Qarabağı tərk edən erməni əsilli sakinlər azərbaycanlı jurnalistin suallarını cavablandırıblar.
Teref.az həmin dialoqu təqdim edir :

- Niyə tərk edirsiz regionu? Kimsə sizi qovur?

- Yox, heç kəs qovmur. Sadəcə belə lazımdır.

- Haradan bu qərara gəldiniz ki, belə lazımdır?

- Hərə öz torpağına getməlidir.

- Siz etiraf edirsiz ki, bura sizin torpağınız deyil?

- Elədir ki, var. //AzVision.az//

Ölkədə təkrar sertifikatlaşdırmanın test mərhələsindən keçməyən 743 müəllimin əmək müqaviləsinə xitam verildi.

Yaranmış vakant yerlərə artıq yeni müəllimlər təyin edilir. Sertifikasiyadan keçə bilməyən müəllimlərin bir qismi uzun illərdir ki, pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olduqlarına görə bu qərarla razılaşa bilmir. Həmin müəllimlərin bir çoxu test mərhələsindən keçə bilmədiklərini imtahan prosesi ilə əlaqələndirirlər.

Cebhe.info-nun müsahibi təkrar sertifikasiyadan keçməyərək əmək fəaliyyətinə xitam verilən müəllimlərdən biri, Xəzər rayonu 322 saylı tam orta məktəbin ibtidai sinif müəllimi Məlahət Abdullayevadır. Teref.az onunla söhbəti təqdim edir...

O, müsahibəyə başlayarkən özünü belə təqdim edib:

-İki diplomlu, ali təhsilli , 40 il fəaliyyətdə olan, iki kitabı işıq üzü görən, növbəti kitabı üzərində çalışan, ancaq bu vəziyyətlə baqlı əli -qolu bağlanıb həvəsdən düşən, illərini pedaqoji fəaliyyətə, fidan balalara xərcləmiş, sözünü demiş, neçə-neçə nailiyyətlərin, fəxri fərmanların, sertifikatların sahibi, Azərbaycan Müəllimlər Assosiasiyasının üzvü, həyatının ağlı -qaralı rənglərini özünün optimistliyi, həyatsevərliyi ilə tanınan, “hər qaranlıq gecənin bir işıqlı sabahı var” deyib özünə səbrdən köynək geyinən müəlliməyəm. O müəllimə ki , bu gün işinə xitam verilib xərclədiyi illərinə heyfslənir. Çox təəssüflənirəm, çox acdır. Hər ağrı-acısını uşaqlarla unudan, “onların sevgisi ən böyük varım-dövlətimdir” deyən müəllim indi öz qızının xeyir işinə görə banklara borclanıb. İndi qərarı əlinə alıb, əllərini başına vurub oturub ki, mən necə edəcəyəm, işsiz, maddiyat yox.

-Məlahət xanım, uzun illərdir ki, pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmağınıza baxmayaraq, artıq işsizsiniz. Prosesləri necə qiymətləndirirsiniz?

- Ömrünü gənclərin təhsilinə xərcləmiş, sözünü demiş müəllimlərin bu gün o gənclər tərəfindən imtahan edilməsinin nə dərəcədə düzgün olub-olmadığı ilə bağlı fikirlərimizi işıqlandırın. Bəlkə buzlaşmış qəlblərə istilik, mərhəmət düşər.

- Təkrar sertifikasiya imtahanında iştirak etmisiniz. Test mərhələsindən keçə bilməməyinizin səbəbini sualların çətin olması ilə əlaqələndirirsiniz?

- Suallardan da əlavə orada kompüterdə problem var idi və mən sualı cavablandırmışdım, ancaq sonra cavablandırmamışam kimi çıxırdı, yenidən o suallara qayıdırdım. Eləcə də vaxtı tuta bilmədim, ən azından bir neçəsini də cavablandıra bilərdim. Nəzarətçi gənclər də onlardan kömək istəyəndə yaxınlaşmırdılar, deyirdilər ki, olmaz. Nə isə, olan biz müəllimlərə oldu. Mən 1984- cü ildən bu sahədəyəm. Çox əfsuslar olsun ki, 2024-cü ilə qala bilmədim və xitam verildi. 1984-cü ildən 2023-cü ilin 4 sentyabr tarixinə kimi artıq 39 ildir . Ümumiyyətlə, 4 sentyabr tarixi biz müəllimlərin yaddaşına az qala 20 yanvar hadisəsi kimi həkk olundu.

-İmtahan zamanı tədris etdiyiniz fənlərdən əlavə sual salınmışdımı?

-Artıq əsəbimdən heç o səhnəni yadıma salmaq istəmirəm. Sanki bizi xəstə ediblər. İndi fikirləşirəm ki, budurmu müəllimin qiyməti? Gedib indi qabyuyan, yaxud xadimə işləyəsən? Ona görə də həyatıma nifrət edirəm. Ən əsası Allahımdan qorxduğumdan seçimimi edə bilmirəm. Ya əzab çəkərək yaşamaq, ya da intihar etmək kimi seçim arasında qalmışam. Ayın 4-dən bu günə diri ikən ölüb dirilirəm.

