“Ukraynanın məğlubiyyəti ABŞ üçün fəlakət olacaq, çünki Vaşinqton dünya ictimaiyyətinin gözündə güclü dövlət statusunu itirəcək”.

Bunu jurnalist Qarland Nikson özünün yutub kanalında bildirib.

“Dünyanın diqqəti bu münaqişəyə yönəlib... Çünki bu dəfə ABŞ super güclə münaqişəyə cəlb olunub. Birləşmiş Ştatlar Ukraynaya əlində olan hər şeyi verəcəyini söyləmişdi... Nəticədə Putin indi qalib gəlir... Bu, ABŞ üçün böyük məğlubiyyətdir”, - Nikson qeyd edib. O deyib ki, Vaşinqton əvvəllər də səhvlərə yol vermişdi, lakin ölkə iqtisadi və sənaye cəhətdən güclü olduğu üçün Amerika “bu səhvlərdən qurtula bilirdi”.

Nikson qeyd edib ki, Ukraynanın məğlubiyyəti ABŞ üçün mənfi nəticələrə gətirib çıxaracaq və dünya çoxqütblü olacaq.

Qarland Nikson kimdir? Radio və televiziyada tok-şou aparıcısı kimi tanınıb. Dünya miqyasında antiimperialist hərəkatda yer alır. O, hüquq-mühafizə orqanlarında 20 ildən çox işləyib və mayor rütbəsi ilə təqaüdə çıxıb. Bir neçə il tələbələrə cinayət məcəlləsini tədris edib. 2010-cu ildən 2019-cu ilə qədər “Fox News”da müntəzəm məqalələri ilə çıxış edib. Mütərəqqi fikirləri ilə tanınır.

Xatırladım ki, Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov bir neçə dəfə vurğulayıb ki, Rusiyanın Ukraynada keçirdiyi xüsusi hərbi əməliyyat sonda çoxqütblü dünyanın yaranmasına təkan verəcək. Əlbəttə, Qarland Niksonun dediklərini qəribçiliyə salmaq olar. Ancaq oxşar fikri Pentaqonun rəhbəri Lloyd Austin (2021) də dilə gətirib. Buyurub ki, ABŞ Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə yardımı dayandırarsa, Rusiya Ukraynada qalib gələcək. Qərbin nüfuzlu media mərkəzlərindən olan “politico.com” da oxşar mövqedən çıxış edir.

“Russia Will Survive a Defeat in Ukraine. It’s Time to Prepare for What Comes Next.” (Rusiya Ukraynada məğlubiyyətdən xilas olacaq. Bundan sonrakı proseslərə hazırlaşmağın vaxtıdır) adlı məqalədə Qərbə açıq şəkildə çağırış var. Ən önəmlisi isə odur ki, etiraf da var.

“The Wall Street Journal”da gedən “It’s Time to End Magical Thinking About Russia’s Defeat” (Rusiyanın məğlubiyyəti haqqında sehrli düşüncələrə son qoymağın vaxtı çatıb) adlı məqalə isə Rusiyada toy-bayram kimi qarşılandı. Məqalədə deyilir ki, Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünün qarşısını almaq üçün Qərb hərəkətə keçdi. Ancaq rəsmi Moskva Qərbin müqavimətinə tab gətirdi və Putin şəxsi hakimiyyətini daha da möhkəmləndirdi. Rusiya-Ukrayna müharibəsi ilə bağlı ABŞ və müttəfiqlərinin yeni strategiyaya ehtiyacı var. Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Ukraynaya qarşı hərtərəfli hücumunun ikinci ildönümünə az qalıb. Putinin özünə inamını aydın şəkildə müşahidə edirik. Ukraynanın çoxdan gözlənilən əks-hücum əməliyyatı uğurlu olsaydı, Kiyevə danışıqlar zamanı güclü mövqedən çıxış etmək imkanı qazandıra bilərdi. Ukraynaya maliyyə dəstəyi ilə bağlı Konqresdəki qütbləşmə, Respublikaçılar Partiyasından prezidentliyə namizəd Donald Trampın Putin tərəfdarı olması da Qərbə prosesə optimist yanaşmağa imkan vermir. Amerikanın HƏMAS-İsrail savaşına aşırı marağı da Ukraynanın müqavimət imkanlarını aşağı salır...

Zamanın onun tərəfində olmasına Putinin inanması üçün kifayət qədər əsası var. Cəbhə xəttində Rusiyanın müharibəni uduzmasına dair heç bir əlamət yoxdur. Rusiya iqtisadiyyatı zərər çəksə də, sıradan çıxmayıb, amma bərbad vəziyyətdə deyil. Nə qədər paradoksal olsa da, iyun ayında Yevgeni Priqojinin uğursuz üsyanından sonra Putinin hakimiyyəti daha da gücləndi. Müharibəyə xalq dəstəyi möhkəm olaraq qalır və elitanın Putinə dəstəyi də sarsılmayıb.

