kəskin, tənzimləyici addımlara ehtiyac yaranıb. Taksi xidməti son illər Azərbaycanda ən çox rəqabətli mühitdə fəaliyyət göstərən xidmət idi. Yeganə sahə idi ki, bəlkə də qiymətləri artmamış, əksinə azalmışdı.
Taksi xidməti devalvasiyadan öncəki qiymətlərdən belə, ucuz idi. Bu tənzimləyici aktların gətirilməsi taksi xidmətini bahalaşdırmaqla yanaşı insanları da işsiz qoyacaq. İnsanlar heç də öz keflərindən gəlib Bakıda taksi xidməti ilə məşğul olmurdular. İş, başqa fəaliyyət növü yox idisə, onlar da məcburən bu fəaliyyət növü ilə məşğul olurdular.
İndi bu qanunları qəbul etmək daha asandır. Ancaq onun nəticələrini öncədən hesablamaq daha məntiqlidir. Hökumətlər belə davranmalıdır. Yəni bir proqramı olmalıdır ki, “mən bu addımı atdım, 30-40 min insan işsiz qaldı, onları necə işlə təmin edəcəm, hansı sahələrdə iş təklif edəcəm?”. Bu yoxdursa, sadəcə insanların işsiz qalmasına və taksi xidmətinin ölkədə kəskin bahalaşmasına səbəb olacaq. Bundan başqa da “boz” taksi ximəti yaranacaq. Yəni heç bir aktlarla tənzimlənməyən taksi xidmətləri yaranacaq.
Hökumət elə addımlar atır ki, məcburən “boz bazar”, “qara bazar” yaranacaq. Yəni insanlar qohumları, tanışları, votsap qrupları, internet vasitəsilə üzərindən taksi nişanı olmayan dostunun, tanışın, qonşunun xidmətindən istifadə edəcək. Heç hökumətin xəbəri də olmayacaq.
İndiki internet dövründə belə aktlarla bu məsələni həll etmirlər. Bundan başqa ictimai nəqliyyat normal işləsə, taksilərə bu qədər ehtiyac olmaz. İlk növbədə ictimai nəqliyyat, avtobus və metronun intervalları düzəlməlidir. İnsanlar rahat şəkildə gedib-gəlməlidirlər. Bunları düzəltmədən, bu barədə qərar vermədən birdən-birə belə kəskin qərarlar qəbul etmək iki nəticə doğuracaq - işsizlik və qiymət artımı”.