- Bir çox müəllimlər imtahandan əvvəl kursa gedir, hazırlaşırdılar. Siz bundan niyə istifadə etməmisiniz?

- Məktəbdə təşkil olunmuşdu, təlimdə iştirak etdim. Kursa getməyə də bank kreditim olduğundan çatdıra bilmədim. Kurslar da maddiyat tələb edir.

- Ümumiyyətlə, imtahan suallarını çətin hesab edirsizmi?

- Suallar keçdiyimiz fənlərdən idi. Sadəcə suallar mürəkkəb, yəni vaxt aparan idi, vaxta görə də düşünməliydin .Vaxt gedirdi, tələsik işləyirdim ki, 120 dəqiqəyə nəsə yaza bilim. Ancaq bununla belə, yenə vaxt çatmadı, artıq dayandırıldı, heç nə yaza bilmədim.

- İşinə xitam verilən müəllimlər yenidən MİQ imtahanında iştirak edə bilərlər. Siz də yenidən iştirak edəcəksinizmi?

- Mən artıq 58 yaşındayam. Staja görə də pensiya vermirlər. Əvvəllər 25 il pedaqoji stajı olan pensiyaya çıxırdılar.

- Əmək fəaliyyətinə xitam verilən müəllimlərin işlə təminatı məsələsi gündəmdə idi. Sizə məktəbdə başqa iş təklif olunubmu?

- Xeyr, heç bir iş təklif olunmayıb. Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsindəki komissiyadan bir dəfə mənə zəng vurublar və soruşublar ki, yenidən iş təklif olunsa, işləmək istərmisiniz?Mən bildirdim ki, 40 ilə yaxındır pedaqoji sahədəyəm, əlbəttə, birinci növbədə müəllim kimi işləmək istəyərəm. İkincisi, başqa hansı işlər təklif edirsiniz ? Cavab nə vaxt olacaq? Dedilər ki, özləri əlaqə saxlayacaqlar. Ancaq o gün bu gündür, heç bir zəng yoxdur. Şəxsi kabinetə də heç nə gəlməyib. Məktəbimizdən 3 nəfər belə müəllim var, onlara da heç bir cavab, zəng yoxdur.

Ötən həftə baş tutan anti-terror əməliyyatlarından sonra ağ bayraq qaldıran və danışıqlarla başlayan separatçıların qanunsuz “idarəetmə” fəaliyyətləri demək olar ki, tamamilə çöküb.

Erməni icmasının yaşadığı ərazilərdə ən primitiv ehtiyacların qarşılanmasında belə aciz olan separatçı xunta yavaş-yavaş öz yerini qanuni Azərbaycan hakimiyyətinə vermək üzrədir. Bəs görəsən Xankəndində qanunsuz xunta rejimi öz fəaliyyətini tam olaraq nə zaman bitirəcək? Azərbaycan polisi Xankəndində və ətraf ərazilərdə fəaliyyətə hansı vaxtdan etibarən başlayacaq?

Bu və digər suallarla bağlı politoloq Samir Hümmətov Referans.az-a danışıb.

“Qarabağdakı separatçı rejimin özünü buraxma prosesinin yaxın zamanlarda tam reallaşması gözlənilir. Son proseslərdən sonra erməni sakinlərə bütün kommunal xidmətlərin, qida və dərman vasitələrinin Azərbaycan tərəfindən verildiyi üçün artıq separatçı rejimin təsir imkanları olduqca məhdudlaşdırılıb.

Bütün bu faktorlar Qarabağın erməni əhalisində Azərbaycan yönümlü müsbət fikirlərin formalaşmasına birbaşa təsir göstərir. Məncə bundan sonra separatçı rejimin əlində hər hansı hüquqi statusu qalmayacaq. Yaxın zamanlarda separatçıların və yerdə qalan qanunsuz silahlı birləşmələrin sülhməramlılara məxsus helekopterlərlə Qarabağı tərk etməsi və xarici ölkələrə qaçması gözlənilə bilər. Əlbəttə ki, xunta rejim qaçdıqdan sonra idarəetmə tam şəkildə Azərbaycana keçəcək və hesab edirəm ki, mərhələli şəkildə polis asayişi qorumaq üçün fəaliyyətə başlayacaq. Əlavə olaraq ermənilər və azərbaycanlılar arasında birlikdə yaşayışı, münasibətləri və əlaqələri müşahidə etmək üçün monitorinq mərkəzi də yaradıla bilər. Düşünürəm ki, 2025-ci ilə kimi mərhələli və sistemli şəkildə Xankəndidə və erməni əhalisinin yaşadığı digər ərazilərdə Azərbaycan polisinin, digər güc strukturlarının, idaretmə orqanlarının fəaliyyəti tam formada oturuşmuş olacaq. Bu dövlətimizin konstusiyon səlahiyyətləridir və onu da tam şəkildə həyata keçiriləcək”.

“İrəvan danışıqlardan kənarda qalır”.

Teref.az. xəbər verir ki, bunu politoloq Yevgeni Mixaylov Azərbaycanın uğurlu yerli terrorla mübarizə tədbirlərini şərh edərkən deyib.

