Bahalaşmanın yeni dalğası: Qiymətlər 2 dəfə artacaq

“Mən yazın əvvəlində də qeyd etmişdim ki, bu il keçənilki mövsüm qiymətlərini müşahidə edə bilməyəcəyik”.

Bu sözləri Yenisabah.az-a açıqlamasında iqtisadçı-ekspert Akif Nəsirli deyib.

O, bu il soğan və kartofun qiymətində artımın olacağı ilə bağlı səslənən iddialara münasibət bildirib.

A. Nəsirli söyləyib ki, keçən il kartof yayda 25-30 qəpiyə düşmüşdüsə, bu il biz bu qiymətləri görə bilməyəcəyik:

“Çünki ölkə bazarlarında bütün qiymət nomenklaturası keçən ilə nisbətən 2 dəfə çox bahalaşıb. Ümumi bahalaşma fonunda kənd təsərrüfatı məhsullarının mövsümdə keçənilki göstəriciləri nümayiş etdirməsi mümkün deyil. Bu təbii və gözlənilən idi. Bu barədə məlumat vermişdik.

Bu il kartofun qiyməti 50-60 qəpiyə düşə bilər ki, ondan aşağısını gözləmirəm. Məsələn, Xaçmaz pomidorunun kilosu 1 manat-80 qəpik arasında olacaq və düşməyəcək. Amma keçən il biz pomidorun mövsümündə 30-40 qəpiyə alırdıq. Keçən il qarpız 20-25 qəpiyə qədər ucuzlaşdı, amma mən bunu bu il gözləmirəm. Uzaqbaşı, qarpızın qiyməti 40-45 qəpik arasında olacaq”.

İqtisadçı əlavə edib ki, bunun səbəbi bazarda olan əmtəə nomenklaturasının qalxması ilə bağlıdır:

“Nəticədə biz keçənilki qiymətləri bu il görə bilməyəcəyik. Digər tərəfdən, iddia olunur ki, bu il kartof-soğanın qiyməti bahalaşa bilər ki, mən buna inanmıram. Kartof-soğanın qiyməti nəinki yay, hətta payızda belə bahalaşmayacaq. Çünki həmin məhsul Azərbaycanda yerli tələbatı tam ödəyəcək qədər istehsal edilir. Qışın sonunda cüzi qiymət artımı hər il olduğu kimi bu il də olar”.

Onun fikrincə, burada idarəetmə problemləri də özünü göstərir:

“Çünki dekabr-yanvar aylarında ölkədən ifrat dərəcədə soğan ixrac olunur. Qonşu ölkələrdə soğana tələbat yaranır deyə biz də onu ixrac edirik və ölkədə ehtiyat qalmır. Nəticədə təklif azaldığına görə tələb də artır ki, bu da qiyməti qaldırır. Kartof da eyni performansı göstərir, sadəcə olaraq, hökumət bu məsələni idarə etməlidir. Təəssüf ki, Azərbaycanda kənd təsərrüfatı sektorunun tənzimlənməsi prosesi ilə hökumət mütəmadi şəkildə məşğul olmur. Onlar müəyyənləşdirə bilmirlər ki, bu il kartofun məhsuldarlığ nə qədər olacaq, yaxud ölkədə nə qədər kartof və soğan istehsal olunub?!

Mütəxəssis aydınlaşdırb ki, bunu dəqiqləşdirmək və yerli tələbatı müəyyən etmək lazımdır:

“Yerli tələbatdan artıq nə varsa, o qədər də ixraca imkan vermək lazımdır. Tutaq ki, Azərbaycanda soğana tələbatın illik norması 1 milyon tondur. Bizdə də qoy istehsal olunsun milyon yarım yon. Biz 500 min tonun ixracına icazə verə bilərik. 500 min tondan sonra isə ixraca kvota, yaxud embarqo qoyulmalıdır ki, ixrac əngəllənsin və yerli bazarda vəziyyət sabit qalsın.

Hesab edirəm ki, dekabr-yanvar aylarında soğan ixracatına 2 aylıq müəyyən məhdudiyyətlər qoyulsa, biz fevral-mart aylarında bahalaşmanı müşahidə etməyəcəyik. Apreldə isə təbii ki, payızda əkilən soğan artıq yetişir, bazarlarda görünür və bu, qiyməti tənzimləyir. Əslində, hökumət bütün məhsullar üzrə bazar müəyyən vasitələrlə bazarı tənzimləməlidir. Lakin çox təssüf ki, bu məsələdən hələ də ölkəmizdə istifadə edilmir”.