“The Wall Street Journal” yazır ki, Rusiyaya tətbiq olunmuş sanksiyalar və Rusiyanın ixracatına nəzarət Putinin müharibə aparmaq gücünə gözlənildiyindən qat-qat az təsir edib. Rusiyanın müdafiə sənayesi üçün çalışan zavodları istehsalı artırır. Köhnəlmiş sovet fabrikləri artilleriya mərmiləri kimi çox ehtiyac duyulan malların istehsalında Qərb fabriklərini üstələyir. Rusiya iqtisadiyyatını idarə etməkdə məsul olan texnokratlar möhkəm, uyğunlaşa bilən və bacarıqlı olduqlarını sübut etdilər. Səudiyyə Ərəbistanı ilə sıx əməkdaşlıq nəticəsində yüksələn neft qiymətləri dövlət xəzinəsini doldurur. Ukrayna, əksinə, Qərbin nağd pul yardımından son dərəcə asılıdır. Putin həm də xarici siyasət rekorduna məmnunluqla baxa bilər. Onun əsas əlaqələrə qoyduğu sərmayələr öz bəhrəsini verdi. Çin və Hindistan Rusiya nefti və digər əmtəələrinin idxalını artıraraq Rusiya iqtisadiyyatı üçün mühüm dayaq təmin edib. Qərbi Avropada itirilmiş bazarlardan və ya Pekinin ABŞ və Aİ sanksiyalarını pozmaq istəməməsindən narahat olmaq əvəzinə, Putin qısa müddətdə Çinin iqtisadi sahədə kiçik tərəfdaşı olmağın daha sərfəli olduğuna qərar verdi. Çindən gələn mallar Rusiya idxalının təxminən 50%-ni təşkil edir və Rusiyanın ən böyük enerji şirkətləri indi Çinlə alverə daha çox meyllidirlər. Hətta Ermənistan, Gürcüstan, Qazaxıstan və Qırğızıstan kimi Putinin aqressiv taktikasından qorxmaq üçün hər cür əsası olan qonşu ölkələr də sanksiyalardan yayınmağa imkan verən və Rusiyanın birbaşa idxal etdiyi malların daşınma məntəqəsi kimi xidmət edərək böyük gəlirlər əldə ediblər. Bütün bunların heç biri sürpriz sayılmamalıdır. 2022-ci ilin fevralında Ukraynaya hücumdan 6 aydan əvvəl Putin Rusiya üçün yeni Milli Təhlükəsizlik Strategiyasını imzaladı. Həmin sənədin əsas istiqaməti ölkəni Qərblə uzunmüddətli qarşıdurmaya hazırlamaq idi. Bu gün Putin xalqa strategiyasının işlədiyini deyə bilər.

“The Wall Street Journal” yazır ki, Putin müharibəni bitirmək üçün heç bir təzyiq hiss etmir. Qış yaxınlaşdıqca Rusiya ordusu öz məhdud quru hücumunu həyata keçirdi və şübhəsiz ki, Ukrayna şəhərlərinə, elektrik stansiyalarına, sənaye obyektlərinə və digər mühüm infrastruktur obyektlərinə raket və dron hücumlarını genişləndirəcək. Putin gözləyir ki, ABŞ və Avropanın Ukraynaya dəstəyi kəsiləcək, ukraynalılar onlara edilən sonsuz terror və dağıntılardan yorulacaqlar və bu ikisinin birləşməsi Rusiyaya Ukrayna ilə müqavilənin şərtlərini diktə etməyə imkan verəcək...

Bəllidir ki, Rusiya ərazi baxımından dünyanın ən böyük ölkəsidir. Bu ölkə təbii sərvətlərinə görə son dərəcə zəngindir. Əsasən təbii sərvətlərini xammal kimi sataraq ayaqda durur. “The Wall Street Journal” da qeyd edir ki, Qərbin tətbiq etdiyi sanksiyalar elə bir nəticə vermədi. Sanksiya ilə bağlı “BBC”nin araşdırması son dərəcə maraqlıdır. Britaniya radiosu yazır ki, Böyük Britaniya, ABŞ və Aİ Rusiyadan brilyant idxalını dayandırıb. 2021-ci ildə Rusiya brilyant ixracından 4 milyard dollardan çox qazanıb. 2021-ci ildə isə Rusiya qızıl ixracından daha çox - 15.4 milyard dollar xeyir götürüb.

Təbii ki, Qərb Rusiyadan qızıl idxalına da sanksiya tətbiq edib. Aİ, ABŞ, Böyük Britaniya və Kanada Rusiya Mərkəzi Bankının öz ölkələrindəki aktivlərini dondurub. Digər Rusiya banklarının aktivləri də dondurulub. Rusiya firmalarına banklardan borc götürmək qadağan edilib. Böyük Britaniya hökuməti bildirib ki, Qərb dövlətlərinin tətbiq etdiyi maliyyə sanksiyaları Rusiyanın 604 milyard dollarlıq valyuta ehtiyatlarının 350 milyard dollarının dondurulmasına gətirib çıxarıb. Qərbin sanksiya tətbiq etdiyi əsas sahə neft və qazla bağlıdır. Ancaq Rusiya hazırda xam neftinin 70 faizini Hindistan, Çin və Türkiyəyə satır. Müqayisə üçün deyək ki, 2022-ci ildə Hindistanın neftə olan ehtiyacının yalnız 2 faizini Rusiya ödəyirdi. İndi isə Hindistana neft ixrac edən əsas ölkə Rusiyadır. 2021-ci ildə Rusiya neftinin 50 faizi Avropa ölkələrinə satılırdı. “BBC” onu da qeyd edir ki, Qərb Rusiyanın neftdən gələn gəlirini azaltmaq üçün Səudiyyə Ərəbistanı, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) və Venesuela kimi neftlə zəngin dövlətlərə müraciət edərək hasilatı artırmağa çağırış etdi. Ancaq adıçəkilən ölkələr neft hasilatın artırmadılar... Mindən çox rusiyalı biznesmen və fiziki şəxs Qərbin sanksiyasına məruz qalıb. Onların arasında oliqarxlar - Kremlə yaxın olduğu düşünülən biznes liderləri, məsələn, “Çelsi” futbol klubunun keçmiş sahibi Roman Abramoviç kimilər yer alır. Prezident Putin və xarici işlər naziri Sergey Lavrova məxsus aktivlər dondurulub. Sanksiyaya məruz qalan ruslarla məxsus olan ən azı 16 super-yaxta müsadirə olunub. Nyu-Yorkda rus alüminium maqnatı Oleq Deripaska ABŞ sanksiyalarını pozmaqda ittiham olunub. Zəngin ruslara Britaniyada yaşamaq hüququ verən “qızıl viza”ların satışı dayandırılıb.