“Daxili İşlər Nazirliyinin və Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinin əməkdaşlarının həlak olduğu terror aktından sonra Bakı öz ərazisində qanunsuz silahlı birləşmələrin zərərsizləşdirilməsi üçün antiterror əməliyyatı keçirməyə məcbur olub. Bakı tez bir zamanda məqsədinə çatdı və ultimatum qoydu – bu, ermənilərin tamamilə tərksilah edilməsi, silahların təhvil verilməsi və s.oldu”, – deyə rusiyalə politoloq bildirib.

Onun sözlərinə görə, Yevlaxdakı müzakirə istənilən halda müsbət yekunlaşıb.

“Qarabağ erməniləri çox gözəl başa düşürlər ki, İrəvanın onlara ehtiyacı yoxdur. Bunu Nikol Paşinyan özü də dəfələrlə bəyan edib və Rusiya sülhməramlılarını Qarabağ ermənilərinin təhlükəsizliyinə zəmanət verməyə çağırıb. Müvafiq olaraq, İrəvan danışıqlar prosesindən kənarda qalı, Rusiya və Azərbaycan vəziyyəti nəzarətə götürür”, – deyə analitik qeyd edib.

Mixaylov əlavə edib ki, Rusiya regionda sülhün təminatçısı və Qarabağ ermənilərinin nümayəndələrinin daxil olduğu dialoqun təminatçısı kimi sülh müqaviləsinin imzalanması üçün zəmin hazırlamağa davam edəcək.

Azərbaycanla Rusiya arasında münasibətlərə gəlincə, ekspert bundan sonra yalnız müsbət gedişat proqnozlaşdırıb.

“Mən yalnız Azərbaycanla Rusiya arasında münasibətlərin möhkəmlənməsini gözləyirəm. Çünki aydındır ki, sülhməramlıların hərəkətləri Bakı ilə Moskva arasında razılaşmaya uyğundur. Ermənistan Qərb tərəfdaşlarını razı salmaq üçün bu danışıqlardan uzaqlaşdı, sülhməramlıları tənqid etməyə başladı və rus sülhməramlılarını Amerika və Fransa ilə əvəz etməyə çalışdı. Lakin İrəvan buna nail olmadı”, o vurğulayıb. \\KONKRET.az

“Qarabağ” klubu Misli Premyer Liqasının 6-cı turunda öz meydanında “Sabah”ı 2:0 hesabı ilə məğlub edib.

Matçdan sonra keçirilən mətbuat konfransında Ağdam təmsilçisinin baş məşqçisi Qurban Qurbanov jurnalistlərin suallarını cavablandırıb:

– Futbolçularımı təbrik edirəm, bizim üçün vacib oyun idi. Nəticə baxımdan belə idi. Həm də milli fasiləyə görə oyunçular xeyli vaxt idi ki, birlikdə deyildilər. Futbolçular özlərini tam yaxşı tərəfdən göstərdilər. Fikirləri tam olaraq oyunda oldu. Təbrik edirəm, rəqibə uğurlar arzulayıram.

– Sanki “Qarabağ”ın futbolçuları rəqiblərə fərq qoyur, konsentrasiya problemi görünür. Siz bu barədə nə düşünürsüz?

– Son illərin ən dəyişik çempionatını görürük. İnanın ki, rəqiblərə fərq qoymaq fikrində deyilik. Çünki hamısının gücü bəllidir. Hər tur fərqli nəticə ola bilər. Sıx qrafikdəyik, futbolçuları nə qədər hazırlamağa çalışsaq da, çətindir. Rotasiyalar çox edirik. Bəzi oyunçuları hətta meydana buraxmırıq. Süni örtük və 3-4 gündən bir oyun oynadıqlarına görə ehtiyat edirik. İlk dəfə deyil ki, bu halla rastlaşırıq. Bu mövsüm zədəlilərimiz çox oldu. Patrik Andrade çoxdandır komanda ilə deyildi. Bədavi və Veşoviç oynamır. Üç itki böyük zərbədir bizə. Deməli, daha ciddi olmalı, rəqiblərə qarşı daha ciddi yanaşmalıyıq. Bəlkə özümüz də hansısa risklərə getməliyik ki, xal ehtiyatımızı yaxşılaşdıraq. Hər itirilən xal bizim üçün turnir cədvəlində böyük zərbə olacaq. Amma başqa çıxış yolu yoxdur, sıx qrafikdə daha çox güc sərf etməyə çalşacağıq.

– “Qarabağ”da yerli oyunçu statusundan sanki sıxıntı var. Çərçivəni Amin Ramazanova etibar etmişdiz…

– Bəli, bu sarıdan sıxıntımız, çətinliklərimiz var. Abbas da yoxdur, o da böyük itkidir. Rotasiyalar edə bilmirik. Amin gənc olsa da, ona güvənirik. Az oyunlarda oynamayıb. Nə qədər çox oynasa, daha tez təcrübə toplaya bilər. Hansı oyunçu lazım olsa, onu meydana buraxmağa çəkinməyəcəyik.

– Adama Diakabinin adı Avropa Liqasının oyunlarına sifariş edilmədi. Səbəb nə idi?

