 |
|
|
“Sertifikatlaşdırma göstərdi ki, təhsil sistemimizdə orta məktəb proqramını nəinki yaxşı, kafi belə verə bilməyən müəllimlər çalışıb”.
Bu sözləri elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev Bakı təhsil işçilərinin sentyabr konfransında deyib. O bildirib ki, 2026-cı ilə qədər aparılacaq sertifikatlaşdırma çərçivəsində Pedoqoji heyətin 10-15 faiz yenilənməsi düşünülür:
"Yaxşı hal odur ki, müəllimlərin işə qəbulu prosesi çərçivəsində işə qəbul edilənlərin 80 faizi sertifikatlaşdırmada yüksək nəticə göstərir. Bu ildən etibarən Bakı şəhərində pilot olaraq metodiki xidməti başlayacağıq. Müəllimə dəstək sistemi yerində olmalıdır. Hazırda bu sistem çox zəifdir. Yüksək bal toplamış müəllimlər arasından metodist müəllimləri seçib, digərlərinə təlim keçmələrini təşkil etməyi düşünürük".
Qeyd edək ki, bu günlərdə sertifikasiya imtahanından ikinci dəfə də keçə bilməyən 743 müəllimin fəaliyyətinə xitam verilib.
Bu gün cəmiyyəti düşündürən isə odur ki, təhsil sistemində orta məktəb proqramını kafi belə bilməyən müəllimlər çalışıbsa, həmin müəllimlər başa vurduqları təhsil müəssisəsindən necə məzun olublar?
TEREF.AZ-ın məlumatına görə, təhsil üzrə ekspert Elşən Qafarov Cebhe.info-ya bildirib ki, sertifikasiyadan keçməyən müəllimlərlə bağlı elm və təhsil naziri Emin Əmrullayevin söylədikləri həddindən artıq yumşaq fikirlərdir:
“Düşünürəm ki, sertifikasiya çox yumşaq şəkildə həyata keçirildi. Nazirin verdiyi o rəqəmlər reallığı tam əks etdirmir. Belə ki, 15 faiz yox, növbəti sertifikasiyaya qədər müəllimlərin ən azı 30-40 faizində dəyişiklik olmalıdır. Azərbaycan müəllimi başa düşməlidir ki, bura Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun DOST Mərkəzi deyil. Müəllim bilməlidir ki, O, Azərbaycan vətəndaşını yetişdirən əsas şəxsdir. Birmənalı şəkildə sertifikasiya qaydaları sərtləşdirilməlidir. Ümumiyyətlə, pedoqogika, metodika ilə bağlı sualların sayı artırılmalıdır. Nəticə etibarilə 743 müəllimin işdən azad edilməsi reallığı tam əks etdirmir. Əslində daha çox müəllimin əmək müqaviləsinə xitam verilməli idi.
Xitam verilən şəxslər də bilməlidir ki, Azərbaycanda sertifikatlaşdırma ilə bağlı ilk məlumat 2018-ci ildə verilib, 2019-cu ildə “Təhsil haqqında” Qanunda bir daha bu məsələyə qayıdıldı. 2020-ci ilin aprel ayında sertifikasiya qaydaları təsdiq edildi. 2022-ci ildə, iki ildən sonra sertifikasiya keçirildi. Sonra da bir il əlavə vaxt verildi. Ümumilikdə 3 il ərzində bu insanlar repetitor-müəllim də tutublar. Bütün bunlarla yanaşı, sualların asan qoyulduğu bir vaxtda sertifikasiyadan keçə bilmirlərsə, onların müəllim sözünü dillərinə gətirməyə mənəvi haqqı yoxdur. Bəziləri bir çox hallarda narazı qalır ki, kompüterin sarı işığı yox, yaşıl işığı yandı və s. Düşünürəm ki, sertifikasiya qaydalarında dəyişiklik edilməlidir”.
Eskpert hesab edir ki, sertifikasiyadan keçməyən şəxslər cəmiyyətə vurduğu mənəvi zərərə görə illərlə aldığı əmək haqqını geri qaytarmalıdır:
“Bu gün sertifikasiya qaydaları tibb sahəsindəki sertifikasiya qaydalarına nisbətən qat-qat yumşaqdır. Bir il tibbdə əczaçılıq fəaliyyəti ilə məşğul olanlar sertifikasiyadan keçmədikdə onlarla bağlanan əmək müqaviləsinə dərhal xitam verilir. Ancaq müəllimlərə bir il əlavə vaxt verildi. Sertifikasiyadan sonra bir ildə əlavə vaxtdan istifadə edib suallara cavab verə bilməyən insan nəinki müəllim adını daşımağa mənəvi haqqı yoxdur, hətta deməsin ki, mən bu qədər müəllim işləmişəm. Sadəcə deməlidir ki, mən bu qədər müddətdə cəmiyyəti, dövləti aldatmışam və artıq əmək haqqı almışam. Əgər zərrə qədər vicdan borcu varsa, mənə verilən əmək haqqını büdcəyə qaytarmalıyam".
Ekspertin sözlərinə görə, sertifikasiyaya baxış tədricən dəyişməli, müddət isə növbəti sertifikasiyada 5 ildən 3 ilə endirilməlidir:
“Dünyanın təhsil standartında sertifikasiya hər il keçirilir. Biz də o sistemə getməliyik. Azərbaycanda müəlliminin peşəkarlığı bugünkü tələblərə cavab vermir. Bunun bir hissəsi kimi sistem olaraq indiyə qədər müəllim peşəkarlığını yoxlamamaşıq. Hazırda yoxlayırıq və o müəllimlərlə yolları ayırırıq. Həmçinin müəllimlərin özlərinin öz peşəkarlığı üzərində işləməsi üçün mexanizmlər olmalıdır.
Diferensiallaşdırılmış əmək haqqı sistemi təkcə sertifikasiyada bal toplayanların maaşının 10-35 faiz artması deyil. Eləcə də müəllimin pedaqoji fəaliyyətindən əldə etdiyi nailiyyətlər, məsələn, buraxılış imtahanının, olimpiadaların nəticələri, ETN layihələrində iştirakı, valideyn qiymətləndirməsi və s. nəzərə alınmalıdır. Artıq prosesə başlamışıq, sertifikasiya keçiririk, zamanla Azərbaycan müəlliminin peşəkarlığını da yoxlayan güclü bir mexanizm olacaq və təhsilimiz dünyanın aparıcı təhsil sisteminə keçə biləcək”.
Fəaliyyətinə xitam verilən müəllimlərin necə məzun olmasına gəldikdə isəekspert bildirdi ki, onlar necə diplom alıblarsa, elə də işə giriblər:
“Ona görə də millət vəkili Vüqar Bayramovun yaxşı təklifi var idi ki, sertifikasiyadan keçən müəllimlər oxuduğu təhsil müəssisələri üzrə qruplaşdırılsın. Təhsilimizdə dövlət sifarişi getdikcə artmaqdadır. Keçə bilməyən və aşağı bal toplayan ali təhsil müəssisələrinin pedoqoji sahədə kadr hazırlığı zamanla əlindən alınsın. Eyni zamanda, pedoqoji kadr hazırlığı ilə bağlı məhdudiyyətlər qoyulsun. Çünki onların hazırladığı kadrlar sertifikasiyada nəticə göstərə bilmirlər”.