“McDonald's”, “PepsiCo”, “H&M” və Adidas da daxil olmaqla, mindən çox beynəlxalq şirkət Rusiyada fəaliyyətini dayandırıb. ABŞ, Böyük Britaniya, Aİ və Kanadanın hava məkanından Rusiyaya uçuşlar qadağan olunub. Qərb liderləri Rusiya iqtisadiyyatının sanksiyalardan dolayı çökəcəyini proqnozlaşdırırdılar. Lakin Beynəlxalq Valyuta Fondu Rusiya iqtisadiyyatının 2023-cü ildə 0,7% arta biləcəyini deyir. Beynəlxalq Enerji Agentliyinin (IEA) məlumatına görə, Rusiya gündə 8,3 milyon barel neft ixrac edir ki, bu da 2020-ci ilin aprelindən bəri ən yüksək səviyyədir. Ən böyük idxalçılar isə Hindistan və Çindir. Bununla belə, IEA bildirir ki, Rusiyanın neft və qaz ixracından əldə etdiyi gəlir Qərbin sanksiyaları səbəbindən 2023-cü ilin aprelində 22,5 milyard dollardan 8,1 milyard dollara düşüb. Şübhəsiz ki, bu, ciddi itkidir. Ancaq Rusiya vəziyyətdən çıxmağı bacardı. Belə bir fonda Qərb nə etməlidir? Bu suala fərqli cavablar var. Məsələn, “telegraph.co.uk” saytı yazır ki, Rusiyanı birdəfəlik məğlub etmək üçün Qərb Ukraynanı NATO-ya üzv qəbul etməlidir. Əgər Qərb Kiyevin tezliklə alyansa qoşulmasının fərqinə varmasa, Qərb üçün vəziyyət getdikcə pisləşəcək. Əlbəttə, HƏMAS-İsrail savaşı da Qərbi pis vaxtda yaxalayıb. Hazırda Aİ daha çox Ukraynaya yardım etmək haqqında düşünür, ABŞ isə İsrailə dəstəyi özü üçün prioritet hesab edir. Ona görə də Qərb Yaxın Şərqdə alovlanmış müharibəni mümkün qədər tez ram etməyə və bütün gücü Ukrayna cəbhəsinə yönəltməyə çalışır. Rusiya isə tam əksinə, Yaxın Şərqdə başlayan müharibəyə digər ölkələrin də cəlb olunmasını arzulayır. Əgər belə olarsa, Rusiyanın Ukraynada əl-qolu daha da açılar...

Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski 2022-ci ilin dekabrında ABŞ Konqresindəki çıxışında belə demişdi: “Ukrayna beynəlxalq ictimai rəy uğrunda döyüşlərdə Rusiyanı məğlub edib”. Təəssüf ki, Ukraynanın ictimai rəydə qazandığı bu qələbə hərbi meydandakı reallıqları dəyişmədi...

Elbəyi Həsənli,
SÜRİX
azlist.az
Teref. Xocanın Blogu

Noyabrın 30-da Azərbaycan və Ermənistan arasında dövlət sərhədlərinin delimitasiyası komissiyalarının beşinci iclası keçiriləcək.
Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi bildirir ki, görüş sərhəddə baş tutacaq.
Bir müddətlik fasilədən sonra tərəflərin bir araya gəlməsi mühüm bir tendensiyanı canlandırmaq fürsəti verir.
Söhbət Azərbaycanın Ermənistana təklif etdiyi vasitəçilərsiz ali səviyyəli görüş formatının reallaşa bilmək ehtimalından gedir.
Lakin İrəvan vasitəçi olmadan görüşə gəlmək istəmir. Ermənistan xarici işlər nazirinin müavini Mnatsakan Safaryanın açıqlamasına əsasən, elə məsələlər var ki, orada vasitəçilərin iştirakı çox mühüm rol oynayır.
Hər halda, sərhəddə keçiriləcək görüş gələcək ali ranqlı təkbətək görüşlər üçün presedent formalaşdırılmasına yardımçı olur.
Lakin komissiyaların sərhəddə keçiriləcək görüşlərindən əhəmiyyətli bir irəliləyiş gözlənilmir, bu, sadəcə olaraq, texniki parametrlərin dəqiqləşdirilməsini əhatə edən bir müzakirə olacaq.
Ümumilikdə Bakı bilir ki, İrəvan zamanla oynayır. Ermənistan isə dərk edir ki, Azərbaycan uğurlu sülhəməcburetmə əməliyyatlarına üstünlük verir.
Bunun sərhəd delimitasiyası üzrə mübahisəli aspektlərini aydınlaşdırmaqdan ötrü komissiyaların görüşü pozitiv bir siqnal kimi qiymətləndirilə bilər.
Hərçənd ki, Ermənistan Qərbin təyin etmək istədiyi gündəlikdən əhəmiyyətli şəkildə kənara çıxmağa maraqlı deyil. Deməli, sərhəd delimitasiyası üzrə komissiyaların iclası ümumi fonda Qərb-Rusiya geosiyasi qarşıdurmasını səngitməsə də, geosiyasi mübarizənin dozasındakı bir istiqaməti azaldacaq texniki keyfiyyətə malikdir.
Görüşdə müzakirə olunacaq mövzularda ən böyük əhatə dairəsi, yəqin ki, delimitasiyanın hansı xəritələr üzərində həyata keçiriləcəyidir.
Hələ ki tərəflər arasında bu istiqamətdə yekun ikitərəfli razılaşma yoxdur, hərçənd ki, Bakının şərtlər seriyası Azərbaycanın strateji müdafiə zərurətləri baxımından daha böyük gündəliyi əhatə edə bilər.
Çətin ki, İrəvan Qərbi regiona salıb, nələrsə qoparmaq istəməsi fonunda Azərbaycanla paritetə yaxın nəsə əldə etsin.
Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin imzalanmasına maneələr zəncirvarı bir-birinə bağlıdır. Sülh zəncirindəki halqalardan birini xarab edən mövqe İrəvan tərəfindən təkrarlanır.
Məsələn, Azərbaycan alternativ görüş məkanı təklif etsə də (Tbilisi ola bilər), İrəvan bundan qaçır.
Burada belə bir məntiq doğur ki, hazırkı mərhələdə Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin imzalanmasına maneə olan məqamlardan biri də danışıqların harada keçiriləcəyi ilə əlaqədar fərqli baxışlardır.
Ermənistan bunu Qərb platformalarında, Azərbaycan isə regiondan kənar dövlətləri müzakirələrdən kənarlaşdırmaqla reallaşdırmaqda maraqlıdır.
Amma görüşlərin harada və ya geosiyasi şərtlər daxilində böyük oyunçuların paytaxtlarında keçirilib-keçirilməməsindən asılı olmayaraq, Azərbaycanın tələbləri eyni olaraq qalacaq.
Bakı şərt irəli sürür ki:
- Sərhəd delimitasiyası zamanı Qazaxın yeddi kəndi və Naxçıvanın Kərki kəndinin Azərbaycana qaytarılması təmin edilməlidir;
- Zəngəzur dəhlizinin açılması üçün Ermənistan iradə göstərməlidir;
- Qərbi azərbaycanlıların öz tarixi torpaqlarına qayıdışı gerçəkləşməlidir.
Ermənistanın bu ssenarilərdən qaçmaq cəhdi Azərbaycana alternativ əməliyyatlar həyata keçirmək hüququnu verə bilər.
Aqşin Kərimov
Teref. Xocanın Blogu