– Diakabi komandamızın üzvüdür. Safəcə mikrozədələri var, bəzən tam güclə məşq edə bilmir. Bir ara geridönüş etmişdi, amma son vaxtlarda mikrozədələr oldu. Rəqabət çoxalır. Qarşıda yenə əvvəlki formasına qayıda bilsə, bizim oyunçudur, lazım olanda istifadə edəcəyik.

– “Qarabağ” üçün transferlər bitdi?

– Bəlkə də, böyük ehtimalla qış aylarına kimi bitib. Çünki biz ancaq azad agent statusunda olan oyunçuları götürə bilərik. Onun hansı formada olacağı da böyük sual altındadır. Ona görə də ola bilər ki, dekabra kimi trasnfer olmasın. Amma bəlkə oldu. Hücum xəttinə, müdafiəyə, yarımmüdafiəyə oyunçu axtarırdıq. Ancaq edəcək planımız yoxdur. Qışa qədər axtarışda olacağıq.

– Bu gün hakimlərin performansını necə dəyərləndirirsiz?

– Bizim qarşımızda çox intizamlı komanda var idi. “Sabah”a qarşı oynamaq asan deyil. Qələbə bizim üçün böyük nəticədir. Hakimlər get-gedə hər xırda epizoda daha çox diqqət ayırırlar. Məsələn, “Səbail”lə görüşdə qapımıza təyin edilən penalti.. Ola bilər ki, əks tərəfə də verilib. Bəzən çox bəsit qərarlar görmüşəm. Amma hakimlərimizə etirazımız olmayıb. Bu gün də birinci qolda və penaltidə ofsayd haradan tapdılar, bilmirəm. Xətt elə idi ki, ofsayd var idi, yox idi, bilmirəm. Amma ən düzünü onlar bilir. Xırda diqqətsizliyə görə komandanın nəticəsinə təsir edə bilərlər. Bilirik ki, hakimlər çox çalışır, teoriyalarda olurlar. Hakimlərimizə inanırıq. İnanırıq ki, hamıya eyni gözlə baxırlar. Bizim işimiz meydanda daha intizamlə olub, nəticə qazanmaqdır.

– Avropa Liqasının qrup oyunlarına az vaxt qalıb. Daha təcrübəli qapıçıların oyun praktikasından əziyyət çəkməsi sizi narahat etmir?

– Narahat etmir. Çünki mən narahat olsam, komandam da narahat olacaq. Hər birinə güvənirik. Andrey Lunyov təcrübəli qapıçıdır. 6-7 ay oynamaması o qədər də təsir etməz. 2-3 oyundan sonra özünü daha komfort hiss edər. Luka Quqeşaşvili oynayırdı. Neçə vaxtdır yaxşı səviyyədə çıxış edir. Heç bir narahatlığım yoxdur.

– “Olimpiya” ilə oyundan sonra demişdiz ki, Şahruddin bizim oyunçudur. Sonradan “Adana Dəmirspor”a keçdi. Necə alındı transfer?

– O fikir həmin anda olmuşdu. Çünki onda heç bir təklif yox idi Şahruddinə. Daha dəqiq araşdırsaq, belə fikirlər formalaşmışdı ki, mən Şahruddini göndərirəm? Mən ona görə cavab vermişdim ki, o, bizim oyunçumuzdur, komandada qalır, heç bir təklif yoxdur. Sonradan özü və klub üçün yaxşı təklif oldu. Sonda qərara gəldik. Onun üçün şərait yaratdıq ki, bu cür komandada oynasın. Azərbaycandan, “Qarabağ”dan belə komandaya oyunçumuz gedirsə, sevinməliyik. Əvvəllər də demişəm ki, son vaxtlar böyük bazara girmişik. Kadi Rusiyada, Vadji Fransada tanınmış kluba gedib. Şahruddin Türkiyə Super Liqa komandasına keçdi. Çox böyük işdir. İstər-istəməz orada Azərbaycan futbolu haqda danışılması, böyük inkişafdır. O bazara girmişiksə, gələcəkdə cavanlarımız üçün, yerilərimiz üçün maraqlı təkliflər olar. Musa da İsveçə getdi. Hər bir futbolçuya təşəkkür edirik ki, onların uğurlarımızda payı olub. Heç vaxt yaddan çıxara bilmərik. Mən də səhv edirəm, digərləri də, yalnış qərarlarımız olur. Hər futbolçu səhvini başa düşməli, onu təkrarlamamağa çalışmalıdır. Bu futbolçularımızdan tələbimizdir. İnanıram ki, qarşıdakı matçlatda da bunu düşünərək addım atacaqlar.
tribunainfo

ReAl Partiyası sədrinin müavini Natiq Cəfərli Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.

TEREF.AZ onunla müsahibəni təqdim edir:

- ABŞ-Ermənistan birgə təlimləri davam edir. Artıq Amerikanın yüksək vəzifəli generalları da təlimləri izləmək üçün Ermənistana gəliblər. Sizcə, nə etməyə çalışırlar?

- Əslində, bu, nədənsə ciddi ajiotaja səbəb olub. Araşdıranda məlum olur ki, belə təlimlər əvvəllər də keçirilib. Hətta Köçəryan və Sərkisyanın dönəmində də olub. Ermənistan NATO-nun tərəfdaşlıq proqramının üzvüdür. İndi geosiyasi vəziyyət və Ermənistanla Rusiya arasındakı sözdə fikir ayrılıqları o səviyyəyə çatıb ki, bu, ciddi müzakirələr yaradır.

İndi Ermənistanda ABŞ-ın azsaylı hərbi kontingenti ilə keçirilən məşqlər sahədə olan təlimlər deyil, modullaşdırılmış təlimlərdir, simulyasiyadır. Bu, ajiotaja səbəb oldu, xüsusən də Rusiyanın kəskin reaksiyası ilə qarşılandı.

Əlbəttə, strateji baxanda Qərb, xüsusən də ABŞ Rusiyanın Cənubi Qafqazdan sıxışdırılıb çıxarılmasında maraqlıdır. Bunun üçün ən zəif halqa və Rusiyadan daha çox asılı olan Ermənistanla münasibətləri daha üst səviyyəyə qaldırmağa çalışırlar. Beləliklə, Rusiyanı Cənubi Qafqazda ən güclü mövqeyinin olduğu Ermənistanda sıxışdırmağa cəhd göstərirlər. Strateji yol budur. Amma bunun yaxın gələcəkdə necə baş verəcəyi ilə bağlı qaranlıq məqamlar daha çoxdur.

- Davam edən Amerika-Ermənistan təlimləri, bu fonda Konqresdə Azərbaycan əleyhinə dinləmələrin keçirilməsi o sualı yaratdı ki, Vaşinqtonun təzyiqləri ilə üzləşə bilərik. Siz bu haqda necə düşünürsünüz?

- Biz Konqres dinləmələrini çox vaxt ciddiyə alırıq. Bu o qədər də ciddiyə alınası məsələ deyil. Əgər Konqres dinləmələri hansısa qərarın verilməsi ilə bağlı deyilsə, yaxud hansısa qərarı tövsiyə etmirsə, bu, heç nəyi dəyişmir. Məsələn, bizim parlamentdə iclasdan əvvəl hansısa məsələlərlə bağlı deputatların çıxışları olur, bu da ona bənzər dinləmədir. Bunun hüquqi bir tərəfi olmur. Ümumi fon kimi isə xoş deyil.

Oradakı müzakirələr zamanı səsləndirilən bir çox fikirlər də reallığı əks etdirmir. Çünki bu fikirlərlə reallıq arasında ciddi fərqlər var. “Qarabağ xalqı”ndan, “Dağlıq Qarabağ”dan danışılır, reallıqda belə bir şeylər yoxdur. Reallıq budur ki, Ermənistan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyıb, Azərbaycan ərazisində isə belə bir qurum və ya təsnifat yoxdur.

Məsələ budur ki, Ermənistanın ərazi bütövlüyümüzü tanıması həm Rusiyanı, həm də bəzi Qərb dairələrini narahat edir. Putin ən azı üç-dörd dəfə bununla bağlı çıxış edib. Sanki təəssüf edir ki, Ermənistan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü nahaq tanıyıb. Səsləndirdiyi fikirlər bu anlama gəlir.

Qərbin bəzi dairələrin və parlamentlərində də eyni fikir dilə gətirilir. Halbuki Qərb və Rusiyanın mövqeləri o qədər kəskinləşib ki, biri qatığa “ağ” deyəndə, o biri “qara” deyir. İndi nədənsə sanki bu məsələdə mövqeləri üst-üstə düşür. Bu da qəribə təzad və mənzərə yaradır.

- Bəs Azərbaycana qarşı sanksiya çağırışları haqda nə deyə bilərsiniz?

- Bunun olacağını düşünmürəm. Heç buna hüquqi baza, əsas da yoxdur. Azərbaycana qarşı heç bir sanksiyalardan söhbət gedə bilməz. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycan Qərblə, Avropa Birliyi ilə tərəfdaşlıq addımlarını kifayət qədər sürətləndirib. Azərbaycan xüsusən də enerji məsələlərində Qərb dövlətlərinin ən vacib tərəfdaşlarından birinə çevrilib. Yəni ermənilərin bu gözləntisi əbəsdir.

Ermənilər nə qədər gözləsələr də, düşünmürəm ki, bu mümkün olsun. Müəyyən tövsiyə xarakterli bəyanatlar ola bilər, amma sanksiyalar mümkün deyil.

Bir məsələ də var ki, Azərbaycan bu yöndə daha proaktiv siyasət yürütməlidir. Ermənilər bic oynayırlar. Onlar belə təsəvvür yaratmaq istəyirlər ki, sanki Ermənistan qərbyönldür, Azərbaycan isə Rusiyanın yanındadır. Halbuki tam tərsidir. Hətta Konqresdəki dinləmələrdə Ermənistanın Ukraynaya cəmi bir dəfə humanitar yardım göndərməsi dəfələrlə vurğulandı. Halbuki müharibə başlayandan Ukraynaya humanitar yardım edən üç ölkə varsa, onlardan biri Azərbaycandır.

Ukrayna Prezidenti Zelenski onlarla dəfə publik şəkildə Azərbaycana, o cümlədən Türkiyəyə buna görə təşəkkür edib. Amma biz sanki bu kimi addımları təqdim edə bilmirik, təqdimatda hansısa problemlər var. Elə bil təqdimatların üstündən keçirik.

Dediyim kimi, Ermənistan özünü “qərbpərəst”, Azərbaycanı isə “rusiyameylli” təqdim etməyə çalışır, bu da təsadüfi deyil. Belə oyunların pozulması üçün müəyyən addımların atılmasına ehtiyac var.

- Dehlidə Qərb və regional dövlətlər arasında Hindistan-Yaxın-Şərq Avropa iqtisadi dəhlizinə dair anlaşma imzalandı. Bu xətt Azərbaycan və Türkiyədən yan keçəcək. Sizcə, bu anlaşmanın bizə təsirləri necə ola bilər, ümumiyyətlə, bu dəhlizin perspektivi varmı?

- Bu xəttin birbaşa Türkiyə və Azərbaycanla əlaqəsi yoxdur. Bu xəttin əsas rəqibi Çindir. Pekin “Bir Yol, Bir Kəmər” layihəsi təklif edib, 30-a yaxın ölkə ilə də bunu razılaşdırıb. Çinlə Qərb, xüsusən də ABŞ arasında ciddi bir rəqabətin olduğunu düşünsək, bu yolun yeganə moderatorunun Pekin olacağına görə Vaşinqton alternativlər təqdim etməyə çalışır. Bu məqsədlə də Hindistandan istifadə edir.

Məlumdur ki, Hindistanla Çin arasında münasibətlər xoş deyil. Hindistan da bu səbəbdən buna məmnunluqla razılıq verdi. Bu məqsədlə investisiya layihələrinin cəlb edilməsi nəzərdə tutulur, Hindistan ərazisində iki böyük liman tikiləcək. Yüklərin bu limanlar vasitəsilə Ərəbistan yarımadasına, oradan da Avropaya çatdırılması planlaşdırılır.

Projenin perspektivi var, geosiyasi gərginliyin pik həddə çatdığı bir dünyada müxtəlif logistik xətlərin olmasında hamı maraqlıdır. Əsas məsələ budur ki, sovet dönəmindən bəri Şərqlə Qərb arasında daşınmalar daha çox indiki Rusiya ərazisindən aparılırdı. Hətta SSRİ-nin Baykal-Amur magistralını tikməsi çox vaxt “sosialist layihə” kimi təqdim edilsə də, bununla həm də Şərq-Qərb dəhlizinin yaradılmasına çalışılırdı. İndi məsələ budur ki, Rusiya və Belarus ərazilərindən keçən həmin xətt geosiyasi gərginlik nəticəsində problemə çevrilib, həm də sığortalanmır.

Beynəlxalq şirkətlər Rusiya ərazisindən keçən yükləri sığortalamaq istəmirlər. Buna görə də alternativ yollara ehtiyac var.

Həmin yollardan biri də Azərbaycan üzərindən keçir. Hesablamalar da göstərir ki, məsələn, yükləri Şanxay və ya Pekindən Londona 15-16 günə Azərbaycan üzərindən çatdırmaq mümkündür.

Azərbaycan da bu trafikdə və böyük yük dövriyyəsində öz payını almağa çalışır. Hesab edirəm ki, atılan addımlar ardıcıl olarsa, Zəngəzur dəhlizi və ya yolu açıldıqdan sonra Azərbaycan öz payını ala bilər. Çünki Çinlə Avropa Birliyi arasındakı ticarət dövriyyəsi 1 trilyon dollardır. Zatən, bu həcmdə yükün Azərbaycan üzərindən keçrilməsi fiziki olaraq mümkün deyil. Bizim məqsədimiz budur ki, bu ticarət dövriyyəsindən 5, gələcəkdə isə mümkün olarsa, 10 faiz pay alaq. Azərbaycan bunu cəlb edə bilsə, bu, həm əlavə tranzit gəlirləri, həm də investisiyalar deməkdir. Bu durumda Azərbaycan regional qovşaqlardan birinə çevrilə bilər.

"Heç olmasa SUSUN! Nə qədər "istefa" qışqıracaqsız? - Əli İnsanovdan OLAY kimi müsahibə
facebook sharing button Sharetwitter sharing button Tweetemail sharing button Emailwhatsapp sharing button Sharesharethis sharing button Share

Bu gün Haqq və Ədalət Partiyasının sədri Əli İnsanov TV Müsavata səs-küy doğuracaq müsahibə verib.

TV Müsavatın redaktoru Sevinc Telmanqızının suallarını cavablandıran partiya sədri həm ölkədəki ictimai-siyasi problemlər, Qarabağ probleminin həlli, həm də HƏP-in qeydiyyata alınması ilə bağlı sualları cavablandırıb.

Müsahibənin video versiyasını oxucuların nəzərinə çatdırırıq:

TEREF.AZ yazır ki, Politoloq Fərhad Mehdiyev Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.