Azərsun Holdinqin növbəti oyunu ölkədə sahibkarlara və fermerlərə böyük məbləğdə ziyan vurmaqdadır. Xatırladaq ki, Azərbaycan Şəkər İstehsalat Birliyinin nəzdində fəaliyyət göstərən İmişli Şəkər Yem Fabriki 2011-ci ildə istismara verilib. Reallıq.Tv verdiyi məlumatda qeyd olunur ki, əvvəllər fəaliyyəti barədə az eşidilən fabrikin indi istehsal etdiyi yemlər sahibkarlara və fermerlərə ciddi ziyan vurmaqdadır. İmişli Şəkər Yemi fabrikinin " Broyler başlanğıc", "Broyler böyütmə", "Natura", "Kənd 1" və "Sərfəli" adı altında istehsal etdiyi yemlər müxtəlif növ cücələrin ölümünə səbəb olmaqla ciddi narazılıq yaradıb.

Qaynarxett.az xəbər verir ki, Abşeron rayonunda sahibkarlıqla məşğul olan Adəm Əzizov Reallıq.tv yə müraciət edərək bildirib ki, onun serebrist cinsindən olan toyuq cücə ferması var. İmişli Şəkər Yem fabrikinin istehsalı olan yemlərdən istifadə etdikdən sonra təsərrüfatında olan cücəıər kütləvi məhv olub. Sahibkara 30 mindən artıq ziyan dəyib. Şirkətin Əzizova məxsus fermaya göndərdiyi həkim isə, "cücə ölərdə " - deməklə vəziyyətdən çıxmağa çalışıb. Adəm bəy bildirir ki, o həmişə başqa fabriklərin yemindən istifadə edib və nəticə qazanıb. İmişli yemi onun yaşadığı ərazidə satıldığı üçün həmin yemdən istifadə etmək istəyib. Bundan sonra onun fermasında cücələrin kütləvi qırğını başlayıb. Təsərrüfatını qorumaq üçün müraciət etdiyi mütəxəssislər Adəm bəyə quşların zəhərləndiyini bildiriblər. 4 mindən artıq toyuqun ölümünə səbəbkar olanlar isə "cücə ölər" deməklə sahibkara "təsəlli" verməkdədirlər.

Xatırladaq ki, İmişli Şəkər Yemi fabrikinin istehsal etdiyi yemlər baha qiymətə satılsada keyfiyyət baxımından aşağıdır. Bunu müraciət etdiyimiz mütəxəssislər də qeyd edir. Onların fikrincə, sahibkarların cücələrinin ölmə səbəbi yemlərin istifadə müddətinin keçməsidir. Bu da cücə və digər heyvanların müxtəlif xəstəliklərə yoluxmasını və zəhərlənməsini şərtləndirir. İstehsal tarixini saxta yollarla dəyişən şirkət rəsmiləri müddəti ötmüş yemləri yeni adı ilə sahibkarlara satmaqdadırlar. Azərsun Holdinqin növbəti özbaşınalığı sahibkarların müflis olmasına gətirib çıxarmaqdadır.

Məsələ ilə bağlı bir çox sahibkarın müraciətləri araşdırılır.

Növbəti materialda ətraflı məlumat verəcəyik.

Son aylar Ermənistan-Rusiya ritorik qarşıdurmasının artmasının rəsmi İrəvanın yeni “biznes modeli” olduğunu publik çıxışlarımda dəfələrlə qeyd etmişəm, hətta son aylar bir neçə beynəlxalq konfranslarda da rəqəmlərin və məntiqin dili ilə bu tezisi səsləndirmişəm.
Ermənistan bilərəkdən sülh müqaviləsinin imzalanmasını uzadır, səbəbləri: 1) Sülh müqaviləsinin bağlanmasını uzatmaqla, yalançı, “Azərbaycan Zəngəzura hücum edecək”, tezisini bilərəkdən yaymaqla İrəvan həm dünyada anti-Azərbayan dalğasının güclənməsinə çalışır (bəzən nail olur), həm də Qərbdən və Rusiyadan Xankəndi və ətrafını tərk etmiş erməniləri bəhanə gətirərək humanitar və maddi yardım qazanır, 2) Paralel olaraq sözdə anti-Rusiya ritorikasını gücləndirərək Qərbdən gələn siyasi-iqtisadi-diplomatik dəstəyi gücləndirir, 3) Sülhün olmaması, Ermənistanın bu prosesi uzatması, “fağır, zəif, müdafiəsiz ilk xristian xalqı”, mifini gücləndirərək müxtəlif ölkələrdən hərbi yardımların artmasına şərait yaradırlar, 4) Nəhayət ən vacibi – sülhün olmamasını ən çox istəyən məhz Rusiyadır, çünki qalıcı və ədalətli sülh Rusiyanın bölgədə Azərbaycanın atdığı addımlara görə xeyli zəifləmiş mövqelərini tam itirməklə nəticələnə bilər, deməli, İrəvan məhz elə Moskva ilə “danışılmış döyüşlə” Kremlin maraqlarını təmin edir.
Yaxşı, İrəvanla Moskvanın ancaq ritorikada görünən “savaşın” hansısa iqtisadi nəticələri varmı – gəlin rəqəmlərin dili ilə izah etməyə çalışaq: 2023-cü ilin ilk 9 ayında Ermənistanla Rusiya arasında ticarət dövriyyəsi 4,7 mlrd. dollar olub, ilin sonuna bu rəqəmin 5,5 mlrd. dollar olması gözlənilir. Ermənistanın bütün ticarət dövriyyəsinin 35%-ni Rusiya təkil edir, ixracının isə 51%-i Rusiyanın payına düşür. Yəni, Ermənistana ixracdan gələn hər 2 dolların 1,05 dolları Rusiyadan gəlir. Keçən ilin eyni dövründə, yəni ilk 9 ayında Ermənistanın ümumi ixracında Rusiyanın payı 39,9% idi, indi isə 51% olub – yaxşı, bu necə “davadır” ki, rəqəmlər artır?! Ermənistanda istehsal artıbmı – yox, yeni istehsal sahələri yaranıbmı – yox, yaxşı, bəs ixrac nəyin hesabına artır?! Bəli, Rusiyaya sanksiyalardan yan keçməyə yardım etmək hesabına! İrəvan Rusiyaya son 2 ildə 3,7 mlrd. dollar civarında yarımkeşirici, mikrosxem və elektron avadanlıqlar “satıb”, yəni, Moskva raket, dron, təyyarə və tank istehsalında lazım olan yarımkeçiriciləri və mikrosxemləri Ermənistan üzərindən Sinqapurdan, Fransadan, hətta ABŞ-dan alır. Bundan başqa bu ilin ilk 9 ayında Ermənistana 2 mln. 50 min turist gəlib, bunun tən yarısı 1 mln. nəfərə yaxını məhz Rusiyadan gəlib və onlar Ermənistanda 2 mlrd. dollara yaxın pul xərcləyiblər, bundan əlavə Rusiyanın sanksiyalara məruz qalan sistemqurucu onlarla şirkəti ofis və qeydiyyatlarını Ermənistana köçürüb rahatca işləyirlər.
Yəni, əgər bu gün Ermənistanda sözdə, ritorikada “anti-Rusiya” dalğası, İrəvanın, güya, Qərbyönümlü olduğu reklam olunmasaydı Ermənistana qarşı ciddi sanksiyalar olacaqdı. İndi Kreml, güya, Ermənistanla “dalaşır”, bununla da Ermənistanı Qərb sanksiyalarından qoruyur, İrəvan isə Qərb yardımlarını artırır.
Nəticə etibarı ilə ortada nə qalır: Ermənistan necə KTMT üzvü idisə, elə də qalır, danışılmış oyun qaydalarına görə güya, “demarş” edir, amma Minksdə qəbul edilmiş bütün qərarları imzalayacağını söyləyir, KTMT-dən çıxmaq fikri olmadığını deyir, Rusiya hərbi bazaları ilə harda idisə, elə oradaca qalır. Ermənistan necə Avrasiya və Gömrük İttifaqlarının üzvü idisə, eləcə də qalır, heç yerə getmir, həm də bundan istifadə edərək yaxşı pul qazanır.
Sülh müqaviləsini uzatmaqla, sözdə “Qərbyönümlü” olmaqla və Rusiya ilə “dalaşmaqla” Ermənistan çox hiyləgər oynayır, pul-dəstək qazanır, Azərbaycanın Qərblə münasibətlərini korlamağa nail olur, həm də rəsmi Bakının Rusiyaya meyillənməsini göstərməyə çalışır – və bütün bunlar Kremlin ssenarisi üzrə gedir.
Azərbaycan hökuməti bu “tələyə” düşür, atdığı addımlar və ritorikaları situativdir, stareji düşünə-davrana bilmirlər, nəticədə beynəlxalq hüquqa və məntiqə görə tam haqlı olduğumuz addımları düzgün servis edə, hekayəsini qura bilmirik...
Natig Cəfərli
Teref. Xocanın Blogu

Tovuz Rayon İcra Hakimiyyəti “Göygöl Tikinti” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətlə (MMC) satınalma müqaviləsi imzalayacaq.
Reportyor.info xəbər verir ki, şirkət icra hakimiyyətinin yolların əsaslı təmiri ilə bağlı keçirdiyi tenderin qalibi seçilib.
Bağlanacaq satınalma müqaviləsinin maliyyə dəyəri 135 105,93 AZN-dir.
İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin reyestr məlumatlarına görə, “Göygöl Tikinti” MMC 11 avqust 2020-ci ildə qeydiyyata alınıb. Nizamnamə kapitalı 10 AZN olan şirkətin hüquqi ünvanı Şəmkir rayonunun Düzqışlaq kəndində yerləşir. MMC-nin qanuni təmsilçisi Tağıyev Anar Əhməd oğludur.
Açıq mənbələrdə şirkət və qanuni təmsilçisi barəsində heç bir məlumat yoxdur.
“Göygöl Tikinti” MMC 3 ildir fəaliyyət göstərsə də, artıq tender kralı kimi tanınır.
Əsasən yerli icra hakimiyyətlərinin abadlıq və təmir işləri ilə bağlı keçirdikləri tenderlərin qalibi olan “Göygöl Tikinti” MMC ən çox sifarişi Tovuz Rayon İcra Hakimiyyətindən alıb.
Bu arada qeyd edək ki, cari ilin oktyabrın ayının sonlarında şirkət Tovuz Rayon İcra Hakimiyyətinin daha bir tenderinin qalibi olub. Maraqlıdır ki, bu tender də yolların əsaslı təmiri ilə bağlı keçirilib. Təklifin qiyməti 104.303,88 AZN-dir.
Ümumiyyətlə isə Tovuz Rayon İcra Hakimiyyəti 2023-cü ildə yolların təmiri ilə bağlı 4 tender keçirib. Bu tenderlərdən ikisinin qalibi “Göygöl Tikinti” MMC, yerdə qalan ikisinin qalibi isə “Construction Business Group” MMC və “Epsilon Construction” MMC olub.
“Göygöl Tikinti” MMC-nin qalib seçildiyi tenderlərdə təklifin qiymətini qeyd etdik. Digər iki şirkətin qalibi gəldiyi tenderlərdə isə təklifin qiyməti 382 978,91 AZN (“Construction Business Group” MMC) və 524 930,03 AZN (“Epsilon Construction” MMC) olub.
Beləliklə, aydın olur ki, Tovuzda yolların təmirinə təxminən 1 milyon manat bəs etməyib və qurum daha iki tender keçirib. Bu bir qədər inandırıcı görünmür. Digər tərəfdən, Tovuz sakinləri yolların bərbad olmasından şikayətlənir. Onların iddiasına görə, Tovuzda yol təmiri kosmetik arakter daşıyır ki, buna da milyonların xərcləndiyi inandırıcı deyil.
İcra hakimiyyətinin əsasən şübhəli şirkətlərə sifariş verməsi də Tovuzda yol təmirinin hansısa qaranlıq məqsədlərə xidmət etdiyinə şübhə yaradır.
Tovuz Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Məmməd Məmmədovdur. O, artıq 5 ildir ki, bu vəzifədədir.

Mənbə: Reportyor.info

“Yaxın Şərqdəki müharibə bölgəmizdə böyük qruplaşmaların yaranmasına səbəb olub”. “Yeni Müsavat” qeyd edir ki, noyabrın 22-də rusiyalı ermənipərəst politoloq, Yaxın Şərq məsələləri üzrə ekspert Stanislav Tarasov belə deyib.

O iddia edib ki, Azərbaycan artıq Rusiya ilə münasibətlərə fərqli baxır. Tarasov hesab edir ki, əgər əvvəllər Azərbaycan öz ərazisində Rusiyanın mövcudluğuna qarşı idisə, bu gün əksinə, Rusiyanın mövcudluğunun tərəfdarına çevrilir. Onun fikrincə, Azərbaycan ermənilərin Rusiyanın yeganə müttəfiqi olmasından narahat idi, amma Putin Əliyevlə işləməyə başladı: “Gümrü bazası Ermənistandan çıxsa, Kürdəmirdə və Gəncədə dayanacağıq, buna əminəm”.

Tarasovun təxribat xarakterli bu fikri geniş müzakirələrə səbəb olub. Lakin ermənipərəst analitik hansı səhvləri buraxdığını unudub. Çünki Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatının üzvüdür və burada heç bir ölkənin hərbi bazası yerləşə bilməz.

Hər şeydən əvvəl onu yada salaq ki, Qəbələdəki “Daryal” tipli RLS-in icarə müddəti 2012-ci ilin dekabrında bitib. O zaman Azərbaycan və Rusiya arasında stansiyanın icarə müddətinin uzadılmasına dair xeyli müddət danışıqlar aparılsa da, tərəflər razılaşmaya gələ bilməmişdi. Nəticədə Moskva Qəbələ RLS-i bağlamaq və stansiyadan imtina etmək qərarına gəldi. Bununla da Azərbaycanda Rusiyanın sonuncu hərbi obyekti də bağlanmış oldu. Rusiya Müdafiə Nazirliyi bildirdi ki, Qəbələ RLS-in izlədiyi əraziləri bundan sonra Armavirdə yeni quraşdırılan “Voronej-DM” tipli RLS izləyəcək. Rusiya Qəbələ RLS-i tərk etdikdən sonra da dəfələrlə bu ölkənin Azərbaycanda guya hərbi baza yaradacağı haqda iddialar səsləndilib. Məsələn, iddia olunurdu ki, Rusiya tərk etdiyi Qəbələ RLS-in əvəzində Azərbaycanda yeni hərbi baza tikməyə hazırlaşır. Rusiya Müdafiə Nazirliyinin “Zvezda” telekanalı bildirirdi ki, Azərbaycanda Bakının nəzarətinə verilən Qəbələdəki “Daryal” RLS-in əvəzində “Voronej-DM” tipli yeni RLS-in tikintisi başlayacaq.

Rusiyanın hərbi kontingenti Qarabağda yerləşdirildikdən sonra da bu mövzuda spekulyasiyalar artdı. İddia olunurdu ki, Rusiya hətta Qarabağda hərbi baza formalaşdırmaq istəyə bilər. Amma indi sülhməramlı kontingent şələ-şüləsini yığışdırıb vaxtından tez bölgəni tərk etməkdədir, uzaqbaşı, Putinin təbirincə desək, 2025-dək onların Qarabağda fəaliyyəti formal xarakter daşıyacaq. Gümrü bazasına gəlincə, hələ 2011-ci ildə Rusiya hərbçilərinin Ermənistan ərazisində qalma müddəti 2044-cü ilə qədər uzadılır. Müvafiq sənəd o vaxtkı Rusiya prezidenti Dmitri Medvedyevin Ermənistana səfəri zamanı imzalanıb. Məlumat üçün deyək ki, bu baza Rusiya Müdafiə Nazirliyinin direktivi ilə 1 sentyabr 1994-cü il tarixində keçmiş SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 7-ci ordusunun 127-ci motoatıcı diviziyasının bazasında yaradılıb. Hazırda şəxsi heyətinin 4000 nəfər olduğu bildirilən hərbi bazanın döyüş heyəti İrəvan və Gümrü qarnizonundan ibarətdir. İrəvan qarnizonuna İdarəetmə Qrupu, 123-cü motoatıcı alay, 3624-cü aviasiya bazası, hospital, mənzil-təchizat hissəsi, qarnizon məhkəməsi və rabitə mərkəzi daxildir. Gümrü qarnizonuna isə 128-ci motoatıcı alay, 124-cü motoatıcı alay, 988-ci zenit raket alayı (S-300 ZRK) və 992-ci artilleriya alayı tabedir. Bazanın nəzdində əlahiddə tank, kəşfiyyat, təmir, mühəndis-istehkam, radiasiya-kimyəvi və bakteroloji mühafizə taborları, tank əleyhinə divizion, radioelektron, tibb, komendant bölükləri, prokurorluq, televiziya mərkəzi və s. fəaliyyət göstərir. Gümrüdən hərbi bazasının çıxaracağı halında onun Abxaziyaya köçürülə biləcəyi də yayılan iddialar sırasındadır.

Bəs bu dezinformasiya indilikdə nəyə xidmət edir? Ermənistan hökuməti 2044-cü ilədək olan müqaviləni qüvvədən salmaq siyasi iradəsinə malikdirmi? Bakı buna gedərmi? Axı biz nə NATO, nə KTMT kimi müdafiə bloklarına üzv deyilik, heç bir dövlətin ərazimizdə hərbi bazasına şərait yaratmamışıq. O zaman Tarasov niyə çərənləyir? Ermənipərəst ekspert arzularını dilə gətirir, yoxsa Kremlin istəklərini ötürür?

ABŞ-ın Müharibə Araşdırmaları İnstitutu açıqlayıb ki, 102-ci hərbi baza ləğv oluna bilər. Buna səbəb Ermənistanla ABŞ arasında artan əməkdaşlıqdır: “Ermənistan Baş Qərargahının rəisi Edvard Asiranla ABŞ-ın Avropa Komandanlığının müavini general-leytenant Stiven Başam arasında noyabrın 3-də görüş keçirilib. Bu, Rusiyaya qarşı növbəti rüsvayçılıqdır. Amerika ilə Ermənistan arasında artan əməkdaşlıq Rusiyanın Gümrüdəki 102-ci hərbi bazasını saxlamaq imkanını təhlükə altına alır”. Həmçinin məlumatda vurğulanıb ki, İrəvan son vaxtlar Moskvadan uzaqlaşır və ikitərəfli münasibətlər pisləşir.

Ermənistan KTMT-ni də tərk etməkdə israrlı görünür. Noyabrın 23-də Minskdə keçirilən sammitdə iştirakdan Paşinyan imtina edib. Bundan qabaq isə erməni baş nazir Rusiyanın Ermənistanda hərbi mövcudluğunu ölkəsi üçün təhdid adlandırıb və İrəvanın KTMT-dən çıxana qədər təhlükəsizlik sahəsində yeni müttəfiqlər, yeni silah tədarükçüləri axtarışında olduğunu bəyan edib. Amma Rusiyanın Ermənistanda hərbi varlığına son qoymaq cəhdləri heç də yerini Azərbaycanla doldurmaq kimi qəbul edilə bilməz. Üstəgəl, Azərbaycan Türkiyə ilə hərbi müttəfiqdir, türk ordusu ərazimizdədir, Naxçıvanda Hərbi Kompleks açılıb, qardaş ölkənin parlamenti türk əsgərinin Azərbaycanda daha bir il qalması müddətini uzadan qərar verib.

Polkovnik Şair Ramaldanov “Yeni Müsavat”a açıqlamasında bu fikrə ciddi yanaşmağın tərəfdarı olmadığını vurğuladı. Polkovnik hesab edir ki, hansısa ekspertin mövqeyini Rusiyanın niyyəti kimi dəyərləndirmək olmaz: “Azərbaycan heç bir ölkənin hərbi bazasını ərazisində yerləşdirmir. Rusiya ilə münasibətlər yaxşıdırsa, o demək deyil ki, hərbi bazası şəhərlərimizə yerləşdirilməlidir. Azərbaycan ərazilərini işğaldan azad edib, təhlükəsizliyini təmin edib və başqa dövlətin hərbi bazasına ehtiyacı da yoxdur. Gümrüdəki hərbi baza Ermənistanın təhlükəsizliyinə cavabdehdir, bizim isə belə bir təminata ehtiyacımız yoxdur. Ona görə Tarasovun fikirlərini ciddi qəbul etmirəm və bu sözləri hansı şəraitdə dediyini də bilmirik. Özünə ekspert deyən hər şəxsin rəyini ciddi qəbul etməyə də dəyməz”.

“Tarasov öz sərsəm fikirlərini səsləndirib. Bu adam nə danışdığını anlamır. Sadəcə, Rusiya görür ki, Ermənistan ondan üz çevirir, Gürcüstan da öz yolunu getməkdədir, indi qalıb Azərbaycan... Yəni Rusiyanın bölgədə hərbi mövcudluq cəhətdən bir Azərbaycanı təcrübə meydanına çevirmək arzuları qalıb, o da mümkün deyil” - bunu isə hərbi ekspert Telman Qasımov “Yeni Müsavat”a danışarkən söylədi. Onun sözlərinə görə, Azərbaycanda rus hərbi bazası olmasının məntiqi də yoxdur, çünki Avropa ilə sərhəd deyilik. Hərbi ekspert hesab edir ki, Rusiya Gümrüdəki bazasını Qərbi Zəngəzura yerləşdirə bilər: “Rusların onsuz da Qafanda, Qarakilsədə, Mehridə bəzi hərbi infrastrukturları var, ona görə Gümrüdən çıxarıb ora yerləşə bilərlər. Rusiya ilə Azərbaycan arasında belə bir anlaşma da yoxdur ki, dövlətlərin hərbi bazaları yerləşdirilsin. Ən əsası isə heç bir hərbi bloka qoşulmamışıq və öhdəliyimiz də yoxdur”.

Azərbaycan XİN-in Ermənistana iki ölkə arasında şərti dövlət sərhədində demarkasiya komissiyasının iclasının keçirilməsi ilə bağlı təklifinə İrəvandan müsbət cavab gəldi.

Xüsusilə Ermənistanın Azərbaycanın sülh təkliflərinə cavab verməsinin 2 aydan çox çəkməsi “sərhəddə görüş”ün əhəmiyyətini artırır.

İndiki məqamda tərəflər iki ölkə arasında şərti dövlət sərhədində görüşə razı görünsə də, əslində, maraqları və görüş sonrası növbəti raundla bağlı yanaşmaları fərqlidir. Belə ki, Azərbaycan sülh müqaviləsinin mümkün qədər tez tamamlanmasını istəyir. Daha dəqiq desək, ən geci 2024-cü ilin sonuna qədər sülh müqaviləsinin imzalanması Bakı üçün prioritetdir. Azərbaycan buna görə Ermənistanla ikitərəfli əsasda birbaşa danışıqlara hazır olduğunu deyir.

Azərbaycan tərəfinin “Qarşılıqlı məqbul məkanın seçilməsi və ya dövlət sərhədində görüş barədə qərar verilməsi də daxil olmaqla, sülh prosesinin davam etdirilməsinə görə iki ölkə məsuliyyət daşıyır” sözləri də diqqət çəkir. Bakı “Qarşılıqlı məqbul məkan” deyərkən əslində Gürcüstanı nəzərdə tutur. Tiflis iki ölkə üçün də uyğun məkan sayıla bilər.

Ermənistan tərəfi isə indiki məqamda həm 10 noyabr bəyanatından imtina edib yeni sazişin imzalanmasını, həm də bu istiqamətdə aparılan danışıqların Qərb formatında aparılmasını istəyir.

İrəvanın Bakıya təqdim etdiyi sülh sənədində üç əsas tələb yer alıb:

“- Heç bir qeyri-müəyyənlik olmadan bir-birinin ərazi bütövlüyünün qarşılıqlı tanınması,

– Alma-Atı Bəyannaməsi və ən son qanuni Sovet xəritələri əsasında növbəti demarkasiyanın həyata keçirilməsi,

– Dövlətlərin suverenliyinə və yurisdiksiyasına, bərabərlik və qarşılıqlı prinsiplərinə tam hörmət əsasında regionda infrastrukturun açılması”.

Ermənistanın təqdim etdiyi bu şərtlər ikili müzakirələr nəticəsində həll edilə bilər. Lakin bütün bu məsələlərin Vaşinqton ya da Brüssel formatında müzakirəsi Bakının maraqlarına uyğun deyil. Bu mənada iki ölkə arasında şərti dövlət sərhədində görüş baş tutarsa, danışıqların növbəti raundunun Gürcüstanda keçirilməsi qarşılığında Ermənistanın təklif etdiyi üç məsələ müzakirə edilə bilər. Yəni İrəvan ilk addımı atmalıdır ki, Bakı da buna cavab versin.

Bütün bunlara baxmayaraq, görüşün alınmamasında maraqlı olan qüvvələr də var. Xüsusilə bu qüvvələrin süni maneələri nəticəsində sülh yubanır.

Azərbaycan regionda gərginliyin artması, yeni silahlı toqquşmanın baş verməsində maraqlı deyil. Bunun olmaması üçün isə sülh prosesinin sürətlənməsinə və yekun sazişin imzalanmasına ehtiyac var.

Regionu qarışdırmaq istəyən beynəlxalq güclər sərhəddə genişmiqyaslı döyüşlərin başlamasını gözləyirlər. Lakin Bakı “savaş taktikasını” dəyişərək sərhədə sülhü gətirir.

Müəllif: Politoloq Turan Rzayev