Onunla müsahibəni təqdim edirik:

- Fərhad bəy, erməni tərəfi Rusiyanın göndərdiyi yardımı da qəbul etmədi. Sizcə, erməni tərəfinin humanitar yardımdan imtina etməsinin beynəlxalq hüquqda nəticəsi necə olacaq?

- İndiki halda proseslərin yekunu haqqında fikir bildirmək olmur. Amma erməni tərəfinin Rusiyanın göndərdiyi humanitar yükdən imtina etməsi onların ifşası ilə başa çatdı. Əslində onları "humanitar faciə, fəlakət var" deməkdən məhrum etdi. Rusiya BMT Təhlükəsizlik Şurasının 5 daimi üzvündən biridir. Bununla da ermənilər bir daha bu məsələni BMT TŞ-nin iclasına gətirə bilməyəcəklər. Çünki normalda blokada faktı beynəlxalıq hüquqda nəticəsi olan bir haldır. Ermənilər buna istinad etsələr də alındıra bilmədilər. Bundan sonra isə bu məsələ mümkün deyil. Faktiki olaraq humanitar yardım göndərdildiyi halda erməni tərəfi bundan imtina edib.

- İmtinanı hansı səbəblərlə izah edirlər?

- Bu sözsüz ki, siyasi məqsədlər üçün edilir. Yəni bu onu göstərir ki, yaradılmış bütün ajiotajın səbəbləri heç də mülki və humanitar məsələlər deyil. Burada açıq siyasi oyun var. Çünki mülki və humanitar səbəblər olsaydı, ermənilər həmin yardımı geri çevirməzdilər.

- Azərbaycanın yardımı ilə bağlı iddiaları olduğu halda Rusiyanın yardımından imtina edilməsinin səbəbi barədə nə deyəcəklər?

- Faktiki olaraq Rusiya bu gün bölgədə sülhü, təhlükəsizliyi qoruyan tərəfdir. Bu o deməkdir ki, burada hansısa bir humanitar faciədən danışmaq mümkün deyil.

Ətraflı
Ad - 00:15
- Separatçıların qondarma seçki prosesi ilə bağlı müşahidə və reaksiyalarını necə qiymətləndirirsiniz?

- Hazırda regionda və Qarabağda təsirli aktor kimi Rusiya çıxış edir. Azərbaycanın burada ata biləcəyi addımlar var. Ola bilsin ki, göz önündə olmasa da Azərbaycanın ata biləcəyi addımların danışıqları gedir. Sadəcə olaraq Rusiyanın istəyi odur ki, Azərbaycan Ermənistanı onun öz ərazisində cəzalandırsın. Bu gün Azərbaycan hücum edib Ermənistan ərazisinə 20 km daxil olsa da Rusiya buna etiraz etməyəcək. Bu, ancaq Paşinyanın Rusiya yalvarışlarından sonra dayana bilər. Amma Azərbaycan hökumətinin, Prezident İlham Əliyevin siyasəti strategiyaya əsaslanır. Çünki ölkə başçısı nəsə etdikdə onu düşünüb, hesablayıb addım atır.

- Azərbaycana əsas hədəfə çatmağa nə maneə olur?

- Ölkəmiz üçün əsas hədəf Qarabağdır. Azərbaycan Qarabağda dövlət hakimiyyətini bərpa etmək niyyətindədir. Rusiya isə bu məsələdə tələsmir. Sözsüz ki, bu, mürəkkəb və çətin bir proses olsa da Azərbaycan bundan uğurla keçəcək. Fakt odur ki, Qarabağ üzərindən ciddi bir geosiyası oyun gedir. Fransa Ermənistanda güclənməyə çalışır. Avropalıları da buna inandırıb. Rusiya isə regionu əlindən qaçırmamağa çalışır. Türkiyə ilə Azərbaycanın maraqları isə tam uzlaşma formatındadır. İranın isə burada öz maraqları var. İran da Azərbaycanın bu bölgədə güclənməsini istəmir.

- Bölgədə yeni hərbi qarşıdurma ehtimalını necə dəyərləndirmək olar?

- Azərbaycanın hərbi əməliyyatlara başlamaq üçün əli-qolu açıqdır. Paşinyan da bunu bilir. Bu mümkündür. Rusiya buna yaşıl işıq yandırıb. Amma döyüş əməliyyatlarının Ermənistan ərazisində aparılması ilə bağlı Rusiyanın yanaşması var. Çünki Rusiya Azərbaycanın Ermənistana hücumuna etiraz etməyəcək. Qarabağda isə bu mümkün deyil. Ona görə də, Azərbaycan Qarabağda addım-addım irəliləyir. Sərhəddə xırda çaplı qarşıdurmalar olsa da bunun 4-5 gün davam edəcək hərbi əməliyyatlar olacağı gözlənilmir.

Azərbaycan Demokrat Partiyasının sədri Sərdar Cəlaloğlu Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.

Onunla müsahibəni təqdim edirik:

- Sərdar bəy, Rusiya-Ermənistan gərginliyi hər ötən gün artır. Sizcə, Ermənistan Rusiyadan nəyin acığını çıxmağa çalışır?

- Ermənistan təsadüfən Rusiyaya diş göstərməyib. Fakt odur ki, Rusiya prezidenti Vladimir Putinin həbsini nəzərdə tutan Roma Statutu Ermənistan parlamentə göndərilib. Eyni zamanda Ermənistanda ABŞ-ın hərbi təlimlərinin keçirilməsi ilə bağlı razılıq əldə edilib. Bununla yanaşı Rusiya əleyhinə Ermənistan rəhbərləri ardıcıl olaraq bəyanatlar verir. Bu, erməni tərəfinin Rusiyadan gözləntilərini ala bilməməsi nəticəsində baş verir.

- Moskva müttəfiqinin ərköyünlüyünə nə vaxta qədər səbrlə yanaşacaq?

- Əslində başqa bir vaxt olsaydı, Rusiya Ermənistanı daha sərt şəkildə cəzalandırardı. Hətta vaxtilə Dəmirçiyanı güllələtdirdikləri kimi Paşinyana qarşı da ciddi addımlar atıla bilərdi. Amma görünən odur ki, Ermənistandakı vəziyyət Rusiyanı burada ictimai təzyiqlə Paşinyanı neytrallaşdırmağa imkan vermir. Açıq şəkildə silahlı güc tətbiqindən isə Rusiya çəkinir. Ona görə də, proses bir müddət bu müstəvidə davam edəcək.

- Rusiyanın Ermənistanla bağlı planlarında bölgə dövlətləri ilə əlaqələrin təsirini necə dəyərləndirirsiniz?

- Hər şey Azərbaycan-Türkiyə-Rusiya arasındakı razılıqdan asılı olacaq. Əgər Rusiya Qarabağ məsələsində geri çəkiləcəksə, o Ermənistanda öz mövqelərini gücləndirəcək. Əks halda Rusiyanın Azərbaycan və Ermənistanla bağlı eyni mövqe tutması onun Qafqazda vəziyyətini ağırlaşdıracaq.

- Rusiyasız Cənubi Qafqaz anlayışı gündəmə gəlib. Paşinyan da bu məsələdən danışıb. Bu nə dərəcədə real gözləntidir?

- Bununla bağlı tarixdə bir neçə misal var. I Dünya müharibəsində Rusiyanın sələfi məğlub oldu və prosesdən çıxdı. Lenin hakimiyyətə gələndən sonra onlar bu bölgəyə gəlməyə cəhd etdi. İkinci dəfə isə 90-cı illərdə SSRİ dağıldıqdan sonra onların Cənubi Qafqazdan bütün qoşunları çıxmalı oldu. Daha sonra vəziyyət düzəldikdən sonra regiona rus qoşunu gəldi. Bu o deməkdir ki, Rusiyanın daxilində elə bir vəziyyət yaranacaq ki, onlar yenə də əsrin əvvələrində və 90-cı illərdəki kimi Cənubi Qafqazdan çıxacaqlar. Hətta indi Rusiyanın parçalanmasından, iqtisadi cəhətdən çöküşündən, ciddi siyasi hakimiyyət dəyişikliyindən söhbət gedir. Paşinyan da buna işarə edir ki, Rusiyada hakimiyyət radikal şəkildə dəyişərsə, o öz-özünə Cənubi Qafqazdan çıxacaq. Fakt odur ki, ayrı-ayrı bölgələrdə qoşun saxlamaq Rusiya iqtisadiyyatına zərbə vurur. Afrikada, Yaxın Şərqdə, Qafqazda, Ukrayna cəhbəsində vuruşan Rusiya üçün artıq çətinliklər yaranıb.

- Qərbin Rusiya ilə bağlı strategiyasında onun daha tez sıradan çıxması üçün nə kimi planları var?

- Qərb Rusiyanı daha tez parçalamaq üçün onu konfliktlərə cəlb etmək istiqamətində iş aparır. Çünki Rusiya nə qədər çox müxtəlif cəbhələrdə vuruşsa, başqa-başqa yerlərdə hərbi əməliyyatlar aparsa, o daha çox tez çökəcək. Bununla da Rusiyada hakimiyyətin dəyişilməsi üçün də münbit şərait yaranacaq.

- Ermənistanın NATO-ya üzvlüyü ilə bağlı ortaya atılan məsələ nədən xəbər verir? Burada Rusiya ilə bağlı hansı təhdidlər yer alıb?

- Bu əslində tamamilə gülünc məsələdir. Sadəcə olaraq Ermənistanda olan millətçilərə və ruh düşkünlüyü yaşayan ermənilərə mənəvi dəstək vermək üçün bu cür məsələləri gündəmə gətirirlər. Eyni zamanda bu sözü ortaya atan adamın özünün NATO-ya heç bir aidiyyatı yoxdur. Çünki NATO nizamnaməsinə görə, münaqişə olan dövlətin bu təşkilata üzvlüyü mümkün deyil. Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsi imzalanmadığı təqdirdə o NATO-ya üzv ola bilməz. Həmçinin NATO üzvlərindən hər hansı birinin veto qoyması nəticəsində onun təşkilatla bağlı niyyəti alınmır. Ona görə də, Türkiyənin NATO üzvü olduğunu nəzərə alsaq Ermənistanın bu istəyinin baş tutması mümkün